📌 بررسی ورود فقها در موضوع‌شناسی با نظر به متاورس
#گزیده_یادداشت
🔹 #متاورس در طول سال‌ها شکل گرفته و همانند کلیدواژه‌های اینترنت و شبکه‌های مجازی جایگاهی در زندگی مردم پیدا خواهد کرد، اما #حوزه_های_علمیه در قبال موضوع‌های جدید رویکردهایی را اتخاذ می‌کند که موجی از #جریان_های_منفی را به‌سوی خود روانه می‌کند؟!
🔹 متاورس در واقع پیوندی بین زندگی انسان‌ها با #واقعیت_مجازی و #نسل_بعدی_اینترنت است و به‌نوعی یک اَبَرواقعیت مجازی که همه کاربران آن قادر خواهند بود از سرتاسر دنیا بدان متصل شوند.
🔺 تجربه نشان داده است رویکرد #جامعه_حوزوی در برخورد با #موضوعات_جدید در مرحله اول #انکار است، در مرحله دوم وارد #امتناع از قبول می‌شود، و در مرحله سوم وارد #همکاری می‌شود!
🔻از آنجا که متاورس و پدیده‌های مانند آن #چند_بعدی هستند، #فقه باید همه ابعاد را در نظر بگیرد و درباره آن نظر بدهد.
به چند مسئله در متاورس باید پرداخته شود:
#حریم_خصوصی
#مالکیت_و_سلطه
🔹 ما نگاه منفی به متاورس یا هر #تکنولوژی_فناورانه نداریم، منتها فقه ما تا #احساس_خطر نکند، کنش فقهی از خود بروز نخواهد داد. در این خصوص آیت‌الله #اراکی گفته است: «حکم مسئله عدم جواز است، چون شَیءْ با لا شَیءْ و مال با لا مال مبادله نمی‌شود. #آمریکا همیشه با چنین شیوه‌های ناعادلانه #اقتصاد خود را بالا می‌برد و سر مملکت‌ها کلاه می‌گذارد.»
🔸 آیا وظیفه فقیه فقط ارائه #حکم_کلی و معلق بر اساس #شناخت_اجمالی موضوع است، بدون دخالت در امر موضوع‌شناسی، و یا وظیفه فقیه همچنین شناخت دقیق موضوع است؟
🔸 اگر فقیه شناختی از مسئله موردنظر نداشته باشد، به هیچ عنوان نمی‌تواند فروع را به اصول برگرداند. از سویی دیگر داده‌های اطلاعاتی ما درباره متاورس هنوز کامل نشده است و تسریع در حکم کردن درباره این مسئله می‌تواند منجر به از دست دادن هر چه بیشتر #پایگاه_مردمی روحانیت در نزد اقشار مختلف مردم شود.
🔹#مخالفان ورود فقها به مسئله #موضوع_شناسی
- آیت‌الله #احمدی_شاهرودی ورود مجتهدان به موضوعات را درست نپنداشته و فرموده‌اند: «احتیاجی به ورود در موضوع‌شناسی نیست.»
- آیت‌الله‌العظمی #وحید_بهبهانی می‌فرماید: «لیس معرفة الموضوع شأن المجتهد و الفقیه فکیف یسأل عن المعصوم.»
🔹#موافقان ورود به #موضوع_شناسی
- #سید_مرتضی در مبحث «تذکیه جنین»، موضوع جنین کامل را تشریح می‌کند، و علامه حلی در کتاب مختلف الشیعه پیرامون «تعیین خون‌های سه‌گانه بانوان» سخن گفته است.
- #شیخ_انصاری می‌فرماید: «ثم إنّ الظاهر من الروايات المتقدمة نفوذ حكم الفقيه في جميع خصوصيات الأحكام الشرعية و في موضوعاتها الخاصة.»
- از فقهای معاصر، #امام_خمینی (ره ) در #تحریر_الوسیله به تبیین ماهیت «سفته» پرداخته‌اند.
🔸 کار #فقیه_حاکم اجرای اسلام است نه بیان حکم؛
با توجه به دامنه ورود فقه به #جامعه، اگر قائل به این باشیم که فقیه وظیفه‌ای جز #ابلاغ_حکم ندارد و بر اساس موضوعات ارائه‌شده از کارشناسان نظریه خود را مطرح می‌کند، موضوع‌شناسی از دامنه #اجتهاد خارج می‌شود.
اما اگر قائل به این هستیم که دامنه فقه گسترده‌تر از ارائه حکم است، در این صورت فقیه باید در #موضوعات_مهم ورود کند تا اسلام را در متن جامعه پیاده کند.
🔻 #آثار_منفی عدم ورود به مسئله #موضوع_شناسی
فقیه برای اینکه بتواند به‌صورت #قضیه_حقیقیه حکم داشته باشد و روی «اگر»ها بحث را بیان کند، نیاز دارد به‌صورت تخصصی، خودش #موضوع را بشناسد و صرف اینکه یک #متخصص_موضوع را بیان کند کافی نیست؛ چرا که بسیار اتفاق می‌افتد که متخصص همه جوانب بحث را باز نمی‌کند.
🔻استفاده از #متخصصان_امین_و_متقی نیز مشکلی را حل نخواهد کرد، زیرا آن متخصص امین و متقی مباحث فقهی را کار نکرده تا بداند چه موضوعاتی از نگاه فقه اهمیت دارد که به آنها اشاره کند.
✅ در چنین مواردی، مؤسسه‌ای به‌نام #موضوع_شناسی می‌تواند خدمات خوبی به فقها ارائه دهد و آنها را در تشخیص موضوع کمک کند، لکن باید مراقبت شود تا از #افراط در عرصه موضوع‌شناسی در امان بمانند.
✅ تقسیم موضوع به مسائل پیچیده و بسیط
در زمان حاضر حوزه دچار #تزاحم است که یا باید #مقلدان را سردرگم رها کند و امور را به خودشان واگذار کند، یا باید فقه را به به #شاخه_های_تخصصی تقسیم کند و هر بخش از طلاب در شاخه‌ای خاص #مجتهد شوند و با توجه به موضوعات پیچیده و مشکلات، راهبری را به عهده بگیرند و در موضوعات پیش پا افتاده، امور را به عرف واگذارند...
✔️ متن کامل یادداشت را در لینک زیر بخوانید:
http://m-ph.ir/voroud-foghaha-be-metaverse/
🖋 به قلم #عبد_المجید_رستگاری، دانش آموخته حوزه علمیه قم
🆔 @piramoonhawzah
📌 بودجه دولتی حوزه؛ آمار و ارقام
🔹 اظهارنظرهای پراکنده و گسترده‌ای درباره مقدار #بودجه_نهادهای_فرهنگی، به‌ویژه نهادهای دینی وجود دارد و عده‌ای این مسئله را مقدمه‌ای برای بیان موضوع #کارآمدی و یا #ناکارآمدی نهادهای فرهنگی-دینی از جمله حوزه‌های علمیه قرار می‌دهند.
🔹در این یادداشت برآنیم آمار دقیق بودجه نهادهای فرهنگی و مقایسه آن با سایر بخش‌ها، مقایسه سهم نهادهای حوزوی با سایر بخش‌ها، و مقایسه #بودجه_حوزه_علمیه_قم با دانشگاه‌های مطرح کشور بپردازیم تا تصور دقیق‌تری از بودجه‌ای که به حوزه تخصیص می‌یابد شکل گیرد.
🔸از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۹۹ بودجه یا اعتبارات فرهنگی از روندی روبه#رشد برخوردار بوده اما نسبت بودجه فرهنگی از سطحی مشخص فراتر نرفته و همواره میان ۱ تا ۴ درصد در نوسان بوده، به‌گونه‌ای که کمترین آن ۱.۲۶ درصد در سال ۱۳۶۰ و بیشترین آن ۳.۶ درصد در سال ۱۳۹۱ بوده است.
🔸 در سال ۱۴۰۱ بودجه نهادهای فرهنگی تنها به ۹ دستگاه به‌عنوان دستگاه‌های اصلی متولی فرهنگ کشور پرداخت می‌گردد. در واقع به‌نوعی #نهادهای_فرهنگی در دریافت بودجه در ۹ نهاد فرهنگی ادغام شده‌اند.
🔹 سه وزارتخانه #فرهنگ_و_ارشاد_اسلامی، #میراث_فرهنگی، #صنایع_دستی_و_گردشگری و #وزارت_ورزش_و_جوانان، همچنین #سازمان_صدا_و_سیما، #سازمان_تبلیغات_اسلامی، #شورای_عالی_انقلاب_فرهنگی، #شورای_عالی_حوزه‌های_علمیه، #شورای_برنامه‌ریزی_مدیریت_حوزه‌های_علمیه_خراسان و #شورای_سیاستگذاری_حوزه‌های_علمیه_خواهران نیز به‌عنوان دستگاه‌های اصلی شناسایی شدند.
🔸مقایسه بودجه فرهنگی #ایران با سایر کشورها
آمارها نشان می‌دهد رقم بودجه فرهنگی کشور در سال ۲۰۱۹ با لحاظ شاخص برابری #قدرت_خرید، ایران در مقایسه با #ژاپن، #کره_جنوبی، #ترکیه، #آلمان، #امریکا، #چین، #روسیه و #رژیم_صهیونیستی کمترین میزان هزینه‌کرد در موضوعات فرهنگی را دارد.
🔹 سازمان تبلیغات اسلامی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، عیال‌وارترین نهادهای فرهنگی در #لایحه_بودجه سال ۱۴۰۱ هستند؛ به‌بیان دیگر، مجموع بودجه تعریف شده برای این دو نهاد در سال آینده میان ۳۷ نهاد تقسیم خواهد شد.
این بدان معنا است که رقم ۱۵۳۴ میلیارد تومان اعتباری که برای سازمان تبلیغات اسلامی منظور شده، باید میان ۲۰ نهاد مختلف توزیع شود که یکی از آنها سازمان تبلیغات اسلامی است و این سازمان در هزینه‌کرد این میزان بودجه، ۱۹ شریک دیگر هم دارد.
🔺 حداقل سرانه آموزشی در #دانشگاه_دولتی ۱۴ میلیون تومان است، در حالی که آن دانشگاه دارای پراکندگی واحد در کشور نیز نیست و طبیعتاً هزینه سربار پراکندگی نیز ندارد، اما این سرانه در بودجه حوزه بر اساس مثلاً پیشنهاد در لایحه بودجه، نزدیک ۶ میلیون تومان است که در صورت بررسی بر اساس تخصیص دریافتی، کمتر از ۴ میلیون تومان می‌شود.
🔻نگاهی به بودجه #دانشگاه‌های_بزرگ و اصلی کشور نشان می‌دهد که ارقام بودجه نهادهای دینی چندان هم نجومی و زیاد به نظر نمی‌رسد. امسال #دانشگاه_تهران با بودجه ۶۸۸میلیاردی بالاترین میزان بودجه را به خود اختصاص داده است.
▫️ مثلاً بودجه حوزه‌های علمیه خواهران با تمام مدارس علمیه فعال در سراسر کشور، یک‌سوم #دانشگاه_الزهرای_تهران است.
▫️ یا بودجه #جامعة_المصطفی با بیش از ۵۰ هزار دانش‌پژوه غیرایرانی و نتایج آن در آشنایی بیش از ۳۰۰ هزار غیرایرانی با #فرهنگ_و_ادبیات_فارسی، تنها یک‌بیستم بودجه دانشگاه تهران با ۴۰ هزار دانشجو است.
🔺 برخی بودجه «#مرکز_خدمات_حوزه‌های_علمیه» را با بودجه «اورژانس» مقایسه می‌کنند، یا بودجه #سازمان_تبلیغات با #آموزش_و_پرورش مقایسه می‌شود که حساسیت کافی برانگیخته شود.
معنای ضمنی این مقایسه این است که مردم عزیز ایران! اگر سال بعد #آمبولانس دیر به بیمار شما رسید، به مرکز خدمات حوزه‌های علمیه مراجعه و روحانیان را مؤاخذه کنید!
✅ راهکارهایی برای کاهش حساسیت‌ها درباره دریافت بودجه حوزه‌های علمیه
1️⃣ ضرورت #شفافیت در مقدار تخصیص بودجه و هزینه‌ها و اعلام آن در رسانه‌ها
2️⃣ اعلام #دستاوردهای_سالیانه حوزه‌های علمیه در طول سال و مقایسه آن با گذشته
3️⃣ اعلام برنامه‌های آینده با هدف مشخص کردن محل‌های مصارف بودجه
✔️ متن کامل یادداشت را در لینک زیر بخوانید: https://m-ph.ir/bodje-dolate-howzah-amar-argham//
🖋 به قلم #حسین_قاسمی_فرد، دانش‌آموخته حوزه علمیه قم و کارشناس ارشد فقه سیاسی
🆔 @piramoonhawzah
📌 حوزه علمیه و مسئله جهاد تبیین
🔸 در شماره 12 #نشریه_پیرامون در خصوص کلیدواژه #تبیین با سه تن از فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی به سخن نشسته و سه زاویه نگاه متفاوت به این مسئله را تقدیم خوانندگان گرامی کرده‌ایم.
▫️ گمان ما این است که مطالعه هر سه گفتگو نگاه جامع‌تری به خواننده می‌دهد؛ نگاهی که با #خواندن_گزینشی این سه گفتگو به کمال نخواهد رسید.
🔸 متن پیش‌رو گزیده‌ای #بسیار_موجز از گفت‌وگوی نشریه پیرامون با استاد ارجمند حجت الاسلام و المسلمین دکتر #حبیب_الله_بابایی می‌باشد که تقدیم می‌گردد:
1️⃣ تبیین حقایق اسلام انقلاب توسط طلاب چه الزاماتی دارد؟
🔹 مسئله این است که آیا حوزه اکنون می‌تواند در مقام #تبیین، #کنشگری_های_به_موقع داشته باشد یا نه؟!
🔸 ما اساساً مسئله #زمان_شناسی و #زمانه_شناسی را در امر تبیین منظور نمی‌کنیم. همین باعث می‌شود که در مقام تشخیص، نه مسئله‌ها را به‌درستی درک کنیم و نه خودمان به‌موقع بتوانیم آمادگی لازم را برای #واکنش و یا برای #مواجهه با آن مسئله پیدا کنیم.
🔸در واقع اهمیت زمان را نمی‌شناسیم و به‌راحتی دچار #تأخیر و #تسویف در کنشگری‌های‌مان هستیم.
بخشی از حرکت‌های #کُند و #دیرهنگام، به #نظام_تربیتی و #آموزشی و شاید #نظام_فرهنگی ما در حوزه‌های علمیه، و البته در کلان محافل علمی در ایران و جهان اسلام برمی‌گردد.
🔸 همچنین سیستمی که ما چیده‌ایم، سیستمی نیست که بتواند #کار_جهادی کند ... به همین دلیل کسانی که نیروهای جهادی خارج از مجموعه هستند گاهی اوقات بهتر و به‌موقع عمل می‌کنند، چون #قید_و_بندها را ندارند.
🔸 علاوه بر این، ما به طلبه‌ها مهارت‌های #واکنش_سریع را یاد نمی‌دهیم. یعنی در واقع ما حرکت سریع، فکر سریع، تحلیل سریع، پردازش سریع، برنامه‌ریزی سریع و عملیات سریع را به #طلبه و یا حتی #دانشجو یاد نمی‌دهیم که اگر الان فرضاً در اینستاگرام و یا فضای مجازی مسئله‌ای جدید مطرح شد، باید چه واکنشی نشان دهیم... زیرا #آموزش ندیده‌اند،# تربیت لازم را پیدا نکرده‌اند و #کارگاه‌های لازم را نگذرانده‌اند...
2️⃣ رسالت فوری و راهکار فوری حوزه در این جهاد تبیین چیست؟
🔸 یکی از راه‌های بسیار مهم «فعال کردن #ظرفیت_های بین‌المللی #جهان_اسلام» در راستای تبیین در جامعه ایرانی امروز است. نخبگان زیادی در #جهان_عرب، در #شبه_قاره، در #شرق_آسیا، در #آفریقا، در #ترکیه و حتی در #اروپا و #آمریکا هستند که ایرانی هم نیستند.
▫️ آنها ایران را در موقعیت جهانی آن بهتر از ماها در حوزه و در دانشگاه فهم می‌کنند، بهتر درک و تحلیل می‌کنند و بهتر می‌توانند برخی از چیزها را تبیین کنند و ما اساساً از این #سرمایه_های_برون_مرزی غافل هستیم.
🔸همچنین ما در مقام تبیین نیاز به تیمی چندرشته‌ای و چندبُعدی داریم و در اینجا حوزه به‌تنهایی نمی‌تواند از پس تبیین برآید؛ همانطور که دانشگاه هم به‌تنهایی نمی‌تواند از پس تبیین‌ها برآید.
▫️ما نیاز داریم به هم‌افزایی جدی با تیم‌های تخصصی جوان و همسو از دانشگاه‌های برترکشور تا خوانش متفاوتی از خود ما، از وضعیت زمانی و مکانی ما، از مسئله‌های ما، از ظرفیت‌های ما به وجود آید.
🔸 پیشنهاد سوم، تشکیل #اتاق_واکنش_سریع است؛ جمعیتی در قالب NGO، انجمن یا حتی حرکتی #خودجوش و #آتش_به_اختیار در این میان باید شکل بگیرد. ما نیاز به فضلای مطرحی در حوزه علمیه داریم که در کنار برخی از افراد شاخص دانشگاهی باشند و اتاق واکنش سریع داشته باشند.
➕ مسئله بعدی که می‌توان آن را به‌عنوان یک #شگرد مطرح کرد طلاب #طنز_نویس است؛ ما در حوزه علمیه به ۵۰ نفر طنزنویس نیاز داریم... با آموزش طنز به طلبه‌های مستعد می‌شود با زبان طنز و با #مهارت_طنز وارد بحث تبیین شد.
🔹 ما الان طلبه خوشنویس داریم، ولی طلبه #کاریکاتوریست شاید نداشته باشیم؛ مثلاً به‌جای اینکه من کانال بزنم و یادداشت بنویسم، منِ بابایی کانال بزنم و فقط طنز بنویسم. در این صورت چقدر استقبال می‌شود؟ طلبه‌ای که اصالت دارد، ریشه دارد، ایمان دارد، باور دارد، باید در این قالب به کار گرفته شود.
✔️ متن کامل مصاحبه را در لینک زیر بخوانید: http://m-ph.ir/howzah-va-masale-jahade-tabyin/
🆔 @piramoonhawzah