#قرآن #تدبر 📌مقدمات تدبر در قرآن استاد هانی چیت چیان 🔅تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom

برداشت از آيه ۷۲ #سوره_انعام 📌اهميّت #نماز #سالک الی #اللّه بايد به #نماز اهميّت بدهد و #تقوای الهی را جدّی بگيرد و بداند که روزی بسوی پروردگارش #محشور می شود. 🔅تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom

[یکصد و چهارده نکته از قران کریم درباره #نماز -صفحه ۴۰] ۲۸ @rahighemakhtoom eitaa.com/rahighemakhtoom 🔅🔅🔅 احیای نماز از وظائف مسئولین #نظام_اسلامی یکی از وظائف کسانی که قدرت و #حکومت در دست آن هاست این است که مسئله ی #نماز را در جامعه احیا کنند. #قرآن کریم می‌فرماید: «الّذین ان مکّناهم فی الأرض اقاموا الصلوة و ءاتوا الزّکوة و امروا بالمعروف... » [۱] ؛ از این آیه استفاده می‌شود که پایه‌های حکومت #اسلامی بر سه محور دور می‌زند: ۱ نماز که پیوند انسان با خداوند است. ۲ #زکات که پیوند انسان با دیگران است. ۳ نظارت اجتماعی که امر به #معروف و نهی از #منکر است. مرحوم طبرسی می‌فرماید: اگر خداوند از میان همه ی عبادات تنها نماز را و از میان همه ی جهات مالی زکات را نام برد به دلیل این است که این دو در باب خود عمده و رکن اساسی هستند. [۲] ---------———- [۱]: ۱. حج / ۴۱. [۲]: ۲. مجمع البیان / ج ۷ / ص ۲۳۹. 🔅تفسیر و قرآن پژوهی ☘️☘️☘️

@rahighemakhtoom eitaa.com/rahighemakhtoom 🔅🔅🔅 💢ایمن از تند باد حوادث ⏹امام علی علیه السّلام فرمودند: كتاب الله بين اظهركم ناطق لا يعيي لسانه و بيت لا تهدم اركانه و عزّ لا تُهزمُ اعوانه. کتاب خدا که در بین شما است گوینده ای است که زبانش ازگفتن حقایق خسته نمی شود و خانه ای است که ارکانش تا ابد از تندباد حوادث در امان است و عزیزی است که پیروان و یارانش هرگز شکست نمی خورند. 📚نهج البلاغه، خطبه 133 🔅تفسیر و قرآن پژوهی ☘️☘️☘️

#کارگزاران_فرهنگی (16) #قرآن #کارگزاران #فرهنگی @rahighemakhtoom 🔅🔅🔅 ❇️اصول کار #فرهنگی: ⏪ 6.اصل ششم نفس ستیزی وعدم چشم داشت به غیرخدا وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسي‏ إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ ما رَحِمَ رَبِّي إِنَّ رَبِّي غَفُورٌ رَحيمٌ (53/یوسف) من هرگز خودم را تبرئه نمی‌کنم، که نفس (سرکش) بسیار به بدیها امر می‌کند؛ مگر آنچه را پروردگارم رحم کند! پروردگارم آمرزنده و مهربان است. ▫ 1. هرگز خود را به پاكى مستائيم و تبرئه نكنيم. «ما أُبَرِّئُ نَفْسِي» ▫ 2. شرط كمال آن است كه حتّى اگر همه مردم او را كامل بدانند، او خود را كامل نداند. در ماجراى حضرت يوسف برادران، همسر عزيز مصر، شاهد، پادشاه، شيطان، زندانيان همه گواهى به كمال او مى‏دهند، ولى خودش مى‏گويد: «ما أُبَرِّئُ نَفْسِي» ▫ 3. خطر هواى نفس جدّى است، آن را ساده ننگريد. «إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ» در آيه، چهار نوع تأكيد بكار رفته است. (انّ، لام تأكيد، صيغه‏ى مبالغه و جمله‏ ى اسميه) ▫ 4. هم از پاكى و عفت خود در برابر تهمت‏ها بايد دفاع كرد و هم به شرور نفس اعتراف نمود و به خدا پناه برد. «إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ» ▫ 5. نفس، خواهش خود را تكرار مى‏كند تا انسان را گرفتار كند. «لَأَمَّارَةٌ» ▫ 6. انسان به طور طبيعى و غريزى، اگر در مدار لطف حقّ قرار نگيرد، گرايش منفى دارد. «لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ» ▫ 7. تنها رحمت او مايه نجات است. اگر انسان به حال خود رها شود، سقوط مى‏كند. «إِلَّا ما رَحِمَ» 🌴🌴🌴 👈 به هنگام فتنه ها و بلاها از قرآن کمک بگیریم 🔅تفسیر و قرآن پژوهی

نگاشت7:تفسیر آیات 13 تا 19 سوره انفطار #چشمه_حکمت #آیات_نور #کانال_قرآنی_رحیق #تفسیر_قرآن #تفسیر_نور #قرائتی #تفسیر_سطح_متوسط #تفسیر_سوره_انفطار #سوره_انفطار #انفطار eitaa.com/rahighemakhtoom 🔅🔅🔅 إِنَّ الْأَبْرارَ لَفِي نَعِيمٍ «13» وَ إِنَّ الْفُجَّارَ لَفِي جَحِيمٍ «14» يَصْلَوْنَها يَوْمَ الدِّينِ «15» وَ ما هُمْ عَنْها بِغائِبِينَ «16» وَ ما أَدْراكَ ما يَوْمُ الدِّينِ «17» ثُمَّ ما أَدْراكَ ما يَوْمُ الدِّينِ «18» يَوْمَ لا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِنَفْسٍ شَيْئاً وَ الْأَمْرُ يَوْمَئِذٍ لِلَّهِ «19» بى شك، نيكان در ناز و نعمت بهشتى‌اند. و بى‌شك، بدكاران در آتشى شعله‌ور. كه در روز جزا به آن وارد شوند و بسوزند. و لحظه‌اى، از آن غايب و جدا نشوند. تو چه دانى كه روز جزا چه روزى است؟ باز، چه دانى كه روز جزا چه روزى است؟ روزى كه هيچ كس براى هيچ كس اختيارى ندارد و در آن روز، فرمان تنها براى خداست. 🔅🔅🔅 ▫️«أبرار» جمع «بار» به معناى نيكوكار و «نَعِيمٍ» به معناى پر نعمت است. ▫️«فجار» جمع «فاجر» به معناى شكافتن است، يعنى كسانى كه پرده‌درى مى‌كنند و هتّاك هستند. ▫️«صلى» ورود در قهر و عذاب است. «يَصْلَوْنَها يَوْمَ الدِّينِ» همان گونه كه «صلو» ورود در رحمت و لطف است. «هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ» ▫️در قيامت، همه امور به دست خداست و اين به معناى نفى شفاعت نيست، چون شفاعت نيز از امورى است كه خداوند فرمان داده است. ☑️1- در تربيت و تبليغ، سرنوشت خوبان و بدان را مقايسه كنيد. «إِنَّ الْأَبْرارَ لَفِي نَعِيمٍ‌- إِنَّ الْفُجَّارَ لَفِي جَحِيمٍ» ☑️2- حتّى پيامبر، به بسيارى از امور قيامت آگاه نيست. «وَ ما أَدْراكَ ما يَوْمُ الدِّينِ» ☑️3- مسائل قيامت را با عقل عادى نمى‌توان درك كرد، بلكه بايد از طريق وحى بپذيريم. «ما أَدْراكَ ما يَوْمُ الدِّينِ» ☑️4- مطالب مهم را بايد تكرار كرد. «ما أَدْراكَ‌- ثُمَّ ما أَدْراكَ» ☑️5- پيدايش قيامت براى جزا و كيفر عملكرد دنيوى ماست. «يَوْمُ الدِّينِ» ☑️6- مجرمان براى هميشه در دوزخند. «ما هُمْ عَنْها بِغائِبِينَ» ☑️7- قيامت روز سلب مالكيّت و اختيار از همه انسان‌هاست. «يَوْمَ لا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِنَفْسٍ شَيْئاً» ☑️8- قيامت، تجلّى حاكميّت مطلقه خداوند است. «وَ الْأَمْرُ يَوْمَئِذٍ لِلَّهِ» 🔅تفسیر و قرآن پژوهشی ☘️☘️☘️

برشی از کتاب گرانسنگ #تفسیر_تسنیم_جلد_دوم (69) #تفسیر_قرآن #تفسیر_تخصصی #سوره_بقره #تفسیر #تسنیم #آیت_الله_جوادی_آملی @rahighemakhtoom eitaa.com/rahighemakhtoom 🔅🔅🔅 ✅ آیه 1 - الم 📈 بحث روايى اشارت: ذكر چند نكته درباره روايات تفسيرى حروف مقطعه سودمند است: ☑️يكم: گرچه روايات حروف مقطعه تنويع شد، ليكن مصون از تداخل نيست ؛ زيرا گذشته از مطالب ويژه، مطالب مشترك نيز در بين آنها مشهود است. ☑️دوم: اين روايات همانند رواياتى كه در ابواب گوناگون فقه مستند فروع فقهى است ، برخى صحيح و معتبر و برخى نيز فاقد نصاب حجيت است و از اين رو در بررسى آنها ابتدا بايد روايات صحيح شناسايى شود تا در بررسى تفسير حروف مقطعه مورد استناد قرار گيرد و از استناد به اسرائيلياتى كه ممكن است در ميان اين احاديث باشد احتراز شود؛ چنانكه استاد علامه طباطبايى (قدس سره) روايات ذيل حرف مقطع (ق) را كه مى گويد: (ق) نام كوهى است سبز رنگ كه محيط بر زمين است و سبزى رنگ آسمانها از آن است، از اسرائيليات مى داند. (214) ◽️گرچه سر اسرائيلى بودن اين روايات چندان روشن نيست، ليكن تفكيك و تشخيص روايات صحيح از ضعيف براى دستيابى به معارفى كه ثقل اصغر، عترت طاهرين (عليه السلام)، به بشر ارزانى داشته لازم است ؛ زيرا، حصول اطمينان به مضمون اين گونه احاديث بدون رسيدگى و تبين سندى و دلالى آنها ممكن نيست. ☑️سوم: روايات تفسيرى حروف مقطعه دست كم بايد اعتبار لازم در روايات فقهى را داشته باشد يعنى، بايد صحيحه يا موثقه يا حسنه باشد. توضيح اين كه، فقه از امور عملى و تعبدى است و تفسير از امور علمى و تفاوت اين دو، آن است كه در مسائل عملى امكان تعبد به ظن وجود دارد، در حالى كه در مسائل علمى تعبد به ظن ممكن نيست. ◽️ثمره خبر واحد تنها ظن است و چون تعبد به ظن تنها در عمل ممكن است، پس خبر واحد تنها در امور عملى و تعبدى حجت است ؛ اما در مسائل علمى بر اساس خبر واحد ظن آور نمى توان متعبد شد؛ زيرا در مسايل علمى باور مطرح است و امكان تعبد نيست ؛ اگر مبادى فهم و باور نسبت به مطلب معين حاصل شد، انسان آن را مى فهمد وگرنه باور يافت نمى شود؛ علم و يقين در دست انسان نيست تا انسان بنا را بر پذيرش و باور يا رد و انكار چيزى بگذارد، بلكه زمام باور انسان در دست علم و برهان است. ◽️آنچه در علم اصول گفته مى شود: خبر واحد در مسائل عملى معتبر است و در امور علمى حجت نيست به همين معناست و در واقع ارشاد به نفى موضوع است ؛ بدين معنا كه در امور اعتقادى با خبر واحد علم حاصل نمى شود، نه اين كه علم حاصل مى شود، ولى حجت نيست. اصلا از خبر غير قطعى ساخته نيست كه در انديشه انسان اثر يقينى بگذارد، مگر آن كه متن آن برهانى باشد يا سند آن قطعى يا محفوف به قراين قطعى باشد. ◽️حاصل اين كه، در تفسير حروف مقطعه كه از مسايل علمى و اعتقادى است، حتى اگر تنزل كنيم و آن را در سطح مسائل عملى و تعبدى نيز محسوب كنيم، دست كم رعايت شرايط اعتبار روايات فقهى لازم است ؛ در حالى كه بخشى از روايات تفسيرى حروف مقطعه از نظر رجال سند چنين اعتبارى ندارد. التبه اگر سند قطعى بود نظير قرآن، بايد از لحاظ متن صريح باشد، نه ظاهر. از آنچه گذشت معلوم مى شود: اگر مضمون يك دليل نقلى برهانى بود يا سند آن مانند قرآن قطعى بود و دلالت آن نيز صريح بود مى توان يقين حاصل كرد. 🌴🌴🌴 👈 به هنگام فتنه ها و بلاها از قرآن کمک بگیریم التماس دعا🙏 🔅تفسیر و قرآن پژوهشی

#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 نماز جمعه تاریخ: 1371/03/29 🆔 @a_javadiamoli_doross eitaa.com/rahighemakhtoom 💢 عالم حقیقی 🔸 ذات اقدس الهی برای علما دو وصف ذكر می ‌كند و این وصف ها هم انحصاری است: اولین وصف این است كه در بین مردم، فقط علما از خدا می ‌ترسند؛ یعنی #آن_‌كسی_که_از_خدا_می_‌ترسد_عالم_است كه ﴿إِنَّمَا یخْشَی اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ﴾؛[1] تنها عالمان دین هستند كه از خدا می ‌ترسند [و] اگر كسی از خدا هراسناك نبود عالم نیست [كه] «رُبَ‏ عَالِمٍ‏ قَدْ قَتَلَهُ‏ جَهْلُهُ»،[2] این یك حصر؛ حصر دیگر آن است كه عالمان فقط از خدا می ‌ترسند و از غیر خدا اصلاً هراسی ندارند، این همان است كه در سوره «احزاب» آمده است: ﴿الَّذینَ یبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللّهِ وَ یخْشَوْنَهُ وَ لا یخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَ اللّهَ﴾.[3] 🔸 این دو حصر كه جمعش نشانه #توحید_ناب است، مخصوص عالمان دین است؛ حصر اول این است كه در بین مردم فقط علما از خدا می‌ ترسند و حصر دوم این است كه علما فقط از خدا می ‌ترسند و از غیر خدا هیچ هراسی ندارند. همین بیان سوره «احزاب» را در اوایل سوره «مائده» خدا به همه ما خطاب كرد، فرمود از دیگران نترسید از خدا بترسید![4] یك وقت كسی متهور است و ترسی ندارد [كه] این بسیار بد است؛ یك وقت از قیامت می ‌ترسد، از جهنم می ‌ترسد و از غیر خدا هراسی ندارد [كه] این بسیار خوب است. [1] . سوره فاطر، آیه 28. [2] . نهج‌ البلاغه، حكمت، 107. [3] . سوره احزاب، آیه 13. [4] . سوره مائده، آیه 3. 🔅تفسیر و قرآن پژوهشی ☘☘☘

#استاد_رنجبر #تفسیر_صوتی #تفسیر_عمومی #تفسیر_روان #سوره_اعراف #جلسه 13 🔅🔅🔅 @rahighemakhtoom eitaa.com/rahighemakhtoom 🔹با بیانی جذاب، شیرین؛ شنیدنی و زیبا و آسان وساده و کاربردی ▪️با هشتگ #استاد_رنجبر در کانال تمام فایل هااز سوره #حمد تا سوره #اعراف را می توانید گوش کنید. ☑️ ☑️ ثواب انتشار و استفاده از این فایل هدیه به پیشگاه مطهر حضرات معصومین سلام الله علیهم اجمعین.التماس دعا 🔅تفسیر و قرآن پژوهشی

#سیر_و_سلوک (41) #درس_اخلاق #اخلاق_و_تزکیه مرحوم آیت الله #محمد_شجاعی (رضوان الله علیه) 🕑 زمان:39 دقیقه 🌿🌿🌿 @rahighemakhtoom 📼آرزوی دراز 1 ☑️ ثواب انتشار و استفاده از این فایل هدیه به پیشگاه مطهر ثواب انتشار و استفاده از این فایل هدیه به پیشگاه مطهر حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله 🌴🌴🌴 🔰در رساندن سخن حق و پایبندی به آن استقامت بورزیم و ثابت قدم باشیم.یاریگر ما در انتشار این دغدغه باشید. 🔅تفسیر و قرآن پژوهشی

#پرسش #پرسش_قرآنی #پرسمان_قرآنی #استاد_ملکی #نگاهی_دوباره_به_قرآن 🔅🔅🔅 💢سعادت واقعی در قرآن 📼 حجت الاسلام والمسلمین استاد ملکی 🔅تفسیر و قرآن پژوهشی @rahighemakhtoom eitaa.com/rahighemakhtoom

جامعه ای مصون از خطرات #آیت_الله_جوادی_آملی #علامه_جوادی_آملی #جوادی_آملی #گرانی #قحطی #خشکسالی #بیماری #درمان #دارو #معالجه #جامعه #جامعه_دینی #عذاب #خطر 🔅تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom

#قرآن #تدبر 📌مقدمات تدبر در قرآن استاد هانی #چیت_چیان 🔅تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom

#قرآن #تدبر 📌مقدمات تدبر در قرآن استاد هانی#چیت_چیان 🔅تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom

برداشت از آيه ۸۲ #سوره_انعام 📌تقويت #ايمان سالک الی اللّه بايد #ايمان خود را به قدری تقويت کند که خود را به مقام #اعتصام برساند و ايمانش را ملبّس به #ظلم به خود و #ظلم به ديگران نکند تا خدای تعالی برای او در دنيا و آخرت #آرامش و #امنيّت عنايت کند و او را هدايت نمايد. 🔅تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom

#روز_جهانی_فلسفه #حکمت_فلسفه #تربیت_وهم_و_خیال #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی @rahighemakhtoom 📚 پیام به همايش ملی فلسفه عرفان تاریخ: 1396/08/22 🆔 @a_javadiamoli_doross 💢جهاد کبیر 🔸 مستحضر هستید که انسان به علم و معرفت شناخته می ‌شود. خدای سبحان مجاری ادراکی فراوانی به انسان عطا کرده است. اگر انسان به غیر حق مشغول نشود و خود را به باطل و امور اعتباری سرگرم نکند، در مسیر #ادراک_حقیقت قرار می‌ گیرد؛ در این مسیر اول معانی جزییه را بعد از احساس می ‌فهمد، بعد صُوَر خیالیه را همراه با آن ادراک می ‌کند و از اینها عبور می ‌کند و به معانی برین عقلی در فلسفه نظری [می رسد]. 🔸 در فلسفه، تلاش و کوشش نفس این است که از #وهم و #خیال بگذرد و به آن معارف مجرد بار یابد و آنها را تحلیل کند و بپذیرد. در این معبر گاهی اینها به جای اینکه مُعین باشند، راهزن هستند. وهمِ تربیت نشده و خیالِ تعلیم نیافته در حد خود تلاش و کوشش می ‌کنند که با عقل نظری نبردی داشته باشند، گاهی به صورت جنگ سرد و گاهی به صورت جنگ گرم. عقل اگر بخواهد در جهاد علمی، وهم را تربیت کند و خیال را تربیت کند، یک تمرین و ریاضت ‌های علمی کامل می ‌طلبد که باید یک #معلم_شدید_القوایی او را تقویت کند تا او وهم را خوب تربیت کند، خیال را خوب تربیت کند؛ این دو نیرو که از بهترین برکات الهی‌ هستند، اگر درست تربیت بشوند با عقل نظری در ادراک معارف برین همکاری می ‌کنند؛ معانی جزیی را، صور جزیی را که گاهی به صورت حدّ اصغر درمی ‌آیند در خدمت عقل نظری قرار می ‌دهند، عقل نظری در هنگام استدلال و قیاس که می‌خواهد معانی جزیی یا صور جزیی حدّ اصغر قرار بدهد، وهم را یا خیال را استخدام می ‌کند، آنها در خدمت عقل نظری‌ هستند؛ مثل فرشتگان جزیی که تابع فرشتگان کلی به معنای سعه هستند قرار می‌ گیرند. آن‌ گاه قیاس‌های علمی، چه قیاس اقترانی، چه قیاس استثنایی و قیاس شرطی، چه متصل، چه منفصل، ره آورد خوبی خواهند داشت. 🔸 در این زمینه، این جهاد، #جهاد_کبیر است، نه جهاد اکبر و اگر ـ خدای ناکرده ـ وهم تربیت نشود و عقل تربیت نشود و همواره با ستیز با عقل نظری در جنگ سرد و گرم سرگرم باشند، خروجی چنین رهزنی و غارتگری، مغالطات سیزده‌گانه یا بیش از سیزده‌گانه است. هر جا که عقل نظری گرفتار مغالطه‌ای از مغالطات معهود و معروف منطقی می‌شود، در اثر نافرمانی وهم و خیال نسبت به عقل نظری است، گاهی موضوع را جابجا می‌کند، گاهی محمول را جابجا می‌ کند، گاهی نسبت موضوع و محمول را جابجا می‌کند، گاهی لفظ تغییر می‌کند، گاهی معنا را عوض می‌کنند، این مغالطات سیزده‌ گانه یا بیش از سیزده‌ گانه، غارتگری وهم و خیال است نسبت به عقل نظری؛ لذا فلسفه در این عقبه کئود به مقصد نمی ‌رسد. این یک تعریف کوتاهی از #فلسفه_ی_فلسفه است. 🔅تفسیر و قرآن پژوهی ☘️☘️☘️

#زندگی_مومنانه @rahighemakhtoom پیامبر صلّی الله علیه و آله هر گاه آب می نوشید اول بسم الله می گفت و آب را می نوشید و آن را به یک نفس نمی نوشید، و می فرمود: درد کبد از آب را به یک نفس خوردن حاصل می شود. امام باقر و امام صادق علیهما السّلام می فرمودند: روی زمین میوه ای نزد رسول خدا محبوبتر از انار نبود... رسول خدا صلّی الله علیه و آله غذای داغ را نمی خورد تا اینکه سرد شود، و می فرمود: خداوند به ما آتش نخورانیده است؛ غذای داغ برکت ندارد، پس آن را سرد کنید. #سنن_النبی #علامه_طباطبایی 🔅تفسیر و قرآن پژوهی ☘️☘️☘️

#نهج_البلاغه #حکمتها #امام_علی @rahighemakhtoom 📚شرح و تفسیر حکمت 25 (کلمات قصار) ⏮استاد حجت الاسلام والمسلمین محمدی شاهرودی کارشناس برنامه های اعتقادی و معارف اسلامی 🎤بیان شیوا و روان و ساده ⏱دقایقی کوتاه در محضر نهج البلاغه 🌷🌷🌷

#آوای_زندگی #نگاشت_صوتی 77 @rahighemakhtoom 📼 قسمت: پنجاه و هفتم 📌واکاوی دعای 23 #صحیفه_سجادیه ✳️عوامل تامین عافیت و عافیت سازدر زندگی و امنن علی بالصحة و الامن والسلامةِ فی دینی و بدنی ☑️ ثواب انتشار و استفاده از این فایل را هدیه می کنیم به پیشگاه مقدس حضرت امام سجاد علیه السلام...التماس دعا 🌴🌴🌴

#آوای_زندگی #نگاشت_متنی 77 @rahighemakhtoom 📼 قسمت: پنجاه و هفتم 📌واکاوی دعای 23 #صحیفه_سجادیه ✳️عوامل تامین عافیت و عافیت سازدر زندگی و امنن علی بالصحة و الامن والسلامةِ فی دینی و بدنی 💢مثبت اندیشی و مثبت نگری از رموز نگاهداشت سلامت دین تفاوت نوع نگاه و اندیشه و رفتار انسان ها در بر خورد با دیگران ،حوادث ،عالم هستی و آفریدگار عالم درزندگی اجتماعی ناگزیر از تعامل و ارتباط با یکدیگر هستیم. در حقیقت، ویژگی انسانی و نیازمندی ها او را به معاشرت با مردم و همزیستی با جامعه وامی دارد. در این میان برخی ویژگی های اخلاقی، مانند «حُسن ظنّ» و خوش گمانی به روابط خوب با دیگران کمک شایانی می کند. در آموزه های دینی و سخنان بزرگان، اصل بر خوش گمانی به مسلمانان است، و جز در مواردی بسیار محدود، باید براساس خوش گمانی، با خواهران و برادران دینی رفتار کنیم. بی شک بدگمانی مایه ویرانى جامعه و بدبختى انسان ها و تشتّت کارها و ناراحتى روح و جسم است، و در مقابل حسن ظن مایه آرامش و افزایش سرمایه های فردی و اجتماعی است به همین دلیل در احادیث زیادى گل واژه های معطر و خوش بویی درمورد حسن ظن و گمان خوب آمده است که خود فصل گسترده و درخوری در باره حوزه روان شناختی انسان دارد . • سخن ازحسن ظن در دو جایگاه الف – خوش گمانی و نیک پنداری در مورد مومن و جامعه ایمانی یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کثِیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ[سوره حجرات آیه آيه 12.؛ ] «ای کسانی که ایمان آورده اید! از بسیاری از گمان ها بپرهیزید، چرا که بعضی از گمان ها گناه است». امیرالمؤمنین (علیه السلام) حُسْنُ اَلظَّنِّ رَاحَةُ اَلْقَلْبِ وَ سَلاَمَةُ اَلدِّينِ . (غرر الحکم ج۱ ص۳۴۴) یکی از عوامل سلامتی دین، گمان نیکوست، چنانکه امام علی(ع) می­‌فرماید: «پندار نیک... سلامتی دین است». مقصود آن حضرت این است که حسن ظن، سلامتی دین را در پی دارد.(پرهیز از پیش داوری ها؛ برخوردها و رفتارهای تحقیر و توهین آمیز نسبت به دیگران،آسیب رسانی به دیگران- سوء ظن فرزندان یعقوب به پدر-پدیده بی اعتمادی اجتماعی) «آفَةُ الدِّینِ سُوءُ الظَّنِّ»[182عيون الحكم والمواعظ، ص 536.]؛ «سوء ظن آفت دین داری است». ازبهترین صفات انسانى و پربارترین مواهب الهى ازبهترین خوى ها و برترین بهره ها موجب سبکی غم و اندوه و رهایی از آلوده شدن به گناه و زشتی ها جلب محبت و دوستی مردم امیر مؤمنان (علیه السلام) می فرماید: «ضَعْ امْرَ اخیک عَلی احْسَنِهِ حَتَّی یأْتِیک مِنْهُ مایغْلِبُک وَ لا تَظُنَّنَّ بِکلِمَةٍ خَرَجَتْ مِنْ اخیک سُوءاً وَ انْتَ تَجِدُلَها فِی الْخَیرِ مَحْمِلًا»[كافى، ج 2، ص 362.]؛ «کار برادرت را بر بهترین احتمال قرار بده، تا این که خلاف آن از او ظاهر شود و هیچ گاه به سخنی که از دهان برادرت خارج می شود، گمان بد مبر، در حالی که می توانی برایش محمل خوبی بیابی». • طبق حدیثی از علی (علیه السلام)، در حالتی که صلاح بر جامعه حاکم باشد، سوءظن از مصادیق ظلم است اما در صورت غلبه فساد بر جامعه، جایی برای حسن ظن نمی ماند؛ آن حضرت فرموده اند: «إِذَا اسْتَوْلَی الصَّلَاحُ عَلَی الزَّمَانِ وَ أَهْلِهِ ثُمَّ أَسَاءَ رَجُلٌ الظَّنَّ بِرَجُلٍ لَمْ تَظْهَرْ مِنْهُ حَوْبَةٌ فَقَدْ ظَلَمَ وَ إِذَا اسْتَوْلَی الْفَسَادُ عَلَی الزَّمَانِ وَ أَهْلِهِ فَأَحْسَنَ رَجُلٌ الظَّنَّ بِرَجُلٍ فَقَدْ غَرَّر»[نهج البلاغه، 489.]؛ «چون نیکوکاری بر زمانه و مردم آن غالب آید و کسی به دیگری گمان بد برد، که از او فضیحتی آشکار نشده، ستم کرده است. و اگر بدکاری بر زمانه و مردم آن غالب شود و کسی به دیگری گمان نیک برد خود را فریفته است». 🌷🌷🌷