محمد بن اسماعیل بخاری (۲۵۶ هـ) در کتاب "الضعفاء الصغير" که راویان ضعیف و متروک را فهرست کرده است، نام ابو حنیفه(۱۵۰ هـ) پیشوای حنفیان را نیز ذکر کرده است. بخاری در این اثر خود به نقل از محدثان بزرگی همچون سفیان ثوری(۱۶۱ هـ) چند وصف شنیع درباره او نقل کرده است.از جمله آنکه ثوری گفته است: ابو حنیفه دو بار از کفر توبه داده شد! همچنین زمانی که خبر مرگ ابو حنیفه به ثوری رسید، شکرگویان به سجده رفت و گفت: ابوحنیفه اسلام را از بین برد و مولودی شوم‌تر از او در اسلام متولّد نشده است!¹ چند سال قبل در همین رابطه و نسخه این کتاب که در مکتبة الجامع الکبیر _ صنعاء نگه‌داری می‌شود، مطلبی اینجا منتشر شد. کتابی که در تصویر شماره ۱ ملاحظه می‌کنید آخرین تصحیح از کتاب الضعفاء الصغير بخاری است که در سال ۱۴۴۱ هـ در مرکز احسان _ عربستان سعودی چاپ شده و اخیرا به کتابخانه رسیده است. محقق کتاب دکتر سالم بن صالح العمّاري با مقابله ۷ نسخه خطی و با مقدمه‌ای طولانی و عالمانه، این کتاب را تصحیح نموده است. (مقدمه تحقیق، ص۲۱۷ _۲۵۷) نکته قابل توجه اینکه در مدخل ابو حنیفه نعمان بن ثابت در پاورقی می‌گوید: "مدخل ابوحنیفه و مطالب در طعن وی تنها در نسخه کتابخانه لاله‌لی _ ترکیه موجود است و این بخش در سایر نسخ یا مخدوش است و یا بیاض(سفید رها شده است) ! " (ص ۳۷۰) تصویر شماره ۲ همچنین محقق در مقدمه نیز تصویر مدخل ابوحنیفه در چند نسخه را قرار داده است. (مقدمه تحقیق، ص ۲۷۲ _۲۷۳) تصاویر شماره ۳ برای اطلاعات بیشتر پیرامون جایگاه ابوحنیفه در میان محدثان و ائمه جرح و تعدیل عامه به کتاب " حدیث‌گرایی ابوحنیفه؛ گسست بین ابوحنیفه و ابوحنیفه‌ی متخیَّل " نوشته آقای عدنان فلاحی مراجعه شود. ------------------------- ۱. النعمان الثابت، أبو حنيفة الكوفي، مات سنة خمسين ومائة، حدّثنا نعیم بن حماد: ثنا یحیی بن سعید ومعاذ بن معاذ، سمعنا الثوري، يقول: استتيب أبو حنيفة من الكفر مرتين. حدثنا نعيم: ثنا الفزاري قال: كنت عند الثوري فنعي أبو حنيفة، فقال: الحمد لله، فسجد، وقال: وكان ينقض الإسلام عروة عروة، وقال_يعني الثوري_: ما ولد في الإسلام مولود أشأم منه. حدّثنا صاحب لنا عن حمدويه قال: قلت لمحمد بن مسلمة: ما لرأي النعمان دخل البلدان كلّها إلّا المدينة؟ قال: إنّ رسولَ الله_صلى الله عليه و آله و سلّم_ قال: لا يَدخلها الدجّالُ ولا الطاعون وهو دجّال من الدَّجاجِلة. @rasullib