یکی از انگیزه‌های جذاب سفر به بوسنی، برای من این است که در دوران جنگ بوسنی، آیت الله جنتی به عنوان نمایندهٔ رسمی ایران و استاد نادر طالب زاده برای ساخت مستند «خنجر و شقایق» در بوسنی حاضر می‌شوند. دیدن این تصاویر، جنبه‌ای از شخصیت آیت الله جنتی را نشان می‌دهد که این روزها خیلی گم است. اعتراف می‌کنم که وقتی برای اولین بار این تصاویر را دیدم فکر نمی‌کردم ایشان زمانی اینچنین در میدان نبرد آن‌هم در اروپا حاضر شده باشند. #بوسنی #سفر #سفرنامه #اروپا #آیت_الله_جنتی #نادر_طالب_زاده پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

25 روز به شروع سفرم مانده؛ 13 تیر پرواز به ترکیه و بعد از توقفی چند ساعته پرواز به بوسنی. بعد از یک سری بازدید در کشور بوسنی، از 18 تا 20 تیر یعنی 8 تا 10 جولای پیاده‌روی جهانی صلح (مارش میرا) را شروع می‌کنیم با حضور چندین هزار نفر از سراسر دنیا. کارهای عقب افتادۀ سفرم مثل مطالعه کتاب‌های مربوط به بوسنی و تمرین زبان و ... باضافۀ کلی کار و برنامه که در "نهضت مکتب اسلامی" به دوش دارم توانی را برایم باقی نگذاشته است؛ اما راضی‌ام و خوشحال، همیشه نسبت به فردای روزی که کاری را به اتمام می‌رسانم نگرانم، مبادا بعد از فراغت از کاری دچار آسوده‌خاطری شوم و بخواهم به خودم چند روزی استراحت بدهم. تکرا فاء در آیۀ "فاذا فرغت فانصب" چنان ضربۀ محکمی در قلب و ذهنم ایجاد می‌کند که حتی همین الان که خسته و بی رمق می‌نوسم فکر می‌کنم وقتی این سفر تمام شود باید کارم بیشتر هم بشود نه اینکه بار سفر کم شود و بار بیشتری اضافه نشود؛ فقط به شرطی‌که این درد همیشگی پاهایم، خیلی سر ناسازگاری نداشته باشد. #بوسنی #سفر #سفرنامه #درد #رسالت پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

دیتون یک اجبار بود نه یک انتخاب! محمد ابراهیم طاهریان در اوج جنگ بوسنی به عنوان سفیر ایران در این کشور معرفی شد و از آنجایی که ایران اولین کشوری بود که در بوسنی و هرزگوین اقدام به ایجاد سفارت کرد، او «شیخ السفرای» بوسنی است از آقای طاهریان درخواست کردیم تا چند کلمه‌ای از قرارداد دیتون و شرایط آن زمان بوسنی بگویند: بوسنی و هرزگوین یکی از شش کشور یوگسلاوی سابق است که با فروپاشی یوگسلاوی و پس از جدایی دو جمهوری اسلونی و کرواسی درتاریخ ۲۹ آوریل ۱۹۹۲ توسط یک همه پرسی به استقلال رسید. در این همه پرسی صرب‌ها بر خلاف اکثریت شهروندان که مسلمانان و کروات‌ها بودند با استقلال مخالفت کردند اما در نهایت بوسنی و هرزگوین در تاریخ ۱ مارس ۱۹۹۲ اعلام استقلال کرد. استقلال بوسنی و هرزگوین باعث شد تا موجی از خشونت و درگیری توسط صربها که مخالف استقلال بودند این کشور را فرا بگیرد. این درگیریها کم کم به یک جنگ تمام عیار منجر شد که حدود ۴۳ ماه طول کشید وبیشترین خسارت مادی و جانی را به مسلمانان این کشور وارد کرد. فقط در یک فقره از جنایات صرب‌ها که به فرماندهی ملادیچ صورت گرفت حدود ۹ هزار مسلمان در یک روز قتل عام شدند. این مسائل نشان می‌دهد که شرایط مسلمانان بوسنی در جنگ شرایط خوبی نداشتند و دیتون بیشتر از اینکه یک انتخاب باشد یک اجبار بوده است. شرایط سیاسی- نظامی مردم بوسنی به گونه‌ای بود که مرحوم علی عزت بگوییچ و تصور می‌کرد برای حفظ دستاوردها و نجات کشورش چاره‌ای به جز امضای دیتون ندارد. برخورد مردم هم در مقابل دیتون به شکلی بود که خیلی زود پذیرفته و مورد قبول واقع شد. البته امروز خیلی‌ها ممکن است بگویند امضای توافق‌نامه اشتباه بود و باید جنگ ادامه پیدا می‌کرد. این افراد شرایط آن زمان را مدنظر قرار نمی‌دهند و از دور به ماجرا نگاه می‌کنند. شرایط مردم در آن زمان بسیار تلخ و پیچیده بود. برای مثال از پس از استقلال این کشور و از آغاز جنگ سارایوو پایتخت این کشور حدود هزار روز در محاصره قرار داشت به همین خاطر می‌توان گفت که پس از جنگ‌ جهانی دوم سخت‌ترین شرایط در اروپا را مردم بوسنی و به خصوص ساکنین سارایوو داشتند. این مسائل و نکات دیگری باعث شد مرحوم علی عزت بگوویچ به این اجبار تن دهد. از طرف دیگر دلیل پیشنهاد دیتون از طرف آمریکایی‌ها و صرب‌ها شکست‌های نظامی بود. در آن زمان به دلیل حمایت‌های نظامی که کشورهای مسلمان و مخصوصا ایران از مردم بوسنی انجام می‌داد سرنوشت جنگ به صورت کلی تغییر کرد و نقشه‌هایی که برای آینده بوسنی کشیده شده بود نقش بر آب شد. در واقع اگر اگر شرایط نظامی تغییر نمی‌کرد بوسنی بلعیده شده بود و این اتفاق صرفا به خاطر مقاومت مردم بوسنی و حمایت‌های کشورهایی مانند ایران رخ نداد. البته جمهوری اسلامی ایران تا سال‌های سال در مورد این ماجرا اظهار نظر نمی‌کرد و به آن رسمیت نمی‌داد اما چند سال قبل وزیرخارجه وقت در یک نشستی بین المللی اعلام کرد که در جنگ بوسنی کمک‌هایی از طرف ایران صورت گرفته است. عملکرد دولت و مردم ما که با تاکید مقام معظم رهبری صورت می‌گرفت در ارتقا توانایی مردم بوسنی استثنایی و بی نظیر بود. به نظر من می‌شود گفت که پس از جنگ جهانی دوم مهم‌ترین اتفاقاتی که در حوزه لجستیک و باقی حوزه‌ها صورت گرفت در جنگ بوسنی انجام شد. در کنار این حمایت‌ها جمهوری اسلامی ایران شهدایی را تقدیم کرد که سفرای واقعی کشور ما آن‌ها هستند. همه‌ی این حمایت‌ها باعث شد که آمریکایی‌ها به فکر امضای دیتون بیفتند و سعی کنند به جنگ خاتمه دهند. نقش آفرینان اصلی این توافق سه کشور بوسنی وهرزگوین، کرواسی و صربستان بودند که با همراه آمریکا آن را در ۱۴ دسامبر ۱۹۹۵ امضا کردند. در این توافق نه تنها ایران و باقی کشورهای مسلمان بلکه حتی اتحادیه‌ی اروپا هم دخالت خاصی نداشت. پس از دیتون کشورهایی که نقش موثری در ارتقا توان مردم بوسنی داشتند کمرنگ شدند و بازیگران جدیدی که تا قبل از دیتون در بخش تماشاگران نشسته بودند وارد کارهایی مانند بازسازی و کمک‌های اقتصادی شدند. البته تا به امروز اتفاق ویژه در حوزه بازسازی یا پیشرفت اقتصادی صورت نگرفته و می‌شود گفت که فعالیت کشورهای مختلف برای بازسازی بیشتر از هر چیزی شبیه به یک رقابت شده و همین باعث شده توسعه‌ی زیادی در بوسنی اتفاق نیفتند. تلاطم و مشکلات مردم بوسنی خاطر شرایط سیاسی منطقه تا سال‌۲۰۱۰ هم ادامه داشت اما با گذر زمان و برگزاری چند دوره از انتخابات‌های مختلف و محاکمه‌ی جنایت‌کاران جنگی مانند ملادیچ، پرالیاک و… روند رو به جلویی ایجاد شده است. منبع: همشهری جوان

☝️ در مطلب بالا اطلاعات خوبی پیرامون جنگ بوسنی و صلح دیتون داده شده است. صلح دیتون که باعث خاتمهٔ جنگ بوسنی و هرزگوین با صربستان شد توسط آمریکا ارائه شد، طرحی که در باطنش مقاصد دیگری غیر از صلح داشت. پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

📽️ سرود زیبای سه زبانه برای بوسنی و شهدای آن 🔹 کاری از گروه منادیان بصیرت پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

🔹 قبلاً هم گفته بودم که از واقعهٔ جنگ بوسنی و جنایت بی‌سابقه‌ای که علیه مسلمانان انجام شد هیچ ادبیات و فیلم سینمایی خوبی تولید نشده است حتی توسط خود بوسنیایی‌ها. آنها که در جبههٔ مقابل بودند دست به تحریف و دروغ زدند و آنها که خودی بودند یا بی‌طرف فقط از غم و اندوه گفتند بی آنکه خبری از حماسه باشد و گرگ‌صفتی دشمن یا ساکت بوده‌اند. ☝️ در فیلم بالا بررسی خوبی از فیلم‌های موجود در این موضوع شده است. #بوسنی #سفر #سفرنامه #سینما #ادبیات پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

🎥 شجاعت آیت الله جنتی به‌روایت شهید آوینی 🔹 سال ۱۳۷۱، شهر موستار، خط‌ مقدم جنگ بوسنی؛ منطقه‌ای که در ۲ ماه و نیم مورد اصابت ۶۰ هزار گلوله خمپاره قرار گرفته بود! Farsna 🔻روایت‌هایی سفر به بوسنی و هرزگوین را اینجا بخوانید: پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ کتاب تجاوز به سبک یک جنتلمن 🔻 روایت‌هایی تکان‌دهنده از قربانیان تجاوز در جنگ بوسنی 🔻 در جنایت جنگ صرب‌ها با مسلمانان بوسنی، نسل کشی یک جنبۀ این جنایت است و تغییر نسل که با تجاوزهای سازمان‌دهی شده بوده جنبۀ سخت‌تر این جنگ است. 🔻 کتاب "تجاوز به سبک یک جنتلمن" اثر خانم الهام بن عباس توانسته است روایت دقیقی از این جنایات داشته باشد. 🔹 من با این کتاب در شرایطی آشنا شدم و شروع به خواندنش کردم که غیرقابل منتظره بود، اینجا نوشته‌ام بخوانید🔻 https://eitaa.com/pavaraqiha/12 پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

✔️ معنای دقیقی از نقشه همچنین در نظر بگیرید که نقشه‌ها چه چیز را بازنمایی می‌کنند و چه چیز را بازنمایی نمی‌کنند. اطلس راه‌های هلند را در نظر بگیرید. این نقشه قلعه‌ها و کلیساها را برجسته می‌نماید. حال‌آنکه خانه‌های شهری جلب توجه نمی‌کنند. همچنین مرزهای اطراف ملک‌ها را نشان می‌دهد، اما از مرزهای میان مزارع غافل است. این نقشه این مقصود را با استفاده از بزرگ کردن برخی نمادها و کوچک ساختن برخی دیگر حاصل می‌کند و نیز با درشت نوشتن برخی نام‌ها و کج نوشتن برخی دیگر. برخی خطوط را به صورت نقظه چین می‌کند و برخی دیگر را کلفت و رنگی. هارلی استدلال می‌کند که نقشه‌ها قواعد نظم اجتماعی را به تصویر می‌کشند. در جامعۀ کسی که نقشه را تهیه می‌کند فرض بر این است که قلعه مهم‌تر از خانه دهقانان است. ملک نجیب‌زادگان از ملک دهقانان مهم‌تر است. بدین معنا، تهیه‌کنندۀ نقشه فقط شکل فیزیکی را ثبت نمی‌کند بلکه خطوط کلی فئودالیسم با طبقۀ اجتماعی را نیز ثبت می‌کند. کتاب "معنای سفر" ص 31 پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

مهم‌ترین بخش سفرم به بوسنی، پیاده‌روی سه‌روزه در جنگل به مسافت 100 یا 120 کیلومتر است. این مسیر، در حدود 30 سال پیش، قتلگاه نزدیک به ده هزار نفر از مسلمانان بوسنی بوده است، همان‌روزی که نیروهای حافظ صلح(UN) خيانت می‌کنند و پناهندگان را تحویل دشمن می‌دهند یعنی صرب‌ها ... از شدت تلخی کاری که با دختران و زنان کردند و اینکه الان مقتضای حالم نیست از توضیح این بخش ماجرا را منصرف می‌شوم تا بعدا به تفصیل از این غم بگویم ... مردانی که سوار اتوبوس‌ها شدند تا پس از بازرسی و ... پیش خانواده‌شان، یعنی همان زنان و دخترانی که اشاره کردم برگردند مورد حمل وحشیانه صرب‌ها قرار می‌گیرند و یکی یکی شهید می‌شوند حتی با اره برقی و تکه تکه کردن اعضای بدن. عده‌ای که این صحنه‌ها را می‌بینند پا به فرار در دل جنگل می‌گذارند، در همین مسیری که من چند روز دیگر در آن قدم می‌زنم چند شبانه روز فرار می‌کنند و عده کمی جان سالم به در می‌برند. سال‌ها بعد از جنگ، گورستان‌های دسته‌جمعی این شهدا پیدا شد، علیرغم اینکه صرب‌ها چند بار با بلودوز منطقه را زیر و رو می‌کردند تا بعدا کسی این اجساد را پیدا نکند و دادگاه‌های بین‌المللی! محاکمه‌شان نکنند. پیکر مطهر شهدا، هر سال تفحص می‌شود و روز سوم پیاده‌روی با حضور مادران شهید تشییع و تدفین می‌شود. و من از بیابان‌های ریمدانِ سیستان و بلوچستان سفرم به بوسنی در اروپا شروع شد تا این مادران را ببینم. #بوسنی #سفرنامه #شهید ✔️ سفرنامه سفر به بوسنی پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

من اینجا، هنوز به سفر نرفته، می‌خواهم شما را هم شریک کنم در این سفر و تحول. این تحول عظیم از اربعین حسینی شروع و به اروپا کشیده شد. سفرم ده روز خواهد بود ولی چند سال است منتظر این سفر هستم. نظر، حس و پیشنهاد شما به من کمک خواهد کرد، منتظرم، اینجا پیام بدهید: @azpavaraqi

بعد از جنگ بوسنی، دست‌کم پیکر ۸ هزار شهید در جنگل مفقود شده بود. حالا چند سالیست ذره ذره استخوان‌های این شهدا تفحص می‌شود و هرساله در ۱۱ جولای با حضور مادران شهدا تشییع می‌شوند. چند روز دیگر قرار است بعد از ۱۱۰ کیلومتر پیاده‌روی در جنگل در این مراسم شرکت کنم. #بوسنی #سفر #سفرنامه پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ فقط به خاطر نجات ۱۴ نظامی سازمان ملل چنین خیانت و قتل‌عامی رخ داد. #بوسنی پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

فردا روز شهادت حضرت مسلم بن عقیل است و چند صباحی دیگر محرم می‌شود. حال و هوای محرم در سرم می‌افتد و در فکرم که دهۀ اول امسال را کجا سخنرانی و روضه خواهم داشت که یادم می‌آید دهۀ اول در کشور بوسنی و هرزگوین برای حضور در سالگرد قتل عام سربرینتسا هستم. حکمت تقارن این سفر با محرم ذهنم را درگیر کرده و قطعا می‌دانم امسال محرم سخت‌تری خواهم داشت. شما هم اگر توانستید برای بهره بردن از این تقارن کمکم کنید: @azpavaraqi پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

❗️خالکوبی "حسبی الله" 🔹 حتما دیده یا شنیده‌اید که در ماجرای غزه و فلسطین، افرادی پای کار فلسطین هستند که در نگاه اول هیچ سنخیتی با موضوع فلسطین ندارند. مثل اینکه غیرمسلمان هستند، مثل اینکه ظاهرشان نشان از عمری لهو و لعب و خالکوبی و موسیقی و شهوت دارد یا کلی مثال دیگر که نمی‌خواهم مستقیم به کسی اشاره کنم و این افراد مشهور به ضدیت با امپریالیست و صهیونیست هستند. حتی بعضی از این‌ها جان خودشان را هم در این مسیر می‌دهند. 🔹 روزی در یکی از خیابان‌های کشور خودمان جوانی کنار خیابان میوه می‌فروخت. روی گردنش خالکوبی کرده بود: "حسبی الله" حالا این جوان، سطح فاصله‌اش با مرزهای اسلام زیاد نیست و شاید فقط یک خالکوبی باشد، همین جوان وقتی من آخوند را دید سوال شرعی پرسید. ولی این افرادی که خارج از مرزهای ما هستند و البته شاید هم داخل مرز هستند و ما آنها را نمی‌بینیم فاصله ظاهری‌شان خیلی بیشتر است. 🔹 حسی که نسبت به آنها پیدا می‌کنید و می‌کنیم مهم است و نسبتی که بین خودمان و آنها می‌توانیم برقرار کنیم هم مهم است؛ هم دیدن نقاط قوت مهم است و هم دیدن نقاطی که باعث دورشدن از ایده‌آل می‌شود. 🔻 شما برای این موقعیت، توصیفی بنویسد: @azpavaraqi 🔺تصویر متعلق به یک جوان بوسنیایی در هنگام جنگ است که توسط نادر طالب‌زاده در مستند "خنجر و شقایق" گرفته شده است. این تصویر ماجرایی دارد که شرحش را بعدا خواهم نوشت. #بوسنی #سفر #اسلام پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

😁 اردوغان خطاب به زاکانی: الان من خودم با ۸۰ میلیون مردم ترکیه بیایم بهت رای بدیم دست از سر ترکیه ورمیداری؟ اگه گذاشتی بخوابیم؟ مجبور شدم مناظره انتخابات ایران رو تا آخر ببینم. پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

برگه پر بود از جملات به زبان بوسنیایی، فقط اسم خودم، مادرم و پدرم را راحت توانستم بخوانم. ارسال شد برای سفارت تا کارهای نهایی ویزا انجام شود، انشاالله که مشکلی نیست. آیت الکرسی هم الصاق شد به مرسوله. پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

به واسطه سفر به بوسنی، هر چه بیشتر مطالعه می‌کنم بیشتر می‌فهمم که عظمت جمهوری اسلامی ایران و امام خمینی رحمة الله علیه چه بود. به ویژه آنجا که او انقلاب را کاملا مستقل از شرق و غرب بنا نهاد؛ «تُعرَف الاشیاء باضدادها» یعنی امور را با ضد و مخالفش بشناس و یعنی‌تر انقلاب اسلامی ایران را با مقایسه با دولت‌هایی بشناس که خود را مستقل از شرق و غرب نکردند، نمونه‌اش همین کشور بوسنی و هرزگوین اگرچه عزت بگوویچ (رییس‌جمهور مسلمان وقت) سعی داشت چنین کند و موفقیت‌هایی هم داشت ولی چه بسیار فاصله است میانی بوسنی با آرمانی که اسلام برای ملت‌های آزادی‌خواه ترسیم کرده است! فعلا می‌گذرم از اینکه عده‌ای در ایران سعی دارند دوباره این وابستگی را بازگردانند. #بوسنی #انتخابات پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

🎥 بهشت خیالی در کرانه هیچستان 🔻 روایت شهید آوینی از جنگ بوسنی در مستند خنجر و شقایق به کارگردانی مرحوم نادرطالب‌زاده 🔻شهید آوینی: و بالاخره قبرستان شهدای جنگ و نام‌هایی آشنا، فاطمه طاهر شریف حمزه مصطفی؛ فضای قبرستان غربت عجیبی دارد، در جهانی که عدالت را قدرتمندان تفسیر می‌کنند، غربت و مظلومیت این مردم مطلق غربت و مظلومیت است و سخت باورنکردنی؛ مردمانی هم نام من و تو، پدرانی خونگرم و صدیق، مادرانی مهربان و وفادار، کودکانی شیرین و امیدوار. در این سرزمین که به جزیره‌ای دور افتاده و تنها در اروپا شبیه هست مسلخی فراموش شده در کف شقی‌ترین اشقیای تاریخ، در دنیایی که در آن دهانی جز دهان ماهواره‌ها گشوده نیست و هیچ چیز نباید سراب آرامش غفلت زدگان این بهشت خیالی را که غرب در کرانه هیچستان بلا کرده است برهم زند. #بوسنی #مارش_میرا #سفر #نادر_طالب_زاده #شهید_آوینی پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ دومین نسل‌کشی در کل تاریخ بشریت در قلب اروپای به ظاهر متمدن 🎥 توضیحات سعید قاسمی دربارۀ نسل‌کشی سربرینتسا در بوسنی #بوسنی #مارش_میرا #سفر #نادر_طالب_زاده #شهید_آوینی پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha