اعتمادالسلطنه: «حاج مولى على مجتهد كَنى ساكن دارالخلافه از عظماء علماء اسلام است. به عزت نفس و مناعت جانب از ابناء جنس، امتياز داشت. اهل ديوان، وى را رئيس‌المجتهدين مى‌نوشتند و حق‌تعالى آن عالم عامل و فقيه كامل را به فرط ثروت و طول عمر و نفاذ امر اختصاص بخشيده بود. اكثر علماء و رؤساء طهران به تربيت و ترويج او اعتبار يافتند و به مدارج و مقامات رسيدند. ... بالجمله عمده‌ی تلمذ او بر شيخ‌الطائفه صاحب‌الجواهر بوده و در اصول و فقه و رجال و غيرها تصنيفات فرموده ... اشتهار و اعتبار اين بزرگوار در دين و دولت و ملك و ملت به اعلى‌درجه‌ی كمال بود و صيتِ بزرگى و عظمتِ شأنش از آسيا به #ساير_قسمت‌هاى_كره‌ی_ارض نيز رفته و همه‌جا را فروگرفته بود. احترام و اكرامى كه اين پادشاه (اَيّدَهُ الله) [= ناصرالدین شاه] به اين عالم عامل و فقيه كامل مى‌فرمود كمترى از مجتهدين را نصيب افتاد. الحق وجودش مذهب جعفرى را قوّتى و قوامى بود و شرع شريف را استظهارى و استحكامى. فوتش در بامداد پنج‌شنبه 27 شهر محرم‌الحرام سنه‌ی 1306 هجرى به سن هشتادوشش تقريبى در طهران اتفاق افتاد و از اين رهگذر ثلمه‌ی غير مسدود در اسلام پديد آمد و در تاريخ اين سانحه گفته‌اند كه: «ز جنت شد يكى حورا برون با جلوه و گفتا/ على در جنةالمأوى على را ميهمان دارد» و بعد از اقامه‌ی مجالس فاتحه در طهران بلكه در #جميع_بلاد_ايران روز غُره‌ی صفر سال مذكور جنازه‌اش به جوار حضرت عبدالعظيم بن عبدالله الحسنى (عليه‌السلام) با ازدحامى عام و احترام تمام، حمل افتاد و در مسجد عتيق بين‌الحرمين مدفون گرديد، اعلى الله تعالى مقامه.» (چهل سال تاريخ ايران (المآثر و الآثار)، ج1، ص: 188.)
#ملا_علی_کنی
#علمای_بلاد
#اسلام_سیاسی
#ناصرالدین_شاه
https://eitaa.com/risheh/165
افضل‌الملک: «... شرح حال و بزرگوارى و تشخيص و استبداد رأى و ملت‌پرستى و دولت‌خواهى مرحوم مغفور حاجى ملا على كنى مجتهد (طابَ ثراه) را كه از اين خاك بيرون آمده و سر به اوج سماوات ساییده است، مى‌نگاريم كه #آيندگان_بدانند كه چه #اعجوبه‌ها در روى زمين بوده‌اند. همين‌قدر عرض مى‌كنم كه در زمان شاهنشاه شهيد سعيد (اَنارَ اللهُ بُرهانَه) [= ناصرالدین شاه] آن وجود بود كه دولت ايران را از شرّ حوادث و #تصرفات_خارجه نگاه داشت؛ و بسى شوكت‌ها از او به ظهور رسيد. و اگر او نمى‌بود، #وزرای_هواپرست ايران، اين دولت را به تصرف خارجه مى‌دادند و مردم را منكوب مى‌ساختند. آن مجتهد، #اول_سياسى و اول پلتيك‌دان زمان بود؛ كه در كمال شوكت و استغناى طبع و حسن مشورت و تفر و عقل حركت مى‌كرد. و #دولت_ايران به او اعتماد و حسن اعتقاد داشت.» (افضل التواريخ، صص: 69-70.)
#ملا_علی_کنی
#علمای_بلاد
#اسلام_سیاسی
#ناصرالدین_شاه
@risheh
ساموئل گرین ویلر بنجامین (نخستین سفیر #آمریکا در ایران): «بزرگ‌ترینِ مجتهدهای حالیه که به‌منزله‌ی رئیس #عدالتخانه ی حالیه ممالک فرنگ است، حاجی #ملا_علی_کنی است. حاجی ملا علی شخص مسنّی است و ظاهراً مایل به تجمل نیست بلکه میل به #سادگی زیاد دارد. اگرچه املاک او زیاد است مع‌هذا نمی‌خواهد جلال و ظاهرسازی به خرج دهد. وقتی در کوچه‌ای راه می‌رود بر قاطر سفیدی سوار می‌شود و فقط یک نفر نوکر دارد، اما جمعیت از هر طرفِ کوچه به جلوِ او ازدحام می‌کنند مثل این‌که وجودی #ملکوتی است. اگر یک کلمه بگوید می‌تواند اعلی‌حضرت را از سلطنت #خلع کند. سربازهایی که در سفارت ممالک متحده‌ی آمریکا قراول می‌کشیدند، به من گفتند که اگرچه ما برای حفظ وجود شما این‌جا فرستاده شده‌ایم، اما اگر حاجی ملا علی امر کند همه‌ی شما را می‌کشیم. خوشبختانه مردى كه اين‌همه #قدرت و #نفوذ_كلام دارد، كسى است كه خيلى رئوف و #مهربان و ملايم است و هيچ‌وقت دستورات شديدى صادر نمى‌كند؛ ولى به هر حال بايد توجه داشت كه هيچ كارِ اجتماعى و مهمى در #ايران، #بدون_جلب_نظر و صلاح‌ديد حاج ملا على كنى انجام نخواهد شد.»
#اسلام_سیاسی
#علمای_بلاد
#ناصرالدین_شاه
@risheh