کتاب الطبقات منسوب به ابنزنجویه و ذکر نام برخی از بدریون حاضر در سپاه امیرالمؤمنین
حمیدبنزنجویه النسوی (متوفّی ۲۵۱ ق) از محدثین شهیر و از مشایخ محمّدبناسماعیل بخاری و مسلمبنحجاج نیشابوری، صاحبان صحیحین میباشد که بر اساس دیدگاه علمای علم رجال، ثقه، حجت و کثیر الحدیث بوده است.
شاید اصلی ترین دلیل شهرت وی تدوین کتاب فقهی "الأموال" باشد که در آن به موضوع داراییهای عمومی مسلمانان در فقه اسلامی و مباحثی چون جزيه، اراضى مفتوحة العنوة، زكات و ... پرداخته است.
در سالهای اخیر اثری کمتر شناخته شده از او، توسط محمد الطبرانی یافت شده که ایشان در مقدمه تحقیق خود بر این اثر، تأکید میکند که نسخه مذکور (به شماره ۶۸۱، نگهداری شده در خزانة كلية ابنيوسف [یوسفیّه] مراكش) نام مشخصی نداشته و در کتب تراجم و فهرستنگاری اسم خاصی برای آن ذکر نشده است، اما با توجه به محتوای کتاب، میتوان نام "کتاب الطبقات" را برای آن برگزید.
طبقهبندی مؤلف در این کتاب، بر اساس اسامی شهرهای محل سکونت رُوات میباشد. وی در این کتاب به ذکر نام روات بسنده کرده و ترجمه خاصی از آنها بیان نکرده است.
از مهمترین نکات مطرح شده در این کتاب میتوان به ذکر اسامی برخی از بدریون مهاجر و انصار که در کوفه زندگی میکردند اشاره کرد، که در لابهلای آنها به نام افرادی چون: عماربنیاسر، خباببنارت، خزیمةبن ثابت، ابوایوب انصاری و... که همه این افراد از سپاهیان لشکر امیرالمؤمنین در جنگ صفین بوده اند اشاره شده است.(۱)
این در حالی است که ابنجوزی در ادعایی عجیب در کتاب الضعفاء والمتروکین مینویسد: «هیچ یک از اهالی بدر غیر از خزیمةبنثابت در سپاه علیبنابیطالب در جنگ صفین حاضر نبودهاند»! (۲)
________________
۱. کتاب الطبقات، ص۱۹۱ و ۱۹۲، تحت عنوان (تسمیة من دخل الكوفة من المهاجرين و الانصار البدريين)
۲.«فانّه ما شهد مع علي صفين من اهل بدر الّا خزيمة» الضعفاء و المتروکین، ج۱، ص۱۸۷
https://eitaa.com/rasullib
😍 📜 گزارشهای کهن تاریخی مبنی بر ارادت اهل کتاب نسبت به ساحت مقدس امیر عالم علیهالسلام
ابن ابی الحدید (٦٥٦ ق) شارح نهج البلاغه در مورد ارادت مسیحیان نسبت به امیرالمؤمنین صلواتاللهعلیه میگوید:
پادشاهان روم و فرنگستان تصاویرِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را در کنیسهها و عبادتگاهها استفاده میکردند.¹
مرحوم جمال الدین سید أحمد بن موسى بن طاووس(٦٧٣ ق) این واقعهی مهم را با تفصیل بیشتری نقل میکند:
یکی از ملوکِ (احتمالا مسلمان) از فردی به نام مفرّج فرنجی (فرنگی) از امیر المؤمنین صلواتاللهعلیه و افراد دیگری که نامشان در متن مشخص نیست سؤال میکند، این فرد از عدم شناختِ دیگران میگوید، ولی دربارهی امیر المؤمنین صلواتاللهعلیه تصریح میکند که تصویری (نقاشیِ) از حضرت در معابد نصاری در ایطالیا وجود دارد، در این حالت که حضرت زره بر تن ندارند و فردی زرهپوش را به زمین افکندهاند.
------------------------------------------------
1. تَصوَّر مُلوكُ الفِرنجِ و الروم صورتَه في بِيعِها و بُيوت عباداتِها حاملاً سَيفَه مشمراً لحربه....
📜شرح نهج البلاغه، جلد ۱، صفحات ۲۸ و ۲۹
2. ولقد بلغنا خبر طريف عن رجل يقال له مفرّج الفرنجي وقد حضر بساط بعض الملوك فسئل عن أمير المؤمنين عليهالسلام وغيره فجهل غيره وقال عن أمير المؤمنين صلوات الله عليه إنه مصور عندنا في البيع لا ينال صورته إلا بطاليا(في نسخة: بايطاليا) وهو رجل حاسر يلقى دارعا.
📜 بناء المقالة الفاطمية في نقض الرسالة العثمانية، ص ١٥٤_١٥٥
https://eitaa.com/rasullib
.
یکی از کتبی که سالهای گذشته از نمایشگاه شارجه خریداری شد کتاب "يوميات فقيه حنبلي" اثر "ابنالبناء الحنبلي" است. در مقدمهای که "احمد العدوي" بر کتاب نوشته به مقوله يوميات در تراث عربی اشارهای کوتاه داشته و به معرفی برخی از این آثار پرداخته است.
اخیراً استاد محقق جناب دکتر انصاری با اشاره به کتاب فوق و سبقه يومياتنویسی در یادداشتی بیان داشتهاند که قبل از "ابنالبناء الحنبلي" این "مرحوم شریف رضي"، گردآورنده نهج البلاغه بوده که یادداشتهای روزانه داشته اما متأسفانه این دفاتر به دست ما نرسیده است (و فعلاً اثری از آن وجود ندارد)؛ لکن شیخ طوسی در "کتاب الغیبة" به یکی از همین یادداشتهای شریف رضي اشاره داشته است. (اینجا)
برای مطالعه یادداشت دکتر حسن انصاری به اینجا مراجعه کنید.
https://eitaa.com/rasullib
به لطف خدا، ۱۷ کارتنِ دیگر از مجموع ۵۶ کارتنِ کتاب که حاصل خرید از نمایشگاه کتاب بغداد، سلیمانیه، اربیل و... است، با مساعدت محبین امیرالمؤمنین بعد از مدت زمانی تقریباً طولانی به دستمان رسید و وارد کتابخانه شد.
انشاالله در آیندهای نزدیک تصاویر برخی از این کتب در همین کانال منتشر خواهد شد.
.
https://eitaa.com/rasullib
تازههای کتابخانه
غالب کتابها جدید الانتشار هستند.
https://eitaa.com/rasullib