ماه مغفول مانده
عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ... قَالَ هُوَ شَهْرٌ يَغْفُلُ النَّاسُ عَنْهُ بَيْنَ رَجَبٍ وَ رَمَضَانَ وَ هُوَ شَهْرٌ تُرْفَعُ فِيهِ الْأَعْمَالُ إِلَى رَبِّ الْعَالَمِينَ
منقول است از پیامبر ص که فرمودند:
ماه شعبان چون بین دو ماه رجب و ماه مبارک رمضان است مردم از آن غفلت می کنند
این ماه ماهیست که اعمال در آن به سوی پروردگار عالم بالا می رود ...
ثواب الأعمال ص 55.
#ماه_شعبان
@RajabTaRamazan #حدیث
شرح مناجات شعبانيّه ۸
🔆وَقَدْ جَرَتْ مَقادِيرُكَ عَلَىَّ يَا سَيِّدِى فِيما يَكُونُ مِنِّى إِلىٰ آخِرِ عُمْرِى مِنْ سَرِيرَتِى وَعَلانِيَتِى وَبِيَدِكَ لَابِيَدِ غَيْرِكَ زِيادَتِى وَنَقْصِى وَنَفْعِى وَضَرِّى .
همانا آنچه تقدیر نموده‌ای بر من ای آقای من، در آنچه تا پایان عمر بر من فرود می‌آید از نهان و آشکارم جاری شده است و تنها به دست توست نه به دست غیر تو، فزونی و کاستی‌ام و سود و زیانم،
✳️دومين ويژگى خداوند كه در اينجا مورد اشاره واقع شده مديريّت و ربوبيّت تكوينى او است كه به دو صورت ذكر شده است:
1️⃣«و قد جرت مقاديرك علىّ يا سيدى فيما يكون منى الى آخر عمرى من سريرتى و علانيتى» قضا و قدر تو تا آخر عمر خواه به‌صورت آشكار و خواه پنهان بر من جارى است. يعنى اين‌گونه نيست كه تو فقط نسبت به من و جهان آگاه باشى و هيچ‌گونه فعاليتى انجام ندهى، بلكه امور عالم و از جمله امور من به دست تو تقدير و مهندسى مى‌شود.
2️⃣«و بيدك لا بيد غيرك زيادتى و نقصى و نفعى و ضرى»؛ يعنى درست است كه مقدرات انسان طراحى و برنامه‌ريزى شده است، ولى تا به مقام عمل نرسيده، مى‌توانى آن را تغيير بدهى و تغيير آن به دست تو است و هيچ‌كس ديگر نمى‌تواند در آن تصرّف كند.
منبع: کتاب شکوه نجوا - آیت الله مصباح یزدی ره - ص ۳۷-۳۸
#ماه_شعبان
@RajabTaRamazan #شرح
تشویق به روزه ماه شعبان
صفوان بن مهران می‌گوید حضرت امام صادق(ع) به من فرمود:
تشویق بکن افرادی که با تو ارتباط دارند را به روزه ماه شعبان
گفتم: فدایت شوم آیا در این ماه ویژگی خاصی وجود دارد که روزه در آن را توصیه می‌فرمایید؟
امام در جواب فرمودند: آری؛ زمانی که هلال ماه شعبان پیدا می‌شد رسول الله(ص) دستور می‌دادند منادی در شهر مدینه فریاد بزند و بگوید:
همانا ماه شعبان ماه من است و منسوب به من است خدا رحمت کند کسی را که در این ماه مرا کمک کند یعنی در عبادت با من همراه باشد.
امام صادق(ع) در ادامه فرمود:
امیرالمومنین(ع) همواره می‌فرمود: از وقتی که من صدای منادی پیامبر را شنیدم که می‌گفت شعبان ماه من است و خدا رحمت کند کسی که مرا کمک بکند روزه ماه شعبان از من فوت نشد و از این به بعد هم هرگز روزه ماه شعبان از من فوت نخواهد شد انشاءالله.
منبع: مصباح المتهجد، شیخ طوسی، ج2، ص825، بیروت.
#ماه_شعبان
@RajabTaRamazan #حدیث
شرح مناجات شعبانيّه ۹
🔆اِلهي اِنْ حَرَمْتَني فَمَن ذَا الَّذي يَرْزُقُني وَ اِنْ خَذَلْتَني فَمَنْ ذا الَّذي يَنْصُرُني؛
خداوندا، اگر تو مرا محروم سازى، پس چه كسى مرا روزى مى‌دهد و اگر تو مرا رها كنى پس چه كسى مرا يارى مى‌كند؟
✳️براى توضيح اين فراز از مناجاتْ ذكر دو مقدمه لازم است:
1️⃣زبان گفتوگو در موارد و مقامات مختلف فرق مى‌كند. در مقام بحث و گفتوگوى اعتقادى عادت داريم كه مطلب خود را با استدلال و برهان فلسفى و رياضى ثابت كنيم و گاهى ممكن است سخن خود را به هر شكل ممكن به كرسى نشانده و طرف مقابل را وادار به پذيرش آن كنيم. روش اوّل را برهان و روش دوم را جدل مى‌گويند و هدف از آن دو قانع كردن طرف مقابل است.
ولى گاهى با زبان عذرخواهى با يك دوست صميمى سخن مى‌گوييم، اينجا سخن از استدلال و برهان و جدل نيست بلكه، فقط دنبال بهانه‌اى مى‌گرديم تا طرف مقابل با لطف و محبّت خود از خطا و اشتباه ما صرف‌نظر كند.
اين نه اولتيماتوم است كه خدا را تهديد كند و نه كلاس درس فلسفه و رياضيات و مناظره و جدل؛ بلكه مقام معاشقه است،.حال بچّه‌اى است كه نزد مادر خود ناز مى‌كند.
تقريباً نيمى از مناجات شعبانيه مشتمل بر همين تمسّكات و عذرخواهى‌ها و بهانه‌جويى‌ها است تا انسان خود را سزاوار آمرزش قلمداد كند تا پس از آن نوبت به درخواست‌هاى ديگر برسد؛ كسى كه سر و وضع آلوده و كثيف و متعفّن دارد و مى‌خواهد وارد يك جمع محترم شود، بايد ابتدا براى تعويض لباس و استحمام و تغيير وضع موجود خود تمنّا و خواهش كند.
2️⃣بر اساس ادلّه عقلى و روايات توحيدى و نهج‌البلاغه و معارف اسلامى، هيچ‌گاه در ذات خداوند تغييرى ايجاد نمى‌شود.چنان‌كه حضرت على(عليه السلام) مى‌فرمايد: «لَمْ يَسْبَقْ لَهُ حالٌ حالا».[نهج البلاغه، خطبه 65: خداوندى كه هيچ حالتى براى او پيش نمى‌آيد كه قبلا نداشته باشد.] و تحت تأثير هيچ عاملى قرار نمى‌گيرد؛
پس خشنودى و غضب پروردگار معلول چيزى نيست. ولى با بندگان خود به زبان محاوره صحبت كرده و رضايت و غضب خود را برخاسته از عملكرد آدميان دانسته .همه اين تعبيرات (خشنودى، غضب، انتقام و تأسف) بر اساس محاوره و زبان گفتوگو با انسان‌ها است.
✅پس از ذكر دو مقدمه‌اى كه بيان شد در اين فراز از مناجات شعبانيه عرض مى‌كنيم:
خداوندا، اگر مرا از رحمت خود محروم كنى چه كسى مى‌خواهد به من چيزى ببخشد؟ مگر كسى هست كه بتواند به من چيزى ببخشد؟ اگر مرا در چنگ دشمن رها كنى آيا كسى هست كه بتواند مرا برهاند؟ اگر تو مرا يارى نكنى پس چه كسى مى‌تواند مرا يارى كند؟
بنابراين در مقام عذرخواهى و تقاضاى رحمت و بخشش (نه طلب‌كارانه) خود را مشمول رحمت و مستحق يارى خدا مى‌كنيم. وقتى خود را كوچك ديديم و درخواست عطوفت و رحمت كرديم، لايق شمول لطف خدا مى‌گرديم و علاوه بر پاك شدن از آلودگى‌هاى گناه، گنجايش درك رحمت الاهى را پيدا مى‌كنيم.
منبع: کتاب شکوه نجوا - آیت الله مصباح یزدی ره - ص ۳۹-۴۴
#ماه_شعبان
@RajabTaRamazan #شرح
روزه ماه شعبان و ماه مبارک رمضان
از حضرت امير المؤمنين عليه السّلام روايت كرده است كه حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله فرموده كه:
شعبان ماه من است و رمضان ماه خداست؛
پس هركه ماه مرا روزه بدارد،من شفاعت كنم او را در روز قيامت
و هركه روزه بدارد ماه خدا را،حق تعالى مونس او گردد و در وحشت قبر او را تنها نگذارد و از قبر بيرون آيد در قيامت با روى سفيد نورانى و نامه‌ى عمل او را به دست راست او دهند و نامه‌ى مخلّد بودن در بهشت را به دست چپ او دهند تا آن‌كه او را نزد عرش الهى حاضر سازند؛پس حضرت حق تعالى او را ندا كند كه اى بنده‌ى من!
او گويد:لبّيك اى خداوند من! پس خدا گويد كه روزه داشتى از براى من؟گويد:بلى اى آقاى من!پس خداوند جليل ندا كند ملائكه را كه بگيريد دست بندۀ مرا و ببريد نزد پيغمبر من؛پس بياورند او را به نزد من.من به او گويم كه ماه مرا روزه داشتى؟
او گويد:بلى.من گويم كه امروز شفاعت تو مى‌كنم؛پس حق تعالى فرمايد كه من حقوق خود را به بنده‌ى خود بخشيدم،امّا حقوق خلق را هركه از او عفو كند من آن‌قدر عوض به او بدهم كه او راضى شود؛
پس من دست او را بگيرم و بياورم نزد صراط؛پس ببينم كه صراط لغزنده است و مى‌لغزد و مى‌لرزد و پاى گناه‌كاران بر او بند نمى‌شود؛پس دست او را بگيرم.ملكى كه موكّل است بر صراط،گويد:كيست اين مرد؟
من گويم كه اين فلان كس است از امّت من كه در دنيا ماه مرا روزه گرفته است به اميد شفاعت من و ماه خدا را روزه داشته است از براى طلب وعده‌ى خدا؛پس او را از صراط بگذرانم به عفو خدا،تا آن‌كه او را به در بهشت برسانم؛پس رضوان گويد كه امروز روزى است كه در را براى امّت تو مى‌گشايم و او را داخل بهشت مى‌گردانم.پس حضرت امير المؤمنين عليه السّلام فرمود كه روزه بداريد ماه حضرت رسالت را تا شفيع شما گردد در قيامت و روزه بداريد ماه خدا را تا بياشاميد از شراب سر به مهر بهشت.
نشانی : زاد المعاد , جلد۱ , صفحه۴۵
#ماه_شعبان
@RajabTaRamazan #حدیث
شرح مناجات شعبانيّه ۱۰
🔆اِلهي اِنْ عَفَوْتَ فَمَنْ اَوْلى مِنْكَ بِذلِكَ وَ اِنْ كانَ قَدْ دَنا اَجَلي وَ لَمْ يُدْنِني مِنْكَ عَمَلي فَقَدْ جَعَلْتُ الاِْقْرارَ بالذَّنْبِ اِلَيْكَ وَسيلَتي؛
خداوندا، اگر تو مرا عفو كنى، پس چه كسى سزاوارتر از تو به اين كار است، و اگر مرگ من فرا رسد و عمل من نتواند مرا به تو نزديك گرداند، من اقرار به گناهان را وسيله خودم به سوى تو قرار مى‌دهم.
✳️لازم است كه به يك نكته اشاره شود و آن اين‌كه:
در مضامين دعاى كميل و ابوحمزه و ساير دعاها و مناجات شعبانيه و ساير مناجات‌ها تعبيرات عجيبى در رابطه با اقرار به گناهان وجود دارد كه از سوى معصومين(عليهم السلام) ابراز گرديده كه گويا بالاترين گناهان كبيره را مرتكب شده‌اند و به هيچ وجه با مقام عصمت تناسب ندارد. به عنوان مثال:
⭕️حضرت سجّاد(عليه السلام) در دعاى ابوحمزه ثمالى به درگاه الاهى عرض مى‌كند: «فَمَنْ يَكوُنُ اَسْوَءَ حالا مِنّي اِنْ أنَا نُقِلْتُ عَلى مِثْلِ حالي اِلى قَبْري؟ چه كسى حال او بدتر از حال من است، اگر اين‌گونه به سوى قبر خويش روانه شوم»؟
✅در اين رابطه بزرگان جواب‌هايى داده‌اند.
1️⃣برخى فرموده‌اند: «امام معصوم(عليه السلام) چون پيشواى مردم است و قافله و كاروان خودش را به بهشت مى‌برد، از زبان همه پيروان خود دعا و مناجات مى‌كند و گويا خود را نازل منزله هر يك از دوستان خود حتى آن‌هايى كه در پايين‌ترين درجات هستند، قرار مى‌دهد».
2️⃣برخى فرموده‌اند: «اين دعاها و مناجات‌ها براى تعليم و آموزش به ديگران است و گويا به اهل ايمان گفته مى‌شود كه بايد در مقام مناجات اين‌چنين سخن بگوييد».
3️⃣برخى ديگر گفته‌اند: «بسيارى از كارهايى را كه ما انسان‌هاى معمولى آرزوى انجام آن را داريم به حكم «حَسَناتُ الاَْبْرارِ سَيِّئاتُ الْمُقَرَّبينَ» براى كسانى كه داراى معرفت عالى هستند گناه بزرگى شمرده مى‌شود. مثلا ما خوشحاليم كه چند ركعت نافله شب به‌صورت خواب‌آلوده و دست و پا شكسته بخوانيم كه نوكرهاى دست چندم حضرت اميرالمؤمنين على(عليه السلام) اگر چنين نمازى بخوانند، دست حسرت بر سر خود مى‌كوبند و اين‌گونه نماز را توهين به محضر مقدّس پروردگار مى‌دانند. پس به كارى كه ما باليده و افتخار مى‌كنيم، آنان از آن استغفار مى‌كنند».
4️⃣برخى ديگر گفته‌اند: «اولياى الاهى در مقامى كه اين دعاها را مى‌خوانند و اظهار ضعف و گناه و كوتاهى مى‌نمايند، آن وقتى است كه آن مقامات را از خودشان نمى‌بينند و مى‌گويند: اگر خداوند دست مرا نگيرد به پست‌ترين دركات سقوط خواهم كرد».
توضيح آن‌كه؛ اگر ما عوامل هدايت خويش را كه عبارت از عقل و ايمان و معرفت است از خودمان بدانيم كسانى را كه از اين عوامل بى‌بهره‌اند، بدتر از خود مى‌دانيم، ولى اگر خود را ظرف خالى ديده و اين‌ها را فيض پروردگار دانسته كه به ما افاضه شده‌اند و معتقد شويم كه: «وَما كانَ لِنَفْس أَنْ تُؤْمِنَ إِلاّ بِإِذْنِ اللهِ؛ هيچ انسانى نمى‌تواند ايمان بياورد مگر به اذن پروردگار.» و ظرف خالى را آماده پذيرش هر نوع آفت ببينيم و يقين داشته باشيم كه خداوند در هر لحظه ايمان و هدايت و عقل مى‌دهد و ممكن است اين فيض قطع شده و منشأ همه فسادهاى برخاسته از فقدان علم و معرفت و تقوا خواهد گشت.
پس مى‌گويد: خدايا اگر من را تو حفظ نكنى از هر كسى پست‌تر هستم. خدايا، من صرف‌نظر از آنچه كه تو داده‌اى همان ظرف خالى هستم كه فاقد هدايت است.
جايى كه خداوند به پيامبر(صلى الله عليه وآله) مى‌فرمايد: «أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيماً فَآوى * وَوَجَدَكَ ضَالاًّ فَهَدى؛ آيا تو را يتيمى نيافت و پناه نداد؟ و آيا تو را گمشده‌اى نيافت و هدايت نكرد؟» و نيز درباره آن حضرت مى‌فرمايد: «ما كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتابُ وَلاَ الإِْيمانُ؛ تو نمى‌دانستى كه كتاب و ايمان چيست.» پس پيامبر(صلى الله عليه وآله) هم ظرف خالى است كه از ايمان و هدايت الاهى برخوردار گشته با اين‌كه اشرف مخلوقات و اكمل موجودات و واسطه در فيض الاهى براى ديگران مى‌باشد. و روح عبادت همين است كه انسان به تدريج بفهمد كه از خود هيچ ندارد و اين فهم خود را به صورت‌هاى مختلف ابراز كند. گريه كند، اشكش جارى شود. نتيجه چنين عبوديتى همان است كه طبق مضمون يك حديث «اَلْعُبوُدِيَّةُ جَوْهَرَةٌ كُنْهُها الرُّبُوبِيَّةٌ؛ عبوديت گوهرى است كه حقيقت آن ربوبيت است.» هر چند كه اين روايت سند صحيحى ندارد ولى مضمون آن صحيح است.
به هر حال اولياى الاهى با توجّه به ظرف خالى وجود خويش كه منشأ همه فسادها و سقوط به دركات است چنين مناجات‌ها و تعبيراتى داشته‌اند.
✅برخى از اين پاسخ‌ها چندان دلنشين نيست و شايد پاسخ اخير عميق‌تر باشد.
منبع: کتاب شکوه نجوا - آیت الله مصباح یزدی ره - ص۵۲ (پاورقی)
#ماه_شعبان
@RajabTaRamazan #شرح
ثواب روزه ی روزهای ماه شعبان
منقول است که:
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله در حالي كه يارانش درباره فضيلت هاي ماه شعبان گفتگو مي كردند فرمود:
شعبان ماهي بزرگمند است و آن ماه من است و حمل كنندگان عرش الهي، آن را بزرگ مي دارند و به حق و منزلت آن آگاهي دارند
و آن ماهي است كه روزي مومنان در آن ماه براي ماه رمضان فزوني يابد و بهشت ها در آن ماه آراسته گردند و همانا از آن رو «شعبان»نام گرفت كه روزي مومنان در آن ماه فراخ گردد و آن ماهِ كردار است كه پاداش كردار هفتاد بار افزون شود و بدي مردم فرو ريخته شود و گناه آنان بخشوده گردد و نيكي پذيرفته آيد و خداوند تواناي شكوهمند، بر بندگانش ببالد و از عرش خويش بر روزه داران و عبادتگران بنگرد و پيش روي حمل كنندگان عرش بر بندگان ببالد؛
پس علي بن ابي طالب عليه السلام به پا خاست و گفت: پدر و مادرم فداي شما باد اي پيامبر خدا اندكي از فضيلت ماه شعبان را براي ما بازگو تا شوق ما بر روزه داري و به پا داري عبادت فزوني يابد و در آن ماه براي خداوند شكوهمند شب زنده داري كنيم.
پس پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود:
هر كه نخستين روز از ماه شعبان را روزه بدارد، خداوند براي او هفتاد حسنه نويسد كه هر حسنه با عبادت يك سال برابر آيد؛
هر كه دو روز از ماه شعبان را روزه بدارد، گناه هلاكت بار او فرو ريزد؛
هر كه سه روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد درجه از مرواريد و ياقوت براي او در بهشت بالا رود و فراز گيرد؛
هر كه چهار روز از ماه شعبان را روزه بدارد، روزي اش فراخ گردد؛
هر كه پنج روز از ماه شعبان را روزه بدارد، بندگان بر او مهر ورزند و دوستدار او گردند،
هر كه شش روز از ماه شعبان را روزه بدارد، خداوند هفتاد گونه بلا را از او باز دارد،
هر كه هفت روز از ماه شعبان را روزه بدارد، از ابليس و لشكريان و وسوسه ها و اشاره هايش سالم ماند؛
هر كه هشت روز از ماه شعبان را روزه بدارد، از سراي دنيا در نيايد تا آنگاه كه از حوض هاي قدس نوشد؛
هر كه نه روز از ماه شعبان را روزه بدارد، دو فرشته منكر و نكير هنگام بازپرسي از او با او مهربان باشند؛
هر كه ده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، خداوند گورش را هفتاد ذراع در هفتاد ذراع فراخ سازد؛
هر كه يازده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، يازده مناره تابان بر گورش نهاده شود؛
هر كه دوازده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد هزار فرشته تا هنگامه دميده شدن در صور هر روز او را در گورش زيارت كنند؛
هر كه سيزده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، فرشتگان آسمان هاي هفتگانه براي او آمرزش جويند؛
هر كه چهارده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، بر چهارپايان و درندگان و حتي ماهي هاي درياها الهام شود كه براي او آمرزش جويند؛
هر كه پانزده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، پروردگار بزرگمند ندا در دهد كه به بزرگي ام سوگند كه تو را با آتش دوزخ نسوزانم؛
هر كه شانزده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد درياي آتش بر او خاموش شود؛
هر كه هفده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، درهاي دوزخ از او به زنجير كشيده شود؛
هر كه هيجده روز از ماه شعبان را روزه بدارد؛ همه درهاي بهشت بر روي او گشوده شود؛
هر كه نوزده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد هزار كاخ از مرواريد و ياقوت در بهشت به او ارزاني شود؛
هر كه بيست روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد هزار حور العين را به همسري او دهند؛
هر كه بيست و يك روز از ماه شعبان را روزه بدارد، فرشتگان بر او خوشامد گويند و بال هاي خويش را بر او كشند و سايند؛
هر كه بيست و دو روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد هزار جامه از«سندس»و«استبرق»بر او پوشانند؛
هر كه بيست و سه روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هنگام بر آمدن از گورش او را چهارپايي رخشان دهند و بر آن سوار شود و پروازكنان به سوي بهشت آيد؛
هر كه بيست و چهار روز از ماه شعبان را روزه بدارد، شفاعت او در باره هفتاد هزار يكتاپرست پذيرفته آيد؛
هر كه بيست و پنج روز از ماه شعبان را روزه بدارد، بيزاري از دورويي به او ارزاني شود؛
هر كه بيست و شش روز از ماه شعبان را روزه بدارد، گذرنامه عبور از پل صراط را براي او نويسد؛
هر كه بيست و هفت روز از ماه شعبان را روزه بدارد، خداوند امان نامه از آتش را براي او نويسد؛
هر كه بيست و هشت روز از ماه شعبان را روزه بدارد، رخسارش تابناك گردد؛
هر كه بيست و نه روز از ماه شعبان را روزه بدارد، به خشنودي بزرگ خداي گرامي و شكوهمند دست يابد؛👇👇
👆👆
هر كه سي روز از ماه شعبان را روزه بدارد، جبرييل عليه السلام از پيشگاه عرش او را ندا دهد: اي مرد كرداري تازه را از سر گير كه بي گمان گناهان پيشين و پسين تو بخشيده شد و خداوند گرامي و بزرگ فرمايد: اگر گناهان تو به شماره ستارگان آسمان و قطره هاي باران ها و برگ هاي درختان و به تعداد شن و شبنم و روزهاي دنيا باشد، بي گمان تو را بخشيدم؛و پس از روزه داري شما در ماه شعبان، اين كار بر خدا گران نيست...
منبع:ثواب الأعمال ص 58- 56
#ماه_شعبان
@RajabTaRamazan #حدیث