✅ #روزبرگ_شیعه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
موضوع امروز: «#اسلام_دینِ_تحقیق_و_پژوهش»
روز جمعه، ١۴٠١/٠٩/٢۵
مناسبت روز: امروز در تقویم به عنوان «#روز_پژوهش» نامگذاری گردیده، لذا ضمن گرامیداشت این روز، سخن خود را آغاز مینمائیم؛
شکی نيست که #تحقيق و #پژوهش علمی در جهان معاصر از اهميت فراوانی برخوردار است و افکار، انديشهها و آثار محققان و پژوهشگران هر جامعه، زير ساختهای «تعالی و پیشرفت» آن جامعه را فراهم مینماید؛
اما بسیاری از مردم، فکر میکنند که بیشتر پيشرفتهای ویژه علمی و پژوهشی مربوط به عصرجدید و ثمره تمدنهای معاصر است، در صورتی که با نیم نگاهی به تاریخ، متوجه میشویم که دینِ اسلام در هزار و چند صد سال پیش، بر ضرورت پژوهش و تحقیق علمی تأکید فراوان نموده، بهگونهای که میتوان نقطه عطفِ علم و پژوهش در جهان را در این #دین_مترقی ریشهیابی نمود؛
#اسلام در دورهای که بشریت و تمدنهای معاصر و مخصوصاً غربیان در جهل و نادانی و تاریکی بسر میبردند، آدمی را به دقت در دنیا و تفکر و علمآموزی دعوت نموده و با جمله «قُلِ انْظُرُوا» (یونس/١٠١)؛ باب تفکر و علم و دانش را به روی بشریت گشوده است؛
در اهمیت #علم و پژوهش در دین اسلام، همین نکته کافی است که بدانیم که در این مکتب متعالی، پذیرش اصل این دین الهی نیز بدون تحقیق و پژوهش، هیچگونه ارزشی ندارد و بیش از ۳۰۰ آیه از قرآن کریم در زمینه علم و دانش و پژوهش نازل شده که در این مجال به چند دسته از این آیات اشاره مینمائیم:
1️⃣ «تشويق به علم و پژوهش»:
مانند آيه ٩ سوره زمر: «قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ ۗ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ»: «بگو ای رسول، آنان كه اهل علم و دانشند با مردم جاهل نادان يكسانند؟ تنها خردمندان متذكر این مطلبند»
2️⃣ «تعظيم عالمان و دانشمندان»:
مانند آيه ١١ سوره مجادله: «يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنكُمْ وَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْمَ دَرَجَـَت»: «خداوند كسانی را كه ايمان آوردهاند و علم به آنان داده شده است را درجات عظيمی میبخشد»
3️⃣ «مذمت و نکوهش جهل و برابری آن با پیروی از شیطان»:
مانند آيه ٣ سوره حج: «وَ مِنَ النَّاسِ مَن يُجَـَدِلُ فِی اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّبِعُ كُلَّ شَيْطَـَنٍ مَّرِيدٍ»: «گروهی از مردم، بدون هيچ علم و دانشی به مجادله درباره خدا بر میخیزند و از شياطین سركش پيروی میكنند»
✍️ همچنین علاوه بر آیات قرآن در روایات فراوانی از اهلبیت عصمت و طهارت (ع) نیز به اهمیت علمآموزی و پژوهش اشاره شده، چنانچه رسول خدا (ص) فرمودند: «اُطلُبوا العِلمَ ولَو بِالصِّينِ»: «دانش را فرا گيريد، گرچه در دورترین مکانها مانند چين باشد...» و فرمودند: «طَلَبُ اَلْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَةٍ»: «تحصيل علم و دانش بر هر مرد و زن مسلمان واجب و لازم است...» (بحار الأنوار، ج۶۷، ص۶۸)
✍️ در پایان نباید فراموش کرد که امروزه، که زمینه و ظرفیت تحقیق و پژوهش، بیش از هر زمانی فراهم است و انسان به وسیلۀ انواع نرمافزارها و اینترنت و فضای مجازی میتواند به آسانی بر جهانی از دانش و افکار دست یابد، وظيفه مسلمانان و مخصوصاً پیروان مکتب اهلبیت (ع) در زمینه تحقیق و پژوهش علمی، صدچندان گردیده و باید تمامی سعی و تلاش خود را در این زمینه بهکار گیرند و بدیهی است که ترقی و پیشرفت جوامع اسلامی در گرو عمل به دستورات دینی در زمینه تحقیقات علمی و پژوهشی است و اگر جامعهای در این زمینه کاهلی نماید، مسلماً محکوم به فنا و نابودی است! و چه زیبا فرمود امیر بیان (ع): «بِقَدْرِ الکدِ تُکتَسَبُ المَعَالِی، ومَنْ طَلَبَ العُلی سَهِرَ الليالی، فمن طلب العلوم بغیر کدّ، کمن طلب المحال من المحال»: «به اندازۀ تلاش و کوشش، ترقی و پیشرفت به دست میآید و آن کس که خواهان دانش بدون رنج است، گویی محالی را از محالی میطلبد» (مجمع الامثال، ج١، ص٣۵٧)
💙هیات الشهداء