⁉️آیا دعا و نیایش باعث شادکامی هستند یا باعث افسردگی و اضطراب⁉️ دعا و مناجات در تمام ادیان و مذاهب جایگاه ویژه ای دارد. حتی از قدیمی ترین تمدن های انسانی یعنی سومریان و آکدیان نیز آثاری به دست آمده که حاوی نیایش های آن قوم بوده است. در منابع اسلامی نیز دعا از جایگاه ویژه ای برخوردار است تا جایی که دعا را مخّ عبادت دانسته اند و به صورت متواتر انسان ها را به دعا و مناجات و ارتباط با الله دعوت کرده اند. 🔹در موج چهارم روانشناسی، دانشمندان و پژوهشگران به مولفه های دینی توجه ویژه ای داشته و گرایش روانشناسی دین را بسیار توسعه داده اند. امروزه روانشناسان مختلفی در جهان به بررسی مولفه های دینی می پردازند، یکی از موضوعات جالب برای آنها مبحث نیایش و تاثیر آن بر روی انسان است. 🔸 بررسی‌ها و پژوهش‌های مختلفی دربارۀ اثر‌بخشی نیایش بر شادکامی و سلامت روان انجام شده است. کتاب هایی نیز با عنوان روانشناسی نیایش به نگارش در آمده که در کشور ما نیز ترجمه و منتشر شده است من جمله کتاب برنارد اسپیلکا و کوین لد با عنوان "روان شناسی دعا و نیایش، رویکرد علمی"؛ این کتاب به بررسی تاثیر دعا و نیایش بر رفتار و فرآیندهای روانی انسان می پردازد. ‼️ بررسی‌ها و پژوهش‌ها دربارۀ اثر‌بخشی نیایش بر شادکامی و سلامت روان نتایج همانندی را نشان نداده‌اند‼️ این مسئله سال ها برای روانشناسان باعث تردید شده بود، اما پولما و پندلتون با پژوهشی که در سال 1991 انجام دادند، توانستند این معما را حل کنند. 🔴 آنها ثابت کردند که نیایش ها و دعاهایی که با تامل و فهم و درک و توجه انجام می شوند و همچنین نیایش هایی خودمانی که از درون فرد نشئت می گیرد با سلامت روان و شادکامی ارتباط مستقیم دارند؛ در حالیکه دعاکردن به صورت رفتارهای شکلی و تقلیدی بدون فهم، درک و توجه باعث افزایش سطح غمگینی و افسردگی می گردد. در بیست سال گذشته این تحقیق علمی و دقیق از طریق ده‌ها مطالعۀ تجربی‌ اعتبار خود را هم‌چنان حفظ کرده است. 🔵 لوونتال، مکنتاش و همکاران آن‌ها نویسندگان کتاب «روان‌شناسی مثبت: دانش شادکامی و شکوفایی» با استناد به مطالعات متعدد روان‌شناختی، اثربخشی نیایش‌های اختیاری، آگاهانه و منظم به‌ویژه نیایش‌های مراقبه‌ای و خودمانی را بر کاهش افسردگی و اضطراب و افزایش تندرستی، طول عمر‌، آرامش و رضایت از زندگی گزارش کرده‌اند. ✅ بسیاری از دعاهایی که پیشوایان ادیان توحیدی به پیروان خود آموخته‌اند و سفارش به خواندن آن‌ها کرده‌اند، در چارچوب نیایش‌های مراقبه‌ای و تأمل‌انگیز قرار دارند. در منابع اسلامی نیز به بحث تدبر و تفکر و فهم آن چه می گویی و همچنین مبحث حضور قلب پرداخته شده است. 💠 باید توجه داشت اکتفا به نیایش هایی با محتوای رفع حاجت بدون اقدام عملی برای حل مسئله همان کارکرد «اجتناب تجربه‌ای» با رویکرد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد(ACT) را دارند که نه‌تنها اضطراب و افسردگی را از بین نمی‌برند، بلکه پس از مدتی کوتاه بر شدت این اختلا‌ل‌های روان‌شناختی می‌افزایند! اما اگر کارکرد سازواری هیجان‌مدار (افزایش صبر و تحمل و یا عدم توجه به رنج مسئله) داشته باشند تا اندازه‌ای تنش‌زداینده و آرامش‌دهنده خواهند بود. ✅ در ادیان توحیدی در مورد دعاهای حاجت‌مندانه که برای حل مشکلات خود و دیگران خوانده می‌شوند، یادآور شده‌ است که اگر روش‌هایی برای برون‌رفت از بن‌بست‌های زندگی هم‌چون بیماری‌های جسمی‌، درگیری‌های خانوادگی‌، بدهی‌های مالی و دعواهای حقوقی وجود دارد، ضروری است بدون از دست‌دادن فرصت‌ از آن روش‌های خردمندانه بهره جست و‌گرنه خداوند دعاهای فرد را اجابت نمی‌کند. 🔰 پس می توان بر اساس این پژوهش های علمی نتیجه گرفت که، سه عامل کلی اگر در دعا وجود داشته باشد، موجب شادکامی و سلامت روان خواهد شد و الا می تواند آثار مخرب داشته باشد: 1⃣ از روی اختیار و با احساس نیاز باشد. 2⃣ آگاهانه و با فهم و توجه و حضور قلب باشد. 3⃣ همراه با صبر و اقدام عملی باشد. 🖊 رضا یوسف زاده #توسعه_فردی #روانشناسی_دین 🆔 @rahnemas