آنقدر تبلیغات می‏کنند، آنقدر تلویزیون نشان می‏دهد که وقتی شخص از کنار خیابان رد می‏شود و یک مانکن با هزاران طنّازی در یک فروشگاه است، این بدبخت بی‏جهت به آنجا کشیده می‏شود. نمی‏خواهد آن لباس را بخرد ولی روی این جهت اغفال می‏شود. می‏رود به خیال خودش دو سه کلمه با او حرف بزند، ده دقیقه حرف می‏زند. یک وقت به خود می‏آید می‏بیند که چند تکه لباس هم زیر بغلش است و دارد خارج می‏شود. مجبور است آن را بپوشد. این امر به او تحمیل می‏شود. تازه اینها تحمیلهای خیلی ساده است والّا همه جور فکر و ذوق و سلیقه و عاطفه و همه چیز به مردم به زور تحمیل می‏شود.

امروز این وسایل ارتباط جمعی- و به قول اینها رسانه‏های عمومی- دارد انسانها را مسخ می‏کند، یعنی انسانها را آن‏طور می‏سازند که دل خودشان بخواهد نه آن‏طور که مصلحت واقعی آنهاست یا مطابق آنچه که انسانها خودشان برای خودشان انتخاب کرده‏اند. وقتی چیزی را بخواهند، دائماً به گوش آدم می‏خوانند، جلو چشم او می‏آورند، آنقدر می‏آورند که اصلًا روح انسان را مسخ می‏کنند و انسان نمی‏تواند غیر از آن فکر کند.

در مورد وسائل خبر رسانی و به اصطلاح وسائل ارتباط جمعی یا به تعبیر فارسی امروزی رسانه‏های گروهی، آدم فکر می‏کند چه از این بهتر که اینجا نشسته باشد و خبری را که به آن علاقه‏مند است سر ساعت بشنود. می‏گویند ولی این را هم حساب بکنید که همین خودش چقدر دلهره‏ها و اضطرابها و چقدر ناراحتیها برای بشر به وجود می‏آورد! بسیاری چیزهاست که مصلحت بشر این است که آن را نداند. به عنوان مثال در قدیم مردمی که در شیراز بودند هیچ وقت اطلاع پیدا نمی‏کردند که در قوچان سیلی آمده و چندین هزار نفر را بی‏خانمان و نابود کرده است. ولی حالا اطلاع پیدا می‏کنند و ناراحت می‏شوند. و هزاران حوادث ناراحت کننده دیگر که در گوشه و کنار دنیا اتفاق می‏افتد.

انتقاد یک عمل دوستانه است نه خصمانه این ویروس بدبینی چیز بدی است؛ بدبینی به سپاه، بدبینی به دولت، بدبینی به مجلس، بدبینی به قوّه‌ی قضائیّه، بدبینی به نهادهای انقلابی و بنیادهای انقلابی، بدبینی به اینها. بله، انتقاد اشکالی ندارد، بلکه لازم است؛ انتقاد برای اصلاح لازم است، انتقاد یک عمل دوستانه است، عمل خصمانه نیست؛ وقتی شما انتقاد میکنید یک عمل دوستانه است؛ همین«اَلمُؤمِنُ مِرآةُ المُؤمِن»،(۱) [یعنی] آنچه را در طرف مقابل وجود دارد که عیب در او است و مورد انتقاد شما است، شما آن را درمی‌آورید، به او میگویید، این بسیار کار خوبی است؛ انتقاد باید انجام بگیرد. يَا كُمَيْلُ الْمُؤْمِنُ مِرْآةُ الْمُؤْمِنِ لِأَنَّهُ يَتَأَمَّلُهُ فَيَسُدُّ فَاقَتَهُ وَ يُجْمِلُ حَالَتَه‏. ترجمه: امام علی(علیه‌السلام): ای كميل! مؤمن آيينه مؤمن است، او را با دقت مى‏نگرد تا نيازش را برطرف سازد و حالش را بهبود بخشد.۱۳۹۷/۰۶/۱۵

گاهی اوقات اشتباه میکنیم در کیفیّت انتقاد کردن گاهی اوقات انتقاد بایستی عمومی هم باشد؛ ما همیشه معتقد نیستیم که انتقاد بایستی درِگوشی باشد؛ نه، گاهی هم باید عمومی باشد، امّا اینکه ما به نحوی انتقاد بکنیم که آن شنونده‌ی انتقاد به تعبیر رایج بندِ دلش پاره بشود و بگوید «دیگر همه چیز از دست رفت، پدرمان درآمد»، این‌جوری نباید انتقاد بکنیم؛ ما گاهی اوقات اشتباه میکنیم در کیفیّت انتقاد کردن و این‌جوری کار میکنیم.۱۳۹۷/۰۶/۱۵

انتقاد به مسئولین, نقد منصفانه انتقاد کردن ضرر و ایرادی ندارد، منتها انتقادِ منصفانه باید باشد. انتقاد، به معنای ارائه‌ی نقاط مشکل و راه حلّ آن نقاط و گشودن آن گره‌ها [است].۱۳۹۵/۰۶/۰۳

انتقادها باید در چهارچوب منطقی باشد. خود بنده هم به دولتهای گوناگون انتقادهایی داشتم، این انتقادها را همواره هم تذکّر داده‌ام، در هیچ موردی از آنچه به نظر من عیب بوده و جای انتقاد بوده است، از تذکّر خودداری نکردم؛ منتها این تذکّرات را در وضع مناسب و در موقعیّت مناسب و با شکل مناسب دادیم؛ یا پیغام دادیم، یا حضوری گفتیم، یا اصرار کردیم. تذکّر‌دادن هیچ اشکالی ندارد امّا این تذکّر بایستی جوری باشد که اعتماد عمومی را از کسانی‌ که مسئولند و مشغول کارند، سلب نکند؛ تذکّر دادن باید جوری باشد که موجب بی‌اعتمادی عمومی نشود، اهانت وجود نداشته باشد و روشهای خشم‌آلود وجود نداشته باشد؛ همه با برادری اسلامی به مسئله‌ی ارتباطِ میان دولت و ملّت نگاه کنند و با آن شیوه ‌رفتار بکنند.

من مردم عزیزمان را به بی‌تفاوتی دعوت نمیکنم، به نظارت نکردن دعوت نمیکنم؛ آنها را به اهتمام در مسائل اساسی کشور دعوت میکنم؛ امّا اصرار میکنم که برخوردها نه از سوی مردم نسبت به مسئولین و نه از سوی مسئولین نسبت به منتقدین، تخریبی نباید باشد؛ نه تحقیر باشد، نه اهانت باشد. ممکن است در یک قضیّه‌ای، یک عدّه‌ای دغدغه داشته باشند؛ دغدغه داشتن جرم نیست؛ دلواپس بودن جرم نیست. میتوانند کسانی حقیقتاً نسبت به یک مسئله‌ی مهم و حسّاس کشور، احساس دلواپسی و دغدغه‌مندی کنند؛ هیچ مانعی ندارد؛ امّا این به‌معنای متّهم کردن نباشد، به‌معنای نادیده گرفتن زحمات و خدمات نباشد. از آن طرف هم دولت و طرف‌داران دولت به کسانی که ابراز دغدغه و دلواپسی میکنند، بایستی اهانتی نکنند.۱۳۹۴/۰۱/۰۱