تازه‌های کتابخانه
کتاب " گفت‌وگوهایی در نقد پروژه جابری" اثری که اخیراً توسط آقای سید محمد آل‌مهدی ترجمه شده و در آن یازده تن از متفکران و پژوهشگران جهان عرب با محمد عابد جابری نویسنده و روشنفکر شناخته‌شده مراکشی به گفت‌وگو نشسته‌اند. این کتاب دربردارنده چهار گفت‌وگوی تقریباً مفصل و در زمان‌های مختلف با جابری است.
https://eitaa.com/rasullib
✍🏻 بعد از صدور حکم ارتداد "نصر حامد ابوزید" از سوی برخی از مفتیان مصری و دستور دادگاه مبنی بر فسخ عقد نکاح میان او و همسرش، بحث‌های مختلفی میان متفکران و محققان مصری شکل گرفت که زمینه‌ساز نگارش کتب و مقالات فراوانی شد.
کتاب "تبارشناسی حسبه (بنیان تفتیش عقاید در خلافت عباسی)" تألیفِ "احمد صبحی منصور" از شخصیت‌های شناخته شده جریان قرآن بَسندگیِ مصر که اخیراً توسط آقای "عدنان فلاحی" ترجمه و منتشر شده، در چنین فضایی متولد و به رشته تحریر در آمده است.
کتاب فوق در دو فصل و با دو پیوست - یکی از نویسنده و دیگری از مترجم- تنظیم گردیده است.
این اثر در ابتدا به عنوان مقدمه معنایی لغوی و شرعی از مفهوم حسبه ارائه می‌دهد و سپس در فصل اول به احکام و نظرات برخی از فقیهان و نویسندگان مسلمان همچون "ماوردی"، "غزالی" و "ابن‌تیمیه" در رابطه با موضوع حسبه می‌پردازد.
فصل دوم کتاب نیز در پی یافتن پاسخ به این سؤال است که آیا حسبه مبنایی در تشریع قرآن دارد یا خیر؟
در بخش پایانی کتاب نیز مروری شده بر آنچه که مؤلف از آن "دادگاه‌‌های تفتیش عقاید در تاریخ مسلمانان" تعبیر کرده و موارد متعددی از رفتارهای خشونت‌آمیز خلافت‌های شکل گرفته بعد از رسول خدا (ص)، حکومت امویان و عباسیان در برخورد با مخالفان خود بیان گردیده است. از میان این موارد که نویسنده بدان اشاره کرده می‌توان به قتل سعد‌بن‌عباده، شهادت حجر‌بن‌عدی، فاجعه کربلا، واقعه حره، جنایت‌های حجاج‌بن‌یوسف ثقفی، خشونت امویان در برخورد با شخصیت‌هایی چون عمرو المقصوص، معبد‌بن‌خالد الجهنی، غیلان دمشقی و دیگر مخالفان خود در موضوع قضا و قدر و جبر و اختیار را اشاره کرد.
نویسنده کتاب در فصل اول و به هنگام بیان نظرات غزالی در رابطه با حسبه و مروری بر نگاه‌های سخت‌گیرانه و عجیب وی در این باب می‌نویسد:
« شخصیت غزالی از درون دچار تناقضِ بين غزالیِ فقیه و غزالیِ صوفی است. او در امور فقهی با همان اسلوب فقها مطلب نوشته است، چنان که ما شاهد بخشی از این اقوال فقهی او در موضوع امر به معروف و نهی از منکر و موضوع حسبه بوديم. لكن وقتی غزالی درباره تصوف و موضوعات آن می‌نویسد، با ادبیات صوفیه سخن می‌گوید...... غزالی قواعد این نظر (نظرات صوفیانه) را در همان کتابی وضع می‌کند که جنگ و مقاتله برای ازاله منکر را نیز در همان کتاب جایز می‌شمرد. یعنی در همان کتابِ احیاء علوم الدین، غزالیِ فقیه، غزالیِ صوفی را نقض می‌کند...»
در راستای همین تناقض و نگاه دوگانه غزالی می‌توان به دیدگاه عجیب وی در عدم جواز لعن یزید در کتاب احیاء علوم الدین اشاره کرد، چرا که غزالی یزید را مسلمان دانسته و قتل امام حسین را متوجه او نمی‌داند! (اینجا)
قابل ذکر است "ابن‌حجر هیتمی" در کتاب خود می‌گوید: غزالی قائل است که خواندن مقتل حسین (صلوات‌الله‌علیه) و نقل آن حرام است، زیرا سبب برانگیختن بغض مردم نسبت به صحابه و اشکال گرفتن بر ایشان می‌شود! (اینجا)
https://eitaa.com/rasullib
کتاب المحبّر و ذکر نام برخی از بدریون حاضر در سپاه اميرالمؤمنين
✍🏻 ابوجعفر محمد‌بن‌حبیب الهاشمی البغدادی معروف به ابن‌حبیب بغدادی (متوفی ۲۴۵ ه.ق) نسب‌شناس، لغوی، مورخ و محدث شهیر اهل سنت، صاحب تألیفات فراوانی در تاریخ و نسب‌شناسی است.
از مشایخ مهم او می‌توان به نسب‌شناسان مشهوری همچون ابن‌کلبی (متوفی ۲۰۶ ه.ق) و ابن‌اعرابی (متوفی ۲۲۵ ه.ق) اشاره کرد.
شهرت زیاد ابن‌حبیب بغدادی به سبب کتاب "المنمق فی اخبار قریش" که حاوی اخبار مهمی در ارتباط با قریشان و تاریخ آنها است، می‌باشد.
المحبّر دیگر کتاب مشهور او حاوی مطالب تاریخی متنوع و پراکنده‌ای است که برخی از آنها در کتاب‌های دیگر یا یافت نمی‌شود یا در کتابی با این قدمت وجود ندارد. از این کتاب تنها یک نسخه خطی به دست ما رسیده که در موزه بریتانیا نگهداری و کتابت آن به سال ( ۷۵۱ ه.ق) بازمی‌گردد.
عمر پیامبران، دامادهای پیامبر و امیر المومنین، اطعام کنندگان و حاضران در جنگ بدر، مؤذنان قریش، جاسوس‌های پیامبر، زنانی که با پیامبر بیعت کردند، جمع‌کنندگان قرآن، اسامی برخی از منافقان و... برخی از موضوعات کتاب می‌باشد.
مؤلف در قسمتی از کتاب نام اصحابی را که در جنگ جمل و صفین در رکاب أمیرالمومنین حاضر بودند را تحت عنوان "تسمية من شهد مع علي بن ابي طالب رضي الله عنه الجمل و صفين من اصحاب رسول الله صلی‌الله‌عليه" آورده است که در این میان به نام عمار‌بن‌یاسر و سهل‌بن‌حنیف به عنوان حاضرین در جنگ بدر تصریح می‌کند.
https://eitaa.com/rasullib
نمایشگاه کتاب تهران خوب نبود متأسفانه.
تحلیل و بررسی این موضوع مجالی دیگر می‌طلبد...
https://eitaa.com/rasullib
❌ اگر می‌خواهید گوشه‌ای از جهاد علمی مرحوم صاحب عبقات رضوان الله علیه در تهیه کتب و آثار را ببینید به این عبارت دقت کنید:
"امّا روایت احمد بن شعیب النسائی حدیث منزلت را پس در خصائص جناب امیرالمؤمنین علیه السلام که بعنایت واهب العطایا 👈دو نسخه آن که یکی از آن مصحَّح بعض افاضل است👉 پیش حقیر حاضر گفته..."
📜 عبقات، حدیث منزلت، ص ۲۰
گفتنی است مجلد حدیث منزلت در سال ۱۲۹۵ قمری در لکنو چاپ شده است.
‼️ این در حالی است که محدّث شهیر و معاصرِ مصری أبو إسحاق الحويني در سال ۱۴۰۲ قمری_ یعنی حدود ۱۰۷ سال پس از چاپ مجلد حدیث منزلت عبقات _ علی رغم پیگیری‌های فراوانش حتی به یک نسخه خطی از کتاب خصائص نسائی نیز دست نیافته و ناراحتی خود از این امر را در مقدمه‌اش متذکر شده و کتاب نسائی را بر اساس نسخه چاپی به زعم خود "تهذیب" نموده است.
📖 تهذيب خصائص النسائي ، أبو إسحاق الحويني، ص ٥
کتاب تهذیب خصائص الإمام علي امروز از لبنان به دستمان رسید.
https://eitaa.com/rasullib
جناب احمد بن حنبل معمولا رابطه‌ی خیلی خوبی با نواصب و دشمنان امیر المؤمنین روحی فداه داشته:
در مورد جوزجانی ناصبی که: كان أبو عبد الله يكاتبه ويكرمه إكراما شديدا.... كان يكرمه!! (ماضی استمراری)
از موارد دیگری که مورد اکرام احمد بوده، امام النواصب متوکل عباسی است که احمد در نامه‌ای او را به مدائح جلیله ستوده¹ و آنقدر رابطه‌ی بینشان عمیق بود که متوکل بدون مشورت احمد عزل و نصبی انجام نمی داد.²
همچنین احمد در مورد حریز بن عثمان ناصبی گفته: ثقة ثقة ثقة ! ³
و دهها موارد دیگر...
----------------------------------------
1. سیر أعلام النبلاء للذهبي، ١١/٢٨١ به بعد
2. و کان لا یولّي أحداً إلّا بعد مشورة الإمام أحمد بن حنبل. البدایة و النهایة لابن کثیر الدمشقی، (ط هجر) ١٤/٣٥٠
3. تهذیب الکمال، جمال الدين المزي ٥/٥٧٣
https://eitaa.com/rasullib
در این ایام که همه عزاداریم، ما ناچار شدیم برای بیستمین بار جابه‌جایی کتابخانه را تجربه کنیم و اکنون در اثنای کار هستیم.
ولله الحمد وله الشکر...
خرسندیم علی رغم ناملایمات بسیار، با دل خوش و امیدوار به فضل الهی، از کمک‌های مالی سازمانی و ارگانی بهره‌مند نبوده‌ایم.
و خداوند مقدر فرموده زحمتمان با آحاد محبان و شیعیان امیرالمؤمنین علیه‌السلام باشد.
رهین منت و محبت این عزیزان هستیم.
البته از حق نگذریم، برای آوردن کتاب‌های خارج از کشور، زحمت بسیاری به بعضی از مسئولان دولت شهید رئیسی دادیم و نهایت همکاری و بلکه محبت را با ما داشتند، و بیشترین زحمت را به محبان امیرالمؤمنین علیه‌السلام و سربازان حضرت حجت عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف دادیم.
خدا به همه اجر دهد و اهل بیت علیهم‌السلام این زحمات را بپذیرند. ان شاء الله
https://eitaa.com/rasullib