زندگی امام اول شیعیان جهان
درباره زندگانی علی (ع) گزارش های فراوانی در متون تاریخی آمده است؛ چنان که مورخان اسلامی پس از محمد (ص)، بیشترین حجم مطلب را به زندگی او اختصاص داده اند. از این جهت که شخصیت علی (ع) برای مسلمانان (اعم از شیعه و سنی) دارای اهمیت مذهبی، سیاسی، فقهی و روحانی است، زندگی او به طرق مختلف تحلیل و تفسیر شده و اسناد تاریخی موجود نیز تحت تأثیر ملاحظات فرقه ای قرار گرفته است.
منابع تاریخی دست اول در خصوص زندگی علی (ع) قرآن، حدیث و همچنین نوشته های تاریخ نگاری اولیه مسلمانان است. منابع دست دوم شامل کتاب های تاریخی نوشته شده توسط مسلمانان سنی و شیعه و نیز مسیحیان عرب و هندوهای ساکن در خاورمیانه و آسیا و شمار اندکی از تاریخ نگاران نوین غربی است. هرچند بسیاری از منابع اولیه اسلامی تا حدی نسبت به علی (ع) رنگ تعصب — در برخی موارد مثبت و در برخی موارد منفی — به خود گرفته است.
دانشمندان غربی پیشین، غالباً به روایات و گزارش های گرد آمده در دوره های بعد از اسلام متمایل بودند که شیعه و سنی با توجه به مواضع مذهبی شان بیشتر به روایت آن ها علاقه داشته اند. برخی محققان بر این باورند که این روایات ساختگی هستند. این دیدگاه سبب شده که بسیاری از روایات قطعی نیز به علت متواتر بودنشان در دوره های بعد از اسلام، جعلی تلقی شوند. لئون کائتانی گزارش های تاریخی منسوب به ابن عباس و عایشه را عمدتاً ساختگی می پندارد؛ در حالی که روایات بدون سند گزارش شده توسط تاریخ نویسان اولیه مانند ابن اسحاق را معتبر می داند. ویلفرد مادلونگ این دیدگاه را که تنها روایت شدن در «منابع اولیه» را ملاک درستی روایات بدانیم و بخش اعظمی از روایات را به بهانه اینکه بعدها توسط شیعه و سنی نقل شده اند جعلی تلقی کنیم، رد کرده است. به گفته وی، این دیدگاه کائتانی بی اساس است. مادلونگ و برخی از مورخان، روایات نقل شده در دوره های بعد را به خودی خود رد نمی کنند؛ بلکه ملاک آن ها برای درستی این روایات، سازگار بودن آن ها با دیگر حوادث روایت شده است.
هنگامی که کتابت بین مسلمانان رواج یافت، جزوه و مقالات متعددی بین سال های ۷۵۰ و ۹۵۰ میلادی نوشته شد. به گفته رابینسون، حداقل ۲۱ گزارش مجزا درباره نبرد صفین نوشته شده است. ابومخنف، یکی از مورخان مشهور این دوره بود که سعی کرد تمام روایات شفاهی را جمع آوری کند. مورخان قرن ۹ و ۱۰ میلادی روایات در دسترس را جمع آوری، انتخاب و مرتب کردند. با این حال، بسیاری از این کتاب ها و مقالات امروز در دست نیست؛ به جز مواردی که بعداً در آثاری مانند تاریخ الرسل و الملوک محمد (ص) بن جریر طبری مورد استفاده قرار گرفته اند.
تولد و دودمان حضرت علی (ع)
بر طبق منابع تاریخی قدیمی تر، علی (ع) در روز سیزدهم رجب و حدود سال ۶۰۰ میلادی در مکه متولد شد. پدر وی ابوطالب، رئیس قبیله بنی هاشم، و مادرش فاطمه بنت اسد است.
اختصاص تولد حضرت علی (ع) در کعبه
بسیاری از منابع، بخصوص منابع شیعه، چنین نوشته اند که وی تنها کسی است که در خانه کعبه به دنیا آمد. علی (ع) از طرف پدر و مادر با محمد (ص) خویشاوند است. وقتی پدر محمد (ص) درگذشت، ابوطالب که عموی محمد (ص) بود، قیم وی شد. وقتی که مادر محمد (ص) درگذشت، فاطمه بنت اسد نقش مادر را برایش داشت. روبرت گلیو می نویسد مسلمان بودن یا نبودن ابوطالب مورد بحث و مناقشه است و وی نمونه خوبی در بحث های دین شناسی پیرامون وضعیت افراد پرهیزگار درگذشته قبل از رسالت محمد (ص) است. فاطمه بنت اسد آشکارا اسلام آورد و مورد توجه محمد (ص) بود و گفته می شود اولین کسی است که ولایت علی (ع) را به رسمیت شناخت.
حیات در مکه
کودکی حضرت علی (ع)
زمانی که علی (ع) ۶ ساله بود، پدرش، ابوطالب که ریاست بنی هاشم را بر عهده داشت، دچار مشکل مالی گردید. محمد (ص) که خود در کودکی تحت سرپرستی ابوطالب قرار گرفته بود و در این زمان سنش از ۳۰ سال گذشته بود، برای سبک کردن بار عائله وی به او پیشنهاد کرد که سرپرستی علی (ع) را او بر عهده بگیرد. ابوطالب پذیرفت و علی (ع) از کودکی در خانه محمد (ص)، تحت نظر او قرار گرفت.
اسلام آوردن حضرت علی (ع)
هنگامی که محمد (ص) اعلام دریافت وحی الهی نمود، علی (ع) که در آن زمان ۱۰ ساله بود به او ایمان آورد و مسلمان شد.
به گفته مورخانی چون ابن اسحاق و ابن حزم و محققانی چون جان اسپوزیتو علی (ع) اولین مردی بود که اسلام آورد. دانشنامه بریتانیکا و جان اسپوزیتو، علی (ع) را دومین فرد مسلمان بعد از خدیجه می دانند. طبری روایت های مختلفی را که هر کدام علی (ع)، ابوبکر و زید پسر حارثه را اولین فرد مذکر اسلام آورنده معرفی می کنند نقل می کند و تصمیم نهایی در مورد هویت اولین فرد را به خواننده وا می گذارد.
طبق برخی منابع (ابن سعد، طبقات الکبری؛ طبری، تاریخ الرسل و الملوک) ابوبکر اولین مردی بود که مسلمان شد. این در حالی است که همین ادعا برای علی (ع) و زید بن حارثه هم وجود دارد.
به گفته لئورا وچا ولیری علی (ع) جزء اولین ایمان آورندگان بود، چه نفر دوم (پس از خدیجه) چه نفر سوم (پس از خدیجه و ابوبکر) که مورد جدال شیعه و سنی است.
از اسلام آوردن تا هجرت
دعوت محمد (ص) به اسلام در مکه ۱۳ سال به طول انجامید که از این ۱۳ سال، ۳ سال به طور مخفیانه بود. در پایان این ۳ سال و در ابتدای دعوت علنی، محمد (ص) ۴۰ تن از خویشان و بستگان خود از بنی هاشم را به میهمانی دعوت کرد. مطابق با روایت تاریخ طبری، ابن اثیر و ابوالفداء، محمد (ص) در این میهمانی از خویشانش پرسید چه کسی حاضر است او را در این کار یاری کند و اعلام کرد هر کس او را یاری کند، برادر، وصی و جانشین او خواهد بود. اما هیچ یک از بستگانش پاسخ مثبت نداد مگر علی (ع). پیامبر در پاسخ به علی (ع) سکوت کرد و برای بار دوم و سوم این درخواست را تکرار نمود که باز تنها علی (ع) پاسخ مثبت داد. پس از بار سوم، پیامبر علی (ع) را برادر، وصی و جانشین خود خواند در حالی که در آن زمان، علی (ع) نوجوانی ۱۳ یا ۱۴ ساله بیش نبود و این کار پیامبر باعث تمسخر او در میان خویشاوندانش و طعنه به ابی طالب، پدر علی (ع)، شد که در آن مجلس حضور داشت. بدین ترتیب، پیامبر وی را «برادر و وصی و جانشین خود» نامید. محمد (ص)حسین طباطبایی در تفسیر المیزان در خصوص شأن نزول آیه انذار (آیه ۲۱۴ سورهشعراء) احادیث مرتبط با این واقعه را بیان کرده است.
در این دوران (۶۱۰ تا ۶۲۲ میلادی) که محمد (ص) نخستین وحی های خود را دریافت می کرد، علی (ع) به همراه زید بن حارثه، پسرخوانده محمد (ص)؛ ابوبکر، از بزرگان قبیله قریش؛ و خدیجه از یاران وفادار محمد (ص) بودند. او کمک کرد که هسته اولین جامعه اسلامی شکل بگیرد. در این سال ها، وی بیشتر وقت خود را صرف تأمین مایحتاج مؤمنان در مکه به خصوص فقرایشان از طریق تقسیم دارایی خود میانشان و کمک در امور روزمره آن ها می کرد.
مهاجرت به مدینه
منابع شیعی و سنی تصدیق می کنند که حوادث رخ داده در سال ۶۲۲ میلادی، مهمترین بخش از زندگی محمد (ص) را تشکیل می دهد. محمد (ص) که می دانست دشمنانش در حال کشیدن نقشه برای قتل وی بودند، از علی (ع) خواست که به جای وی در بسترش بخوابد. شبی که محمد (ص) از مکه به مدینه هجرت کرد، علی (ع) جان خود را به خطر انداخت و در بستر محمد (ص) خوابید. محمد (ص) به همراه ابوبکر مخفیانه مکه را ترک کرد و چندین روز بعد به یثرب، که زین پس مدینه نامیده شد، رسید و این هجرت، مبدأ تقویم هجری گردید. وقتی دشمنان با خنجرهای آخته وارد خانه محمد (ص) شدند، از دیدن علی (ع) بسیار شگفت زده شدند و به وی آسیبی نرساندند. بنا بر تفسیر سید محمد (ص)حسین طباطبایی در المیزان، آیه ۲۰۷ سوره بقره به این امر اشاره دارد: «از مردم کسانی هستند که جان خود را در راه جلب رضایت خداوند تقدیم می دارند و خداوند به بندگان خود رئوف است». علی (ع) در انتظار فرمان جدید، چند روز دیگر در کنار خانواده محمد (ص) ماند. محمد (ص) از علی (ع) خواست که اموالی را که قبلاً مردم به وی به امانت داده بودند به صاحبانش بازگرداند و علی (ع) این کار را انجام داد. پس از انجام این کار، علی (ع) مکه را به مقصد مدینه ترک کرد. به دستور محمد (ص)، علی (ع) به قبا در حومه شهر مدینه رفت. طبق برخی منابع، علی (ع) یکی از اولین کسانی از مهاجرین بود که به مدینه رفت. در این زمان وی ۲۲ یا ۲۳ سال داشت.
امام علی (ع) در بیان زیبای دکتر شریعتی: درد علی (ع) دو گونه است...
سخن گفتن درباره علی (ع) بینهایت دشوار است، زیرا به عقیده من، علی (ع) یك قهرمان یا یك شخصیت تاریخی تنها نیست. هر كس درباره علی (ع) از ابعاد و جهات مختلف بررسی كند، خود را نه تنها در برابر یك فرد، یك فرد برجسته انسانی در تاریخ میبیند، بلكه خود را در برابر معجزهای و حتا در برابر یك مساله علمی، یك معمای علمی «این خلقت» احساس میكند. بنابراین درباره علی (ع) سخن گفتن برخلاف آنچه كه در وهله اول به ذهن میآید، درباره یك شخصیت بزرگ سخن گفتن نیست، بلكه درباره معجزهای است كه به نام انسان و به صورت انسان در تاریخ متجلی شده است.
(Entekhab.ir) :
آنچه می خوانید منتخبی از دست نوشته ها و سخنرانی های دکتر علی شریعتی درباره امیر المومنین حضرت علی (ع) است:
"... سخن گفتن درباره علی (ع) بینهایت دشوار است، زیرا به عقیده من، علی (ع) یك قهرمان یا یك شخصیت تاریخی تنها نیست. هر كس درباره علی (ع) از ابعاد و جهات مختلف بررسی كند، خود را نه تنها در برابر یك فرد، یك فرد برجسته انسانی در تاریخ میبیند، بلكه خود را در برابر معجزهای و حتا در برابر یك مساله علمی، یك معمای علمی «این خلقت» احساس میكند. بنابراین درباره علی (ع) سخن گفتن برخلاف آنچه كه در وهله اول به ذهن میآید، درباره یك شخصیت بزرگ سخن گفتن نیست، بلكه درباره معجزهای است كه به نام انسان و به صورت انسان در تاریخ متجلی شده است.
علی (ع) یكی از شخصیتهای بزرگی است كه به نظر من بزرگترین شخصیت انسانی است (پیغمبر (ص) را باید جدا كرد كه رسالت خاصی دارد) كه از همه وقت، امروز ناشناخته میبود، بدشناختهتر است كه كیست، محققین او را برای اولین بار میشناختند.
گاه علی (ع) را كه توی این جنگها یك قهرمان شمشیرزن است، توی شهر یك سیاستمدار پرتلاش حساس است و توی زندگی یك پدر و یك همسر بسیار مهربان و بسیار دقیق است و یك انسان زندگی است و در همه ابعادش میبینیم، تاریخ میگوید، تنها در نیمه شبها، توی نخلستانهای اطراف مدینه میرفته و نگاه میكرده كه كسی نبیند و نشوند و بعد سر در حلقوم چاه فرو میبرده و مینالیده! هرگز، من نمیتوانم قبول كنم كه رنجهای مدینه و رنجهای عرب و جامعه عرب و حق جامعه اسلامی و حتا یارانش، این روحی را كه از همه این آفرینش بزرگتر است وادار به چنین نالیدنی بكند، هرگز!
درد علی (ع) خیلی بزرگتر است و آن درد خیلی باید درد نیرومندی باشد، كه این روح را این اندازه بیتاب بكند! مسلما این همان درد انسانی است كه خود را در این عالم زندانی میبیند، انسانی است كه خود را بیشتر از این عالم میبیند و احساس خفقان در این عالم میكند.
مسلما هر كسی كه انسانتر است، پیش از آنچه هست در خود نیاز احساس میكند، انسان است، این است كه میبینیم علی (ع) قهرمان متعالی سخن گفتن و زیبا سخن گفتن و پاك سخن گفتن است، نمونه اعلا و متعالی شهامت و گستاخی در جنگ است، نمونه عالی پاكی روح در حد اساطیر و تخیل فرضی انسان در طول تاریخ است، نمونه اعلای محبت و رقت و لطافت روح است، نمونه عالی دوست داشتن در حد نمونههای اساطیری است، نمونه عالی عدل خشك دقیقی است كه حتا برای مرد خوبی مانند عقیل ـ برادرش - قابل تحمل نیست، نمونه اعلای تحمل است در جایی كه تحمل نكردن، خیانت است و نمونه اعلای همه زیباییهایی است و همه فضایلی است كه انسان همواره نیازمندش بوده و ندانسته.
علی (ع) نه تنها امام است، در طول تاریخ هیچ شخصیتی با این امتیاز را نداشته كه یك خانواده امام (ع) است، یعنی خانواده اساطیری است، خانوادهای كه پدر علی (ع) است، مادر زهرا (س) است، پسر آن خانواده حسین (ع) [و حسن (ع)] است و دختر آن خانواده زینب (س) است.
چهرهایی كه میخواهم، در قرن بیستم، به عنوان سمبل و تجسم یك ایدئولوژی مطرح و عنوا كنم، دارای این خصوصیات است. البته این كاملترین خصوصیاتش نیست، اما اساسیترین آنهاست
علی (ع) نخستین نسل در انقلاب اسلامی، علی (ع) در خانه پسرعمو، رابطه متقابل پیغمبر (ص) و علی (ع)، علی (ع) مظهر جهاد و رهبری جنگ، علی (ع)، مرد سیاست و مسؤولیت اجتماعی، علی (ع) مرد كار یدی، كشاورزی و تولید، علی (ع) مظهر نثر و شعر علی (ع) بهترین سخنور و سخنگو، علی (ع) فیلسوف، علی (ع) مظهر بینشها و ابعاد متضاد، علی (ع) زهد انقلابی و عبادت، تكیه بر عدالت، علی (ع) تساوی در مصرف، علی (ع) امام و مظهر حقیقتها و ارزشها، علی (ع) نفی مصلحت به خاطر حقیقت، نفی شخصیت، علی (ع) انساندوستی.
روزپدر وروز مرد برهمه پدران ومردهای سرزمینمان مبارکباد🌸🌺🌻
🔴 علی علیه السلام ازنگاه فیلسوفان ودانشمندان جهان
با قلم توانای خویش توصیف می کند و شمه ای از فضایل او را بازگو می نماید، در خطاب به روزگار می گوید: «آه! ای دنیا! چه می شد اگر قوای خود را جمع می کردی و توانت را برای بار دیگر در یک جا متمرکز می نمودی و در هر عصر و زمان یک نفر مانند علی علیه السلام را که در عقل و خرد و منطق و بیان و حماسه و شجاعت با او همپایه بود، برای بشریت به ارمغان می آوردی!»
من آدمی به لطف تو هرگز ندیده ام این صورت و صفت که تو داری فرشته ای!
نرسیسیان یکی دیگر از فضلای مسیحی معتقد است: «اگر امروزه این خطیب بزرگ بر منبر کوفه پای می نهاد، می دیدید که مسجد کوفه با آن پهناوریش از سران و بزرگان اروپا موج می زد.آنان می آمدند تا روحشان را از دریای بی انتهای دانش او سیراب سازند» .
توماس کارلایل، فیلسوف انگلیسی و صاحب کتاب «الابطال » عاشقانه و دردمندانه از علی علیه السلام یاد می کند: «ما چاره ای نداریم به غیر از آن که علی علیه السلام را دوست داشته باشیم; چه، او جوانمردی بلند قدر و نیک نفس بود.از سرچشمه وجدانش مهر و نیکویی سرازیر می گشت و از دلش شعله های دلاوری و شجاعت زبانه می کشید. در کوفه ناگهان به حیله کشته شد و شدت عدالتش موجب این جنایت گشت; چه او هر کس را چون خودش عادل می پنداشت.هنگامی که درباره قاتلش گفت وگو می شد، گفت: اگر زنده ماندم، خود می دانم با او چه رفتاری پیشه سازم و اگر درگذشتم کار با شماست: اگر خواستید قصاص کنید و ضربت شمشیرش را به ضربتی سزا دهید و اگر توانستید درگذرید! که این به تقوای الهی نزدیک تر است » .
کارلایل این سخن را از نهج البلاغه به عاریت گرفته است; چرا که حضرت در نامه بیست و سوم که در واقع آخرین وصیت نامه او به شمار می رود، درباره پسر ملجم وصیتی نموده که به راستی ابنای بشر را به تعجب وامی دارد.
اگر تمام فرهنگ نامه ها و تاریخ های سرنوشت ساز بشری را با ذره بین تحقیق، سطر به سطر جست وجو کنیم، اگر سرگذشت بزرگان و نوابغ را با تمام جزئیاتش در نظر آوریم، اگر تمام آفریده های ذی شعور الهی را فرد به فرد مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم و اگر همه زندگی نامه های انسان های کامل و بی نقص را صفحه به صفحه ورق بزنیم...بدون ذره ای شک و تردید هرگز نخواهیم توانست سخنانی به اقتدار و عظمت و در عین حال به مظلومیت این وصیت نامه بیابیم! آن هم وصیت نامه ای که از سوی امیر و فرمانروایی نوشته شده و لااقل مقتضای طبیعی مقام و حکومت حکم می کند که لحن آن آمرانه، مقتدرانه و جبارانه باشد: «وصیتی لکم ان لاتشرکوا بالله شیئا و محمد صلی الله علیه و آله.فلا تضیعوا سنته.اقیموا هذین العمودین و اوقدوا هذین المصباحین و خلاکم ذم.انا بالامس صاحبکم والیوم عبرة لکم وغدا مفارقکم.ان ابق فانا ولی دمی و ان افن فالفناء میعادی.و ان اعف فالعفو لی قربة و هو لکم حسنة. فاعفوا "الا تحبون ان یغفرالله لکم".» ; (19) سفارش من به شما این است که برای خداوند شریک قایل نشوید و سنت محمد صلی الله علیه وآله را تباه نسازید.این دو ستون (توحید و نبوت) را به پا دارید تا از هر نکوهشی در امان مانید.من دیروز یار و هم نشین شما بودم و امروز مایه عبرتتان هستم و فردا از شما جدا خواهم بود. اگر - از این ضربت پسر ملجم - جان به سلامت بردم، خودم صاحب خونم هستم و اگر مردم همانا مرگ وعده گاه دیرین من است.اگر وی را ببخشم، این بخشش باعث نزدیکی من به خداست - و اگر شما عفو کنید - برای شما نیکوکاری است.پس از او درگذرید! «آیا دوست ندارید که خداوند نیز شما را بیامرزد!
طه حسین در کتاب سودمند خود از امیرالمؤمنین این چنین یاد می کند: «علی علیه السلام در بازارها قدم می زد و مردم را به تقوا می خواند.روز حساب را به یادها می آورد و در خرید و فروش مراقب اهل بازار بود.او از همه غرور مایه های مقام پرهیز داشت و هرگاه می خواست چیزی برای خود بخرد، جست وجو می کرد تا در میان بازار کسی را یابد که او را نشناسد.چون دوست نداشت فروشنده به خاطر مقام و منصب در حق او رعایتی بکند.علی علیه السلام از خود خشنود نبود، مگربه هنگامی که حق جامعه و مردم را ادا کرده باشد...علی علیه السلام حتی برای یک لحظه هم خدا را فراموش نمی کرد.آری، او هم امام بود و هم معلم » .
خلیل بن احمد فراهیدی، نحودان و واضع علم عروض، دلیل امامت و پیشوایی علی علیه السلام را در بی نیازی او از مردم می داند: «بی نیازی پسر ابوطالب از دیگران و نیاز همه به او دلیل این است که او امام همگان است » .
و اما یکی دیگر از شیفتگان شخصیت والای علوی شبلی شمیل، از پیشتازان مکتب مادیگری است که این چنین زیبا و گزیده به وصف حضرت می پردازد: «الامام علی بن ابیطالب عظیم العظماء، نسخة مفردة لم یرلها الشرق و ...» ; امام علی بن ابی طالب، بزرگ بزرگان، یگانه نسخه ای است که خاور و باختر در گذشته و حال، صورتی دیگر از آن که مطابق با اصل باشد، به خود ندیده است.
روزمردوروز پدر را به همه مردها وپدران سرزمینمان تبریک عرض میکنیم
که ازهمه جهان بهترند
👏👏👏👏👏👏
💜💛💙💚💜💛
7.16M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
1e9c2a39402469d97579831b3eceeb6462680896-144p.mp4
سرود
جانم علی علی
.
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
870f30271605a439092b59a667c2e1f462690223-144p.mp4
شعرخوانی شهریار شعر ایران دروصف یگانه خلقت حضرت مولا علی سلام الله
6.25M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
شعر لری درباره امام علی علیه السلام
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🎥 غرش موشکیِ ۱۵ خرداد و تلاش در رزمایش
🔹در رزمایش پدافندهوایی ارتش، سامانههای دفاع هوایی تلاش و ۱۵ خرداد»بههمراه دیگر سامانههای راهبردی، هواگردهای متجاوز به حریم مراکزهستهای فُردو و خُنداب را شکار کردند.
🔹فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش: بهخاطر بحثهای امنیتی برخی سامانههای پنهان را در این رزمایش شرکت ندادیم.
؛ رادار📡 انقلاب ؛SMP
🌐 @raadar_enghelab
#صلی_الله_علی_یاسین
20.56M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🎞 رنسانس سرآغاز تولد سازمانهای اطلاعاتی
؛ رادار📡 انقلاب ؛SMP
🌐 @raadar_enghelab
#صلی_الله_علی_یاسین
صدا ۰۶۴-AudioConverter.mp3
19.71M
🚨 تحلیل سیاسی روز
🔰 روش حکومت داری و سیره سیاسی امام علی (ع)
🎙#استاد امیری
📅 ۲۴ دی ماه
؛ رادار📡 انقلاب ؛SMP
🌐 @raadar_enghelab
#صلی_الله_علی_یاسین