گونه‌شناسی سه ابررویکرد جریان نخبگی به مسائل حیاتی جامعه
نخبگان و خواص نقشی کلیدی در سعادت و شقاوت جوامع ایفا می‌کنند. مرور سرگذشت و تحولات جوامع در گذر تاریخ شهادت می‌دهد که هسته‌های نخبگانی اهرم حرکت اولیه و سوگیری جوامع به مسیر حرکت خود بوده‌اند و بعد از مدتی با تحقق پدیده وابستگی به مسیر جوامع به آینده محتوم خود میل کرده‌اند. لذا گزاره «هسته‌های نخبگانی موجود در جوامع قادرند با تصمیمات خود سرنوشت جوامع را تغییر دهند» بی‌تردید یک قاعده تاریخی است که غفلت از آن در یک جامعه می‌تواند عواقب نامطلوبی را به همراه داشته باشد. در واقع، هسته‌های نخبگانی با انتخاب و تصمیمات خود می‌توانند امت‌ساز یا امت‌سوز باشند. با یک نگاه کل‌نگرانه می‌توان صرف‌نظر از ماهیت و محتوای یک هسته نخبگانی سه ابررویکرد را در جهت‌گیری‌ها و تمایلات این هسته‌ها شناسایی و تحلیل کرد.
💠 سقوط در ائتلاف برای کاستن است: توفیقات را نمی‌بینند و حتی بارزترین توفیقات را هم به شکست تفسیر می‌کنند. به غلط استقلال جریان نخبگی را در عدم تمجید از توفیقات تعریف می‌کنند. هر چند که جهان‌بینی بسیاری از آنها پوچ‌گرایی نیست، اما در عمل کنش آنها موجب پوچ‌گرایی اجتماعی می‌شود. مبلغان یاس اجتماعی هستند که حاصلش کاستن از مشارکت اجتماعی برای حل مسائل کلیدی و پیشرفت کشور است. نوشته يا نانوشته ائتلاف آنها برای کاستن شکل گرفته و پیامدش جز سقوط و انحطاط نیست.
🆔 @Pishvaee_ir
ادامه
💠 جمود در ائتلاف برای آراستن است: دلبستگی یا وابستگی به وضع موجود آنها را کر و کور کرده است. کاستی‌ها را توجیه کرده، شکست‌ها را هم پیروزی دیده و آنها جشن می‌گیرند. پاک فراموش کرده‌اند که نخبگان مصلحان جامعه هستند و نه محافظان وضع موجود. خواسته يا ناخواسته در مرام آنها اصلاح برابر با براندازی است و جالب اینکه التفات ندارند که درجازدن خود بزرگترین عامل انحطاط و نابودی است. ائتلاف آنها برای آراستن وضع موجود و پنهان کردن زمینه‌های بهبود است که نتیجه‌ای جز جمود جامعه ندارد.
💠 صعود در ائتلاف برای ساختن است: دغدغه آنها تلاش برای رفع کاستی برای ساختن آینده بهتر است. شکست‌ها را می‌بینند و می‌پذیرند اما از آنها یاد می‌گیرند و دستگیره‌ای برای توفیقات آینده می‌سازند. خود را مأمور به تکمیل و ساختن می‌دانند. پیامبران امیدند و انگیزاننده توده‌ها برای مشارکت به منظور خلق جامعه‌ای بهتر از گذشته. انحطاط را برابر عدم‌نقش‌افرینی می‌دانند و هیچ‌گاه مسئولیت دیگران را مقدم بر مسئولیت خود نمی‌بینند. آری، ائتلاف آنها برای ساختن است و پیامدش صعود جامعه به قله‌های توفیق.
میر سامان پیشوایی
🆔 @Pishvaee_ir
🏮 سه روز بیشتر از شعبان نمانده است آن را دریابیم
🔹 یک لطیفه ای در مناجات شعبانیه است که خیلی راهنمایی خوبی است. میفرماید الهی لم یکن لی حول فانتقل به عن معصیتک الا فی وقت ایقظتنی لمحبتک.
🔹 یعنی من توان اینکه گناه نکنم و به معصیت دچار نشوم را ندارم اما یک چیزی را فهمیدم و آن اینکه وقتی به محبت تو توجه دارم آن وقت بیدارم و غفلت و وسوسه گناه از من دور است. لحظه ای را تصور کن که داری اذن دخول حرم حضرت رضا (ع) را می خوانی، آنگاه هیچ گناه و خلافی برایت لذت ندارد و امکان ندارد گناه کنی، چرا؟ چون متوجه خدا و ولی او هستی و محبتش تو را عصمت داده. پس اگر زرنگ باشی باید بفهمی که راه اصلی دمیدن در شعله محبت الهی است و آنگاه عصمت از گناه از عوارض طبیعی آن است.
🆔 @Pishvaee_ir
✅ سیمرغ پیشرفت ایران اسلامی؛ بازنگاهی به بایدهای مردم‌سپاری تولید
🔹 بی‌تردید پیشرفت ایران اسلامی، رفع دغدغه‌های معیشتی مردم و یأس دشمنان از طمع‌ورزی و تفرقه‌افکنی در مقطع فعلی در گرو ایجاد رشد پایدار و فراگیر اقتصادی است. رشد اقتصادی که روی دیگر آن رشد تولید است، در دو بعد کمی و کیفی از طریق افزایش سرمايه‌گذاری و اشتغال و ارتقای بهره‌وری حاصل می‌شود. این دو همچو دو بال سیمرغ پیشرفت عمل کرده و با ایجاد رشد تولید پایدار و متوازن، زمینه‌ساز دست‌يابی ایران به آرمان‌های گام دوم انقلاب اسلامی را فراهم می‌آورند. سیمرغ پیشرفت ایران علاوه بر دوبال فوق نیازمند رأسی است که با تدبیر و نوآوری هدایت‌گری مناسبی را برای جهش تولید و پیشرفت ایران اسلامی ایفا نماید. لذا بی‌تردید نظام تدبیر و نظام نوآوری در سطح ملی، مهمترین مجرای مداخله برای ایجاد رشد تولید از طریق تحریک سرمايه‌گذاری، اشتغال و بهره‌وری است. یکی از مهمترین پیامدهای کارآمدی نظامات تدبیر و نوآوری ایجاد انگیزه برای مشارکت مؤثر آحاد مردم در قالب یک نهضت ملی برای رشد تولید، ارتقای بهره‌وری و پیشرفت متوازن است. در واقع سیمرغ پیشرفت ایران، سی‌مرغی است که جز با مشارکت آحاد مردم در قالب یک جنبش ملی منسجم و هم‌افزا به حرکت درنخواهد آمد.
چـــون نــگه کـردنــد آن ســی‌مــرغ زود
بی‌شک این سیمرغ آن سیمرغ بود
🔹 پیشرفت جوامع در آینه سنن الهی هم جز از طریق عزم و اقدام فراگیر در جامعه بدست نمی‌آید؛ چرا که «إِنَّ اللهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ». حال که ضرورت مشارکت مردم در جنبش ملی پیشرفت و تولید مشخص شد؛ این سوال محوری بوجود می‌آید که الزامات و بایسته‌های ارتقای مشارکت مردمی در راستای پیشرفت جامعه و جهش تولید چیست؟ با مروری بر تجربه و علم بشری، درس‌آموخته‌های توفیقات و ناکامی‌ها در طول نهضت انقلاب اسلامی و مبانی دینی مشارکت مردم، می‌توان موارد زیر را به عنوان بایدهای مردم‌سپاری تولید عنوان کرد.
🔻 توانمنـدسـازی: برای تحقق مردم‌سپاری تولید نیاز است که شایستگی مردم برای نقش‌آفرینی مؤثر ارتقاء یابد. این کار از طریق افزایش آگاهی عمومی، مهارت‌های مشارکت و ایجاد دسترسی به فناوری‌های مورد نیاز ایجاد می‌شود. آگاهی مردم از گزینه‌های نقش‌آفرینی و نحوه مشارکت، کسب مهارت لازم برای نقش‌آفرینی مؤثر و دسترسی به فناوری‌هایی که به خصوص مستقل از زمان و مکان مشارکت را تسهیل می‌کند، باید در این حوزه مد نظر قرار گیرد.
🔻 اعتبـاربخشـی: سازوکار اعتباربخشی از جمله مهمترین عناصر تنظیم‌گری نظام مردم‌سپاری تولید است. اینکه «چه کسی تحت چه شرایطی می‌تواند در چه مرحله‌ای از زنجیره تولید نقش‌آفرینی کند؟» سوال مهمی است که پاسخ معتبر آن توسط سازوکار اعتباربخشی توضیح داده می‌شود. سازوکارهای اعتباربخشی ممکن است پیش‌دستانه و با تمرکز بر صلاحیت افراد مشارکت‌کننده و یا پسینی و با تمرکز بر کیفیت و کمیت خروجی باشد.
🔻 فـرصت‌‌آفـرینـی: معرفی شفاف و عمومی فرصت‌های مشارکت مردم در تولید، ضامن ایجاد عدالت و کسب اعتماد عمومی به عنوان یک پیش‌نیاز مهم در ارتقای مشارکت عمومی است. اهتمام دستگاه‌های حاکمیتی و عمومی کشور در مردم‌سپاری خدمات و فعاليت‌های خود اقدامی ضروری برای رونق فرصت‌آفرینی است که باید مد نظر قرار گیرد.
🔻 انگیـزه‌بخشـی: مهمترین عنصر در نظام مردم‌سپاری تولید ایجاد انگیزه مشارکت است، به‌طوری‌که در صورت نبود انگیزه مساعی دیگر نتیجه مشخصی در پی نخواهد داشت. ایجاد سازوکار تسهیم منافع حاصل از مشارکت در تولید و پیش‌بینی‌پذیری آن، دو عامل حیاتی در این حوزه هستند.
🔹 این موارد عناصر چهارگانه نظام مردم‌سپاری تولید در کشور هستند که باید به دقت طراحی و پیاده‌سازی شوند چرا که در غیر این صورت، مردم‌سپاری تولید در عمل شکل نخواهد گرفت. پیامد پیاده‌سازی چهار عنصر فوق‌الذکر ایجاد شایستگی دانستن، خواستن و توانستن در افرادی است که هدف مشارکت در تولید هستند. امید است پرداختن علمی و عملی به اهداف سال «جهش تولید با مشارکت مردم» موجبات تحقق پیشرفت پایدار و ارتقای بهره‌وری را فراهم آورد.
✍️ میـر سـامـان پیشـوایـی
🆔 @Pishvaee_ir
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🏮 قـالَ عَـلِىٌّ عليه السلام:
💢 لقَد بَلَغَنِي أَنَّ الرَّجُلَ مِنهُم كَانَ يَدخُلُ عَلَى الْمَرأَةِ الْمُسلِمَةِ وَ الْأُخرَى الْمُعَاهِدَةِ فَيَنتَزِعُ حِجلَهَا وَ قُلبَهَا وَ قَلَائِدَهَا وَ رُعثَهَا مَا تَمْتَنِعُ مِنهُ إِلَّا بِالِاستِرجَاعِ وَ الِاستِرحَامِ ثُمَّ انصَرَفُوا وَافِرِينَ مَا نالَ رَجُلًا مِنْهُم كَلمٌ وَ لَا أُريقَ لَهُم دَمٌ فَلو أَنَّ امْرَأً مُسلِماً مَاتَ مِن بَعدِ هَذَا أَسَفاً مَا كَانَ بِهِ مَلُوماً بَل كَانَ بِهِ عِندِي جَديراً فَيَا عَجَباً عَجَباً وَ اللَّهِ يُميتُ القَلبَ وَ يَجلِبُ الهَمَّ مِنَ اجتِمَاعِ هَؤُلَاءِ الْقَومِ عَلَى بَاطِلِهِم وَ تَفَرُّقِكُم عَن حَقِّكُم.
💢 به من خبر رسيده مهاجمى از آنان بر زن مسلمان و زن در پناه اسلام تاخته و خلخال و دستنبد و گردن بند و گوشواره او را به يغما برده، و آن بينوا در برابر آن غارتگر جز كلمه استرجاع و طلب دلسوزى راهى نداشته، آن گاه اين غارتگران با غنيمت بسيار باز گشته، در حالى كه يك نفر از آنها زخمى نشده. و احدى از آنان به قتل نرسيده. اگر بعد از اين حادثه مسلمانى از غصه بميرد جاى ملامت نيست، بلكه مرگ او در نظر من شايسته است. عجبا عجبا به خدا سوگند كه اجتماع اينان بر باطلشان، و پراكندگى شما از حقّتان دل را میميراند.
🆔 @Pishvaee_ir
🏮 اربعیــن کلـیـــمی
علامه حسن‌زاده آمـلی:
💠 به دستور حضرت استادم علامه آقا سيد محمد حسين طباطبايى رضوان الله تعالى عليه از اول ماه ذى القعده تا دهم ذى الحجه ۱۳۸۹ ه ق، در اربعين كليمى بودم وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثِينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً …(سوره اعراف، آيه ۱۴۲)؛ در اوائل ماه ذى الحجه مذكور به توجه نشسته بودم، انتقالى روى آورد تا در كنار نهرى گذارم افتاد، درخت انجيرى در كنار آن نهر بود و انجير بسيار داشت، دو دانه از انجير آن درخت را خورده‌ام وَ التِّينِ وَ الزَّيْتُونِ؛ و در شبهاى ديگر هم كم و بيش حشر با افرادى بود، و گاهى سؤال و جواب هم پيش مى‌آمد.
✅ دستــور: شبى در قم در معيّت حضرت استاد علامه آقا سيد محمد حسين طباطبايى (روحى فداه) به سوى منزل آن جناب كه بيت المعمور اين كمترين بوده است مى‌رفتيم، در اثناى راه به من فرمود قبل از آن كه به توجّه بنشينى: «سوره مباركه و الضّحى، و الم نشرح را بخوان كه براى انتقال، و صفاى باطن، و رؤياى صالحه در حال توجّه بسيار مفيد است»
💠 اى عزيز، بعد از آن كه فرعون هلاك شد حق (تعالى) با كليمش عليه السّلام بناى مواعده گذاشت، قوله (سبحانه): وَ إِذْ فَرَقْنا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَيْناكُمْ وَ أَغْرَقْنا آلَ فِرْعَوْنَ وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ. وَ إِذْ واعَدْنا مُوسى أَرْبَعِينَ لَيْلَةً … (سوره بقره، آيه ۵۰ و ۵۱)؛ تا فرعون نفس را نكشتى از اربعين كليمى لوحى بر موسى روح لائح نخواهد شد.
🆔 @Pishvaee_ir
💢 #رئیسی مردمی بود، اخلاق‌مدار بود، پرکار و خستگی‌ناپذیر بود، مهربان بود، اما شاید مهم‌تر از همه #حکمران_کارآمد و #رئیس_جمهور #موفق بود.
🔹 کارنامه رئیسی باید #روایتی_درست و #صادقانه شود. #مقایسه_عملکرد سید ابراهیم با مدعیان #شنیدنی و #دیدنی است.
🆔 @Pishvaee_ir
🏮 تعهــد بی‌محــل: موریانه توان پیشرفت ملی
🔹 یک حقیقت مهم در ایران این است که به قدری دولت متعهد به ارائه خدمات ارزان يا رایگان شده است که در عمل دیگر بودجه و منابعی برای فعاليت‌های توسعه‌ای باقی نمی‌ماند. در حال حاضر بیش از 90 درصد از بودجه کشور خرج مصارف هزینه‌ای مي‌شود و کمتر از 10 درصد برای پروژه‌های سرمایه‌ای و عمرانی صرف می‌شود. تجربه دنیا نشان می‌دهد که مقدار مطلوب برای سهم اعتبارات هزینه‌ای به سرمایه‌ای حدود 50 به 50 است. با توجه به همین مشکل، متوسط عمر پروژه‌های عمرانی کشور در ابتدای دولت سیزدهم 15/7 سال بوده است که البته اکنون اندکی بهبود یافته است. اما سوال مهم این است که چرا این اتفاق افتاده است؟ و ریشه اصلی این مشکل کجاست؟
به نظر می‌رسد این مسئله دارای ریشه‌ای دوگانه در لایه شناختی و رفتاری است. در لایه شناختی عدم تصور صحیح از مفهوم عدالت و در لایه رفتاری هم استفاده از تعهد و وعده به عنوان اهرم کسب رای توسط سیاستمداران دو علت اصلی این مشکل بوده‌اند.
1️⃣ اما تصور غلط از عدالت؛ متاسفانه در ایران در دو دهه اخیر مفهوم عدالت تا حدی بازاری شده و از ماهیت واقعی خود که همانا وضع کل شیء فی موضعه يا اعطاء کل ذی حق حقه است فاصله گرفته و عملا با مفاهیمی مانند مساوات، حمایت و حتی عیاری اشتباه گرفته شده است. در واقع تنفر از تبعیض ناحق در فضای اجتماعی ایران تبدیل به ستیز با هرگونه تفاوت ولو تفاوت ناشی از شایستگی شده است. لذا با هدایت بخشی از نخبگان، مطالبه جبران تفاوت و کمبود شایستگی از جیب دولت در برخی برهه‌ها تبدیل به خواست اجتماعی شده است.
2️⃣ ایجاد تعهد برای فراهم‌آوری ارزان يا رایگان انرژی و سوخت (برق، گاز، بنزین و گازوئیل)، آب، ارز (دلار و یورو)، نهاده‌های تولید در صنعت و کشاورزی، آموزش عمومی و عالی، حمل و نقل، راه و جاده، دارو، خدمات دولتی و شهری و قیمت‌گذاری حدود 3 هزار قلم کالا به صورت دستوری که حاصل آن دادن یارانه فراوان به ابتدای زنجیره و ایجاد فساد بوده است، به تدریج مانند زنجیر‌هایی موجب لختی قابل توجه نظام حکمرانی کشور برای سرعت گرفتن در پیشرفت شده است. اکنون هم مجددا ایران در آستانه انتخابات قرار گرفته است و تقریبا همه نامزدهای محترم وعده‌هایی را از جیب دولت برای کسب رای اقشار مختلف می‌دهند که برای آنها منابعی موجود نیست. برای مثال تبدیل وضعیت نیروهای شرکتی، استخدام گسترده در حوزه آموزش و بهداشت، ارائه خدمات دولتی ارزان و رایگان، توسعه طرح رتبه بندی به همه کارمندان آموزش و پرورش و ... از جمله آنها هستند. سوال اصلی که باید عزیزان پاسخ دهند این است که از کدام محل این موارد تأمین می‌شود؟ بدیهی است که اجرای این وعده‌ها بعد از انتخابات منجر به کسر بودجه، استقراض از بانک مرکزی، خلق پول و تورم افسار گسخته بوده و توان دولت را برای انجام اصلاحات اساسی محدود می‌کند.
پسندیده است که جامعه نخبگی کشور در این هنگامه نسبت به رصد وعده‌ها و تعهدات بی‌محل با حساسیت بیشتری رفتار کرده و با سوال از کدام محل؟ از بستن زنجیر‌های بیشتر به لوکوموتیو پربار توسعه کشور جلوگیری کنند.
🖌 میر سامان پیشوایی
🆔 @Pishvaee_ir
🏮 چرا مدل‌های رشد و توسعه نتوانستند رفاه عادلانه را حاصل کنند؟
▪️ ایجاد رفاه متوازن و عادلانه از بزرگترین آمال بشر و اهداف ادیان الهی بوده است. نظامات حکمرانی نیز عدالت و فراهم‌آوردن سطحی از رفاه همگانی را از اصلی‌ترین آرمان‌های خود عنوان می‌کنند. همین امر باعث شده است که دانشمندان و محققان حوزه توسعه نیز نظریات گوناگونی را برای تحقق این مهم ارائه دهند.
▪️ مدل‌های رشد منبع محور (مدل‌های کلاسیک رشد) و مبتنی بر بهره‌وری و انباشت دانش (مدل‌های نئوکلاسیک و درونزا) در کنار مدل‌های توسعه همه و همه سعی کرده‌اند با تکیه بر مفاهیمی چون رشد تولید و افزایش درآمد سرانه توسعه جوامع را مدل‌سازی کنند. رشد تک‌بعدی بشر در قرن هجدهم و بخش اول قرن نوزدهم باعث شد که دغدغه عدالت بیش از پیش احساس شود.
▪️ در دهه 1970 دغدغه‌هایی مانند عدالت و افزایش شکاف درآمدی اقشار در کنار چالش‌های محیط‌زیستی موجب شد که بشر اعتراف کند که توسعه تک بعدی بعد از رنسانس با شکست مواجه شده است. شاید این بزرگترین اعتراف به شکست بشر بعد از رنسانس بود. تشکیل کمیسیون برانتلند و ارائه تعریفی جدید از توسعه مبتنی بر یک دیدگاه چند‌بعدی و سیستمی که به مفهوم عدالت درون‌نسلی و بین‌نسلی توجهی ويژه داشت و با نام توسعه پایدار معروف شد، در واقع پاسخی به دغدغه رفاه عادلانه و ماندنی بود.
🆔 @Pishvaee_ir
▪️ اما واقعیت این است که تلاش‌های بشر که از حدود 60 سال پیش برای تعریف و ترویج نوعی از توسعه که عدالت را تضمین کند، شروع شد؛ نتیجه موفقی را به ارمغان نیاورده است. نمودار بالا نشان می‌دهد که شکاف درآمدی بیشتر از گذشته شده و بخش اندکی از مردم سهم بسیار بزرگی از ثروت را در اختیار خود دارند. لذا اکنون این سوال وجود دارد که تمدن بشری آیا به مسیر و مقصد درستی می‌رود؟
▪️ قطعا پاسخ به این سوال نیازمند تحقیقی مبسوط است؛ لکن به طور کلی دو فرضیه می‌توان برای علت این پیامد ناگوار متصور بود: (1) نظریه مبنای توسعه نیازمند اصلاح و بازنگری است یا (2) نظریه درست است لکن به علت عدم باور يا ناتوانی حکمرانان این نظریه امکان پیاده‌سازی پیدا نکرده است. صرف نظر از اینکه کدام یک از این دو فرضیه درست باشد آنچه مسلم است این است که برای تغییر مسیر به سمت مقصد صحیح نیازمند بازنگری در رویکردهای توسعه و پیشرفت هستیم.
🆔 @Pishvaee_ir
و این انتخاب من و توست که سرنوشت را می‌سازد
آن روز که قاضی شریح مجتهد انتخاب کرد که به قبیله هانی دروغ بگوید و آنان از قتل ابن زیاد منصرف شوند و سلیمان بن صرد انتخاب کرد که امر مسلم نائب الامام را نپذیرد و وحدت شیعیان برای قیام بر علیه ابن زیاد فروریزد؛ فکر نمی‌کردند که بهای انتخابشان قتل اباعبدالله (ع) بهترین خلق و حجت خدا روی زمین باشد.
البته که بعد از مدتی فهمیدند؛ اما دیر فهمیدند و روزی‌شان یوم الحسرة شد.
آنچه که درو می‌کنی گندم انتخاب توست
🆔 @Pishvaee_ir
✅ مسیر بهره‌وری در دولت چهاردهم
🔹نیل به آرمان‌های متعالی گام دوم انقلاب اسلامی در مقطع کنونی، منوط به موفقیت نظام حکمرانی کشور در تحقق رشد مستمر و فراگیر تولید است. رشدی که منجر به خلق ثروت و ارتقای سطح معیشت عمومی است. وضعیت نامطلوب معیشت عمومی در برهه کنونی ریشه در رشد ناچیز اقتصادی در دهه نود دارد. به شهادت علم و تجربه، ایجاد رشد فراگیر و پایدار تولید جز از طریق ارتقای بهره‌وری حاصل نمی‌شود. رشد اقتصادی مبتنی بر ارتقای بهره‌وری در صدر سیاست‌های کلی برنامه هفتم به‌عنوان «هدف کلی و اولویت اصلی برنامه هفتم» بیان شده است، در مواد متعدد برنامه هفتم پیشرفت مورد تأکید قرار گرفته است.
🔹اکنون و در آستانه تشکیل دولت چهاردهم جمهوری اسلامی ایران به نظر می‌رسد، شناخت صحیح از وضعیت گذشته و چگونگی نیل به اهداف چشم‌اندازی کشور در حوزه بهره‌وری نقشی مهم در توفیق دولت و ملت ایران ایفا می‌کند. مهمترین مسائل و مداخلات مؤثر در دولت آینده می‌تواند شامل موارد زیر باشد.
1️⃣ ضعف نهادی و فقدان یک خط‌مشی‌گذار بهره‌وری در سطح ملی، با توجه به ماهیت فرابخشی بهره‌وری از مهمترین موانع ارتقای بهره‌وری در ایران است. طراحی و استقرار فوری «نظام ملی بهره‌وری» که به‌عنوان یک تکلیف در برنامه هفتم پیشرفت نیز مورد تأکید است و تشکیل شورای ملی بهره‌وری، بازنگری در جایگاه سازمان ملی بهره‌وری ایران و تقویت ساختار، ابزارهای تنظیم‌گری و بودجه آن برای ایفای نقش به‌عنوان تنظیم‌گر بهره‌وری مورد نیاز است.
🆔 @Pishvaee_ir
2️⃣ فقدان انگیزه در راستای بهره‌وری در بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان از موانع بزرگ حرکت ملی بهره‌وری در ایران است. در این راستا تدوین و جاری‌سازی نظام تسهیم منافع حاصل از بهره‌وری و توسعه جریان نوآوری بهره‌ور که در برنامه هفتم نیز به آن اشاره شده است مورد تأکید است.
3️⃣ عدم وجود یک قانون جامع و پایدار در زمینه بهره‌وری از دیگر موانع مهم ارتقای بهره‌وری است، لذا تدوین لایحه قانون جامع بهره‌وری و ارائه آن به مجلس شورای اسلامی مورد نیاز است.
4️⃣ ظرفیت ارتقای بهره‌وری در بخش انرژی و آب به‌قدری زیاد است که قابلیت تضمین رشد اقتصادی هدف را در سال‌های آتی دارد. طرح‌های پیشران ارتقای بهره‌وری و بهینه‌سازی مرتبط با این بخش باید در اولویت اجرا قرار گیرد.
5️⃣ ایجاد سازوکارهای تنظیم‌گری حقوقی و قانونی در حوزه بهره‌وری در راستای ایجاد انگیزه مانند اتصال بهره‌وری به تخصیص منابع، انتصابات و جبران خدمات با توجه به حذف بند مرتبط در قانون بودجه سنواتی یک الزام اساسی برای استمرار تلاش‌های مؤثر قبلی و رشد بهره‌وری خواهد بود.
6️⃣ ارتقای کارایی بازار کار از طریق بهبود نظامات جبران خدمت، طراحی نظام ملی مهارت و هدایت نظام آموزش عالی به سمت نیازهای بازار کار یک ضرورت کلیدی به نظر می‌رسد.
7️⃣ افزایش جمعیت فعال از طریق تمرکز بر خلق فرصت‌های شغلی متناسب با نظام خانواده و موقعیت زنان در خانواده تأثیری قابل‌توجه در افزایش ارزش‌افزوده در سطح ملی دارد.
8️⃣ ارتقای چابکی در سیاستگذاری و جاری‌سازی سیاست از طریق اصلاح ساختار، کاهش مراجع تصمیم‌گیری در کنار نظام مسئولیت و پاسخگویی و بازطراحی فرایندهای کلیدی به‌معنای برداشتن یک مانع کلیدی بهره‌وری در نظام حکمرانی کشور است.
9️⃣ تمهید نظام تأمین مالی طرح‌های ارتقای بهره‌وری و بهینه‌سازی از طریق ابزارها و روش‌های تأمین مالی مبتنی بر تسهیم منافع حاصل از بهره‌وری به اجرای طرح‌های ارتقای بهره‌وری سرعت می‌بخشد.
🔟 توسعه و تکمیل نظام اعتباربخشی در زیست‌بوم بهره‌وری کشور به‌منظور تضمین صلاحیت حرفه‌ای، ایجاد شفافیت و جلوگیری از تعارض منافع موجب انتظام‌بخشی به فعالیت‌های مردمی و بخش خصوصی و ایجاد اعتماد عمومی به فعالان زیست‌بوم بهره‌وری کشور می‌شود.
1️⃣1️⃣ تمرکز بر اصلاح نظام مدیریت زنجیره‌تأمین محصولات کلیدی به‌خصوص در حوزه محصولات کشاورزی به‌منظور کاهش اتلاف و افزایش بهره‌وری قابلیت خلق ارزش زیادی در سطح ملی دارد.
2️⃣1️⃣ اصلاح قواعد اداره شرکت‌های دولتی از طریق جاری‌سازی قراردادهای مدیریت و توافق‌نامه عملکرد و ارتقای بهره‌وری در ادامه گام‌های طی شده برای ساماندهی این شرکت‌ها ضروری است.
✍️ میرسامان پیشوائی
🆔 @Pishvaee_ir
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
سخنان دیروز سه شنبه ۹ مرداد، شهید #اسماعيل_هنية در محضر رهبر انقلاب اسلامی:
"هرگاه شخص بزرگی از دست برود، شخص بزرگ‌تری جای او را می‌گیرد."
أُذِنَ لِلَّذينَ يُقاتَلونَ بِأَنَّهُم ظُلِموا وَإِنَّ اللَّهَ عَلى نَصرِهِم لَقَديرٌ
🆔 @Pishvaee_ir
🏮 نکاتی پیرامون گزارش جاب ویژن در مورد رشته‌های دانشگاهی با تمرکز بر رشته مهندسی صنایع
اخیراً گزارشی توسط جاب ویژن در مورد رشته‌های دانشگاهی (30 رشته) منتشر شده است که حاوی نکات خوب و قابل استفاده‌ای است. تمرکز این گزارش بیشتر بر موضوعاتی مانند حقوق و دستمزد، رضایت شغلی و فرصت‌های شغلی است. جایگاه رشته مهندسی صنایع در این گزارش نظرم را جلب کرد که به طور خلاصه نکات مهم آن را در زیر به اشتراک می‌گذارم.
1️⃣ بالاترین میزان رضایت فارغ‌التحصیلان از رشته دانشگاهی مربوط به مهندسی صنایع است و نکته جالب اینکه این حس رضایت علی رغم این موضوع است که در حقوق و دستمزد رتبه اول مربوط به رشته صنایع نیست.
2️⃣ رشد حقوق دستمزد و محبوبیت رشته مهندسی صنایع مطابق با نمودارهای بالا بسیار قابل توجه بوده است.
3️⃣ در معیار تناسب شغل با رشته و علاقه فردی هم رشته مهندسی صنایع رتبه اول را کسب کرده است.
4️⃣ از منظر ترکیب حقوق و دستمزد و رضایت هم جایگاه رشته مهندسی صنایع در منطقه طلایی نمودار فوق قرار گرفته است که نشان از وضعیت مطلوب این رشته دارد.
🆔 @Pishvaee_ir
🔍 *نگاهی به وضعیت ترانزیت و صادرات در سه ماهه نخست 1403*
▪️ حجم ترانزیت کشور از 3560 تن در سه ماهه نخست 1402 به 5519 تن در سه ماه نخست 1403 رسیده است که نشان از رشد قابل توجه 55 درصدی دارد.
▪️ بررسی ده گمرک مهم کشور که حدود 70 درصد سهم ترانزیت کل کشور را دارا هستند نشان دهنده آن است که در سه گمرک بازرگان (19/6- درصد)، بیله سوار (3/7- درصد) و جلفا (2/2- درصد) شاهد کاهش ترانزیت و در سایر کمرگات اصلی رشد ترانزیت افزایشی بوده است.
▪️ بیشترین افزایش تزانزیت در دو گذرگاه غربی پیرانشهر (645 درصد) پرویزخان (213 درصد) و در شمال شرق گمرک سرخس (272 درصد) بوده است.
▪️ آمار صادرات به 15 کشور همسایه در سه ماهه نخست 1403 نشاندهنده رشد 12 درصدی ارزش و 10 درصدی وزن است که خود نشانه‌ای مثبت از رشد کمی و کیفی صادرات است. کشور عراق با ارزش 2/35 میلیارد دلاری صادرات و رشد 29 درصدی اولین مقصد صادراتی ایران بوده است.
▪️ کاهش ارزش 23- درصدی ارزش صادراتی به کشور ترکیه محل تأمل جدی سیاست‌گذاران بوده و از سرگیری صادرات به کشور عربستان نشان از دیپلماسی موثر است. همچنین ابتکار دولت در تقویت روابط با جمهوری آذربایجان منجر به افزایش 64 درصدی ارزش صادرات به این کشور شده است.
▪️ به طور کلی رشد کمیت (وزن و ارزش) و کیفیت (ارزش به وزن) صادرات به کشورهای همسایه و تزانزیت از ایران بیان‌گر توفیق سیاست‌های دولت در ایجاد تحرک اقتصادی است که در صورت تداوم در سال‌های آینده می‌تواند موجبات رشد پایدار اقتصادی را فراهم آورد.
🆔 @Pishvaee_ir
🔍 گمشــده‌ای به نــام عملـــکـــــرد
🔺 در چند ماه گذشته ایران شاهد تغییر و تحول در قوه اجرایی کشور بوده است به طوری که وقت قابل توجهی از حکمرانان کشور مصروف اختتام دولت سیزدهم و افتتاح دولت چهاردهم شده است. جمع‌بندی امور و فعالیت‌های دولت سیزدهم، انتخاب وزار و کارگزاران ارشد دولت چهاردهم و تحویل امور دستگاه‌های اجرایی از حکمرانان قبلی به حکمرانان فعلی از مهمترین و حساس‌ترین مراحل این تغییر و تحول بوده است که البته همچنان ادامه دارد.
🔺 از قیل و قال‌های پرحجم، پرتکرار و بعضا زرد سیاسی که بگذریم، مهمترین سوالاتی که باید به آن پاسخ داده شود شامل موارد زیر است که گویی به کلی سپهر سیاستی کشور در مورد آنها دچار نسیان شده است:
▪️ به طور مشخص شاخص‌های عملکردی در عرصه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در ابتدای دولت سیزدهم و انتهای آن چگونه بوده است؟
▪️ مقادیر این شاخص‌ها با اهداف برنامه‌های بالادستی و وعده‌های حکمرانان دولت سیزدهم در ابتدای دوره مسئولیت چه مقدار مطابقت دارد؟
▪️ در کدام شاخص‌ها توفیق و در کدام‌ها عدم‌توفیق را شاهد بوده‌ایم؟
▪️ اکنون و در ابتدای دولت چهاردهم وضعیت مبنا چیست و اهداف کدام است؟
▪️ کارنامه عملکردی حکمرانان قبلی چطور بوده است و در کجا ثبت و نگهداری می‌شود؟
▪️ اگر بخواهیم تعدادی از حکمرانان قبلی را برای ادامه خدمت انتخاب و يا برخی را جایگزین کنیم شایستگی‌ها چطور سنجیده می‌شود؟
▪️ حکمرانان قبلی چه مزیتی برای رقابت‌پذیری کشور آفریدند و آنها که اکنون می‌آیند قرار است چه مزیتی خلق کنند؟
🆔 @Pishvaee_ir
ادامه ...
▪️ وضعیت ما نسبت به رقبای منطقه‌ای و جهانی چطور بوده و اکنون و در آینده چطور است؟
اکنون یک بار دیگر با قاضی وجدان چند ماه اخیر را مرور کنیم و بیاندیشیم که چه مقدار پاسخ‌های معتبر به سوالات فوق، گفتگو و دغدغه رایج حکمرانان کشور بوده است و چه مقدار نخبگان کشور آنها را از حکمرانان کشور طلب کرده‌اند؟
🔺 سوالات فوق حداقل‌های اولیه برای ایجاد یک نظام اداره عقل-مبنا و حکمرانی مبتنی بر شواهد است.نوعی از حکمرانی که دغدغه آن کارآمدی و پیامد آن پیشرفت پایدار است. در مقابل این دیدمان، نظام اداره وهم-مبنا و حکمرانی مبتنی بر سُرایش قرار دارد که اصلی‌ترین ویژگی آن دسیسه عملکرد است (توضیح: دسیسه در اصل به معنای پوشاندن است). در این نوع از حکمرانی قومیت، جنسیت، طبقه اجتماعی، نزدیکی به فلان فرد يا دوری از او جای کارنامه و عملکرد را می‌گیرد؛ در این نظام اداره نامسئله‌ها مسئله می‌شوند؛ تازه‌گویی بی‌پشتوانه جای قول و فعل سدید را می‌گیرد و آنچه به هر بهانه‌ای ذبح می‌شود کارآمدی و شایستگی و آنچه فراموش می‌شود عملکرد است.
⚠️ وفاق و اتحاد مهم است اما از آن مهم‌تر آنچه بر آن و برای آن وفاق می‌شود است.
⚠️ تغییر ریل و تحول خوب است اما از آن خوبتر مقصدی است که برای آن تغییر ریل داده می‌شود.
⚠️ حقیقت این است که جامعه سعادتمند، پیشرفته و برخوردار از عزت زمانی حاصل می‌شود که منزل به منزل رفتن در تحولات سیاسی و اجتماعی کشور همراه با فاصله‌سنجی تا مقصد و مقصود باشد؛ وگرنه خوشی ساربان از شترسواری پایدار نبوده و کاروان در صحرای تاریخ همچو عملکرد فراموش شده گم خواهد شد.
💠 و این حکمتی الهی است: همانطور که فراموش کردی فراموش می‌شوی (طه-126)
✍️ میر سامان پیشوایی
🆔 @Pishvaee_ir
💠 قـالَ النّبِيّ صلي الله عليه و آله: اِسْمَعُوا وَ اَطيعُوا لِمَنْ وَلاّهُ اللّه ُ الأَمْرَ، فَـاِنَّـهُ نِظـامُ الأسـلامِ.
🔺 پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: از كسى كه خداوند به او «ولايت امر» داده است، حـرف شـنوى و اطاعـت داشـته باشـيد، چرا كه اين اطاعت، نظام بخِش اسلام است.
🆔 @Pishvaee_ir
🏮 بودجه‌ریزی و پرداخت مبتنی بر عملکرد: از آرزو تا واقعیت
🔘 در چند هفته اخیر رئیس جمهور محترم و برخی مدیران ارشد صحبت از «بودجه‌ریزی و پرداخت مبتنی عملکرد» کرده و راه تحول در نظام اداری کشور و افزایش بهره‌وری را اجرای این مهم دانسته‌اند. اولین نکته‌ای که باید به آن دقت کرد این است که بودجه‌ریزی و پرداخت مبتنی بر عملکرد یک یافته جدید نیست و سال‌هاست که این ابتکار در قوانین بالادستی مانند برنامه‌های پنج‌ساله کشور بر دولت تکلیف شده است؛ اما هیچ گاه دولت موفق به انجام آن نشده است. لذا مانند بسیاری از موضوعات مهم حکمرانی کشور در این مورد هم سوال اصلی از «چرایی» نیست بلکه از «چگونگی» است.
🔘 به عنوان فردی که تجربه اجرای برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی عملکرد در برخی دستگاه‌های اجرایی و حاکمیتی را داشته‌ام قویاً تایید می‌کنم که این راهکار، ابتکاری اثربخش برای تحول نظام اداری کشور و ارتقای بهره‌وری است؛ اما اگر با روش نامناسب و علم کم وارد این عرصه شویم مانند گذشته چیزی جز شکست درو نخواهیم کرد و حتی قابلیت اجرای آن در آینده توسط افراد توانمند را هم فرسایش داده‌ایم.
🔸 اما در باب سوال مهم «چگونگی» اجرای بودجه‌ریزی و پرداخت مبتنی عملکرد مراحل زیر مورد توصیه است.
1) ابتدا باید تکلیف مأموریت و خدمت در دستگاه‌های اجرایی مشخص و شفاف شود. چه بسیار مأموریت‌هایی که خدمت متناظر ندارند و چه بسیار خدماتی که به مأموریتی متصل نیستند. متاسفانه کیفیت و دقت خدمات احصاء شده در سامانه mardom.ir دولت مطلوب نبوده و تا وقتی دسته‌بندی و احصاء با کیفیتی انجام نشود اجرای این طرح میسر نمی‌باشد.
🆔 @Pishvaee_ir
2) با توجه به توان اندک کارشناسی، حجم وسیع دستگاه‌های دولتی و مقاومت بدنه اداری امکان اجرای گسترده طرح وجود ندارد، لذا حتما باید منطق تدریجی-افزایشی بر اجرای طرح حاکم باشد. لذا اجرا باید یا به بخشی از خدمات انتخابی محدود شود و یا محدود به تعدادی سازمان مشخص شود. برای اینکار لازم است سازوکاری برای اولویت‌بندی و انتخاب خدمات يا سازمان‌ها مشخص کرد.
3) باید زنجیره نتایج مورد انتظار از خدمت مشخص شود. به طور مشخص خروجی (ستانده)، پیامد و اثر خدمت بایست به طور شفاف و ترجیحا کمی مشخص و در صورت کیفی بودن به نوعی مدرج شود.
4) منابع مورد استفاده هر خدمت شامل منابع انسانی، سرمایه (تجهیزات، ساختمان و ...)، مصارف واسطه (مانند انرژی، آب و مواد اولیه) و حتی منابع ناملموس مشخص و ارزش‌گذاری شوند.
5) سپس لازم است از طریق تعریف و تعیین شاخص‌های کارایی و اثربخشی، خدمت و ارزشی که می‌آفریند مورد ارزیابی قرار گیرد.
6) برای شاخص‌ها باید اهداف عملکری تعریف و مبتنی بر درجه دستیابی به آنها توافق‌نامه بودجه و پرداخت مبتنی بر عملکرد تنظیم شود. آنگاه می‌توان طی دوره‌های زمانی مشخص شاخص‌ها و عملکرد بررسی و پرداخت مبتنی بر آن انجام شود.
🔸 اما سه ملاحظه مهم برای اجرایی کردن را باید در کنار گام‌های فوق در نظر گرفت.
🔻 برای تحقق این طرح با توجه به مقاومت و لختی نظام اداری کشور نیاز به انگیزه هست. لذا در نظر گرفتن طرح‌های تشویقی پراخت مبتنی بر عملکرد به گونه‌ای که منافع بین ذینفعان مختلف تسهیم شود مورد نیاز است.
🔻 اجرای طرح‌های باکیفیت و مستمر توانمندسازی مدیران برای اجرای این طرح یک الزام مهم دیگر برای تحقق این طرح تحولی است.
🔻 باید در نظر گرفت اجرای موفق بودجه‌ریزی و پرداخت مبتنی برعملکرد یک پروژه نیست بلکه یک فرآیند بلوغ یابنده و مبتنی بر یادگیری است. پس مراقبه در اجرا و اصلاح مستمر سازوکارها مورد نیاز است. درک این مهم توسط مدیران ارشد بسیار کلیدی است.
⚠️ عبرت راهبردی: صحبت از تحول زدن آسانترین بخش تحول است؛ تحول واقعی با «جسارت و شجاعت شروع یک ابتکار تحولی» و «پایمردی و مراقبه در اجرا» تحقق می‌یابد.
✍️ میر سامان پیشوایی
🆔 @Pishvaee_ir
🏮 تغییر رویکردهای مدیریت راهبردی به سمت اجتماع-محور شدن
🔻 تحولاتی که در 20 سال گذشته در دنیای کسب و کار، صنعت، حکمرانی و علم اتفاق افتاده است نشاندهنده آن است که توجه به ذینفعان و آحاد مردم در دیسیپلین‌ها و رویکردهای علمی و مدیریتی بیشتر شده است و در عمل این رویکردها با نسخه‌های مردمی و اجتماعی باز تعریف شده‌اند. نوآوری باز، حکمرانی شبکه‌ای و باز و اقتصاد مردمی همگی نمونه‌هایی از این موضوع هستند. مدیریت راهبردی هم از این قافله عقب نمانده و توجه به کره اجتماعی (Social sphere) و ذینفعان (ُStakeholders) در رویکردهای و روش‌شناسی‌های آن در سال‌های اخیر بیشتر شده است.
🔻 در این نگاه جدید، اسناد مهم راهبردی سازمان با تاکید بر نیازها و تمایلات عناصر کره اجتماعی سازمان تهیه می‌شود. برای تهیه اسناد راهبردی نکات زیر باید مورد توجه واقع شود.
🔸 مأموریت: نه تنها فلسفه وجودی در مأموریت باید با بیان یک نیاز کلیدی از مخاطب يا مشتری تبیین شود بلکه توجه به انتظارات ذینفعان مختلف و تعهدات در قبال آنها باید به روشنی در سند مأموریت سازمان دیده شود.
🔸 چشم‌انداز: سند چشم‌انداز باید به روشنی آینده مطلوب از منظر ذینفعان مختلف را با توجه به تمایلاتشان ترسیم کند.
🆔 @Pishvaee_ir
ادامه ..
🔸 راهبرد (استراتژی): در تدوین راهبرد دیدگاه یا مکتب رابطه-محور (Relational-based view) در مقابل مکاتب بازار-محور (Market-based view) و منبع-محور (Resource-based view) برجسته شده است. موقعیت (Position) در صنعت در منظر ذینفعان مختلف باید در نظر گرفته شده و چگونگی نیل به آن در قالب راهبردهای مبتنی بر روابط و شبکه شرکا که به گستردگی تمام ذینفعان شده اند باید توضیح داده شود. در این دیدگاه همه اعضای کره اجتماعی شریک سازمان تصور می‌شوند.
🔘 نکته مهم: در رویکردهای جدید موضوع اتصال راهبرد به اقدام (Action) بسیار پررنگ‌تر از گذشته شده است اما باید در نظر گرفت که استراتژی به اقدام مشتبه نشده و مرز این دو حفظ شود.
🆔 @Pishvaee_ir