─┅═༅🍃📓📔🍃༅═┅─
💰◁یکی از مسائلی که از مبانی مسائل اقتصادی در سبک زندگی دینی است، مسئله خودکفایی است که یک مبنای فقهی دارد و اگر بخواهیم آن را از منظر معرفت شناسی بررسی کنیم، مبنای خودکفایی و استقلال اقتصادی مبتنی بر اصل عزت و کرامت انسانی است.
💭اگر به تعبیر روایات «حرمت مؤمن اعظم از کعبه است؛ نباید خود را نزد دیگران کوچک کند و نباید به دیگران وابستگی داشته باشد و نباید در زندگی تلاشی داشته باشد که آن تلاش او را نزد دیگری خوار کند و نباید درآمدی داشته باشد که آن درآمد شخصیت او را از بین می برد و این وابستگی های اقتصادی مربوط به فرد باشد یا جامعه فرق نمی کند هر نوع فعالیتی که باعث خرد شدن شخصیت جامعه یا فرد باشد از نگاه دین مذموم است و فایده ای ندارد
.
─┅═༅4⃣༅═┅─
─┅═༅🍃📓📔🍃༅═┅─
⚙◁خداوند در قرآن کریم می فرماید: «وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنینَ؛ منافقون آیه 8». اگر عزت از آن خداوند و رسولش و مؤمنان است این عزت به تعبیر امیر مؤمنان با وابستگی اقتصادی شکسته می شود؛ امیرمؤمنان علیه السلام در روایتی می فرمایند:
💬«لَا تَزَالُ هَذِهِ الْأُمَّةُ بِخَیرٍ مَا لَمْ یلْبَسُوا لِبَاسَ الْعَجَمِ وَ یطْعَمُوا أَطْعِمَةَ الْعَجَمِ• فَإِذَا فَعَلُوا ذَلِک ضَرَبَهُمُ اللَّهُ بِالذُّلِّ.؛ » مؤمن حتی در خوراک و پوشاک نباید به دیگری وابسته باشد و نباید از بیگانه الگو بگیرد.
📔المحاسن، ج2، ص: 410
─┅═༅5⃣༅═┅─
─┅═༅🍃📓📔🍃༅═┅─
💰◁این روایت در محاسن برقی آمده و خیلی هم مهم است؛ حضرت می فرماید: امت اسلامی که اعم از فرد و جامعه اسلامی است، اگر می خواهند سربلند باشند باید حتی در خوراک و پوشاک به بیگانگان و کسانی که از دین اسلام بیگانه اند، وابسته نباشند اگر حتی در لباس و پوشاک از آن ها تبعیت کرد، این اقدام آن ها خواری را در پی دارد این خواری، منافی با عزت و کرامت انسانی است و اگر جامعه اسلامی بخواهد، عزت و کرامت داشته باشد
💭باید این مبانی و اصول را رعایت کند و بر این پایه ها فرمول ها و راهکارهای اقتصادی خود را شکل دهند و بر این اساس عمل کنند؛ از این روست که به ما گفته اند: تنبلی نکنید إِیاکمْ وَ الْکسَل؛ اگر تنبلی کنید سربار دیگری می شوید،
📔من لا یحضره الفقیه، ج1، ص: 209
─┅═༅6⃣༅═┅─
─┅═༅🍃📓📔🍃༅═┅─
⚙◁اگر تنبل شدید نیازهایتان را ناچار هستید به واسطه بیگانگان تأمین کنید که برای شما خواری می آورد که در این باب روایت فراوان داریم.
💬در روایتی دیگری آمده است: «إِنَّ اللَّهَ یحِبُّ الْعَبْدَ یتَّخِذُ الْمِهْنَةَ فَیسْتَغْنِی بِهَا عَنِ النَّاسِ؛» تعبیر «عبد» عام است و در اینجا به معنی کسی است که مخلوق خدا باشد، مخلوق اگر در پی شغلی باشد که در پناه آن از دیگران بی نیاز شود یعنی روی پای خود بایستد و خودکفا باشد و به واسطه شغلش استقلال اقتصادی خودش را حفظ کند، خداوند این بنده را دوست دارد، این حرف شامل حال کافر هم می شود.
📔مجموعة ورام، ج1، ص
─┅═༅7⃣༅═┅─
─┅═༅🍃📓📔🍃༅═┅─
💰◁این ها نکات مهمی است که هر یک از این روایات با توجه به مسائل اقتصادی و در علم اقتصاد قابل تحلیل است که چطور می شود که انسان مسائل اقتصادی خود را به گونه ای شکل دهد تا بتواند در همه امور زندگی خودکفا باشد اگر این آموزه ها شکل بگیرد مسئله اقتصاد مقاومتی برجسته خواهد بود و مسئله شیوه زندگی مالی معصومین علیهم السلام در جامعه ما الگو و تابلو می شود.
💭اگر ما پیرو راه ائمه اهل بیت علیه السلام هستیم باید در معیشت مالی خود به این آموزه ها توجه ویژه داشته باشیم به خصوص در دنیایی که ما با تحریم مواجه هستیم و در دنیایی که علیه دین، اعتقادات، مکتب و فرهنگ ما موضع گرفته است و مسائلی مانند داعش را علیه تشیع و اسلام ناب فعال کرده اند؛
─┅═༅8⃣༅═┅─
─┅═༅🍃📓📔🍃༅═┅─
⚙◁اگر چه فرهنگ در رأس است ولی مسئله اقتصادی مسئله فرعی و جانبی نیست؛ بنابراین ما باید به مسائل مالی که بر مبنای پایه های خودکفایی و استقلال اقتصادی باشد توجه عمیق تری داشته باشیم.
💬منابع مالی پیامبر اکرم: همه معصومین علیه السلام از پیامبر اکرم تا امام عسکری علیهم السلام در مسائل اقتصادی فعال بودند و منابع درآمدی داشتند و منابع درآمدی ایشان نیز متفاوت بوده و آن چه عمده منبع درآمد معصومین علیه السلام را تشکیل می داد، تولید بوده است. این که چگونه مصرف می کردند خودش قسمتی از بحث است اما بحث تولید، بحث مهمی در زندگی معصومین علیه السلام است.
─┅═༅9⃣༅═┅─
─┅═༅🍃📓📔🍃༅═┅─
💰◁پیامبر اکرم صلوات الله علیه بعد از هجرت به مدینه صرف نظر از اراضی که به پیامبر اکرم صلوات الله علیه بخشیده شده بود برخی اراضی موات اطراف مدینه را نیز احیا کردند و منبع مالی خودشان قرار دادند و تولید زراعی راه انداختند؛ علاوه بر زمین های بنی نضیر و بنی مصطلق که بعد از هجرت آن ها در اختیار مسلمانان قرار گرفت بخشی از منابع تولید زراعی پیامبر اکرم صلوات الله علیه را تأمین می کرد و بعدها پیامبر اسلام صلوات الله علیه بخشی از این زمین ها را صدقه قرار داد و اختیار آن ها را در اختیار امیرالمؤمنین علیه السلام قرار داد؛ بخشی هم به عنوان ارثیه فاطمه زهرا سلام الله علیها قرارگرفته که حضرت اختیار آن ها را به امیرالمؤمنین علیه السلام واگذار کردند؛ این یک بخش از منابع درآمد حضرات معصومین علیه السلام بود.
─┅═༅🔟༅═┅─
─┅═༅🍃📓📔🍃༅═┅─
⚙◁امیرالمؤمنین علیه السلام در دوران بیست و چندساله خانه نشینی پس از پیامبر اکرم صلوات الله علیه و در دوره آن حضرت نیز فعالیت های اقتصادی گوناگونی داشتند از جمله زمانی که پیامبر اکرم صلوات الله علیه قطعه ای از سرزمین «ینبع» را که قابل کشاورزی بود در اختیار امیرالمؤمنین علیه السلام گذاشت و حضرت بخش دیگری را خریداری کردند و به زمین های قبلی اضافه کردند و «چاه معروف ینبع» که داستان آن در روایت معتبری در کافی نقل شده است را احیا کردند؛ بعد حضرت فرمود: بعد از این که حضرت کلنگ زدند و آب جوشید فرمودند: «نبع الماء؛ رک:
💬از این جهت نام آن را ینبع گذاشتند یعنی آب می جوشد و چاه پر آب شد و چاه های متعددی حضرت در آن سرزمین حفر کردند و آن سرزمین را احیا کردند که منبع درآمدی برای فرزندان ایشان و ائمه عليه‌السلام پس از ایشان شد و از این منابع استفاده می کردند
📓خصال، ج2، ص: 577»
─┅═༅1⃣1⃣༅═┅─
─┅═༅🍃📓📔🍃༅═┅─
💰◁زیرساخت ها از زمان امیرالمؤمنین علیه السلام شکل گرفت که بخشی از این ها از طریق ارث به ائمه رسید بخشی از درآمدشان از صدقات پیامبر صلوات الله و امیرالمؤمنین علیه السلام بوده و بخشی هم ارثیه فاطمه زهرا سلام الله بوده و بخشی را هم خود این بزرگواران احیا می کردند یا می‌خریدند؛
💭حتی در مورد حضرت سیدالشهدا علیه السلام آمده است که ایشان غلامی داشتند که زمینی را برای امام علیه السلام احیا کردند یا درباره امام باقر علیه السلام نقل شده که ایشان در سرزمین «خاخ» زمینی خریده اند یا امام کاظم در «عریض» زمینی را احیا کردند که این ها به تدریج به دست ائمه علیه السلام بعدی می رسید؛ پس منابع مالی امام رضا و سایر ائمه علیه السلام را این زمین ها شکل می دادند؛ نوع تولیدات هم زراعی، باغداری و دامداری بوده
─┅═༅1⃣2⃣༅═┅─
─┅═༅🍃📓📔🍃༅═┅─
⚙◁در زندگی برخی از معصومین علیه السلام چنین فعالیتی را داریم؛ مثلاً امام صادق علیه السلام کار تجاری انجام می دادند و نماینده مالی داشتند و علاوه بر تولیدات، صادرات هم داشتند و بخشی از تولیدات خودشان را توسط مسئول مالی خود به مصر می فرستادند؛ اما درباره امام رضا علیه السلام مشابه این تعبیر را در منابع نداریم ولی این نکته را داریم که امام رضا علیه السلام برای خریدوفروش گاهی وارد بازار می شدند و چیزهایی را می خریدند که جنبه مالی قضیه را نشان می دهد؛
─┅═༅1⃣3⃣༅═┅─
─┅═༅🍃📓📔🍃༅═┅─
💰◁مثلاً امام رضا علیه السلام بعد از شهادت پدر بزرگوارشان در یک معامله ای گوسفند خریدند یا خروس خریدند و یا سگ نگهبان و سگ گله خریدند این نشان می دهد که امام گله ای داشته اند که برای نگهبانی گله نیاز به سگ نگهبان داشته اند.
💭یکی دیگر از منابع مالی ائمه از جمله امام رضا علیه السلام مسئله هدایای مردمی است که جزو فعالیت های اقتصادی نیست ولی از منابع درآمد هست این هدایا دو قسم بوده است؛ یکی هدایای حکومتی بوده و دیگری هدایای مردمی است؛ نکته قابل توجه این است که ائمه علیه السلام هدایای حکومتی را برای نیازمندان جامعه مصرف می کرده اند؛ گر چه این هدایا حکومتی بوده و حکومت از آن ائمه علیه السلام بوده است ولی آن حضرات این هدایا را صرف زندگی شخصی نمی کرده اند
─┅═༅1⃣4⃣༅═┅─
─┅═༅🍃📓📔🍃༅═┅─
⚙◁مثلاً ذکر شده که هارون عباسی سالانه صد هزار درهم به امام رضا علیه السلام صله می دادند و عبدالرحمن جوزی در منتظم نقل کرده که مأمون هم هدیه ای برای امام رضا علیه السلام فرستاده که این حرف می تواند درست باشد و در زمانی که امام رضا علیه السلام در مرو شرف حضور داشتند، مأمون مبلغی را در اختیار آن حضرت قرارداد است و شیعیانی که به امام رضا علیه السلام مراجعه می کردند،
💬 امام این هدایا را میان آن ها تقسیم می کردند.در میان هدایایی که برای ائمه علیه السلام می آمد گاهی هدایای مردمی بود که به صورت نذر یا وصیت بوده است؛ مثلاً ابراهیم بن مهزیار مالی را وصیت کرده است یا علی بن مهزیار که مال وصیت شده ایشان برای امام جواد و امام رضا علیهما‌السلام فرستاده شده است.
─┅═༅1⃣5⃣༅═┅─