▪️سند تاریخی نویافته از ماجرای شهادت حضرت رقیه سلام الله علیها ❇️ «انّ یزید لمّا أنزل آل النبی بیتاً من بیوت داره کان فیهم صبیة.. ابنة أربع سنین، وکانت مشتاقة إلی ابیها، وکانوا یکتمون ذلک عنها.. فانتبهت من منامها فی الهاجرة وقالت: یا امّاه رأیت أبی فی المنام.. وأین هو؟ فصیحن بأجمعهنّ. فبعث إلیهنّ یزید أن یسألهنّ؛ وذلک أنه کان فی مقیله فانتبه لصحیهنّ، فسألهنّ فقلن: إنّ هذه الصبیة رأت أباها فی المنام، وقصصن علیه القصة. فأخبره بذلک وأمره اللعین بطرح رأس أبیها فی حجرها. فعلوا کذلک فصاحت: ما هذا؟ فقالوا: رأس أبیک. ففزعت الصبیة وفاضت وماتت». 📚السنی فی قتل أولاد النبی (ص) تألیف مأمونی صاحب الحاویة، ص 104. 📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|

📚فایل نسخه خطی کتاب نایاب و ارزشمند السنی فی قتل أولاد النبی (ص) که به وسیله استاد سید محمد موسوی نژاد در حال تصحیح است. 🏷منبع: کانال بزم قدسیان🙏 📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|

▪️گریه و عزاداری بر امام حسین علیه السلام از دیدگاه اهل سنت ✍️ رسول چگینی 🖌یکی از سنت های پسندیده مسلمانان در طول تاریخ، گریه و عزاداری برای شهادت امام حسین علیه السلام بوده است. با نگاهی به منابع تاریخی و حدیثی، می توان به وجود چنین سنتی در میان اهل سنت نیز پی برد. 🖌در این نوشتار، ابتدا روایاتی که بر فضیلت گریه بر امام حسین علیه السلام وجود دارد، بیان می گردد و در ادامه، سیره پیامبر صلی الله علیه وآله، صحابه و تابعان در گریه برای سید الشهدا علیه السلام ذکر می شود. 🔰فضیلت گریه برای امام حسین علیه السلام در احادیث اهل سنت در روایات معتبر اهل سنت برای گریه، عزاداری، و حتی صرف حزن‌ و اندوه، در عزای اهل‌بیت علیهم السلام پاداش بیان شده است. از جمله در کتاب «فضائل الصحابه»، احمد بن حنبل (م 241ق) رئیس مذهب حنبلی‌ها روایتی را از امام حسین علیه السلام نقل کرده که آن حضرت پاداش یک قطره اشک ریختن در عزای اهل‌بیت علیهم السلام را داخل شدن در بهشت می‌داند. حدَّثَنَا اَحْمَدُ بْنُ اِسْرَائِیلَ، قَالَ: رَاَیْتُ فِی کِتَابِ اَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ حَنْبَلٍ رَحِمَهُ اللَّهُ بِخَطِّ یَدِهِ، نا اَسْوَدُ بْنُ عَامِرٍ اَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ، قثنا الرَّبِیعُ بْنُ مُنْذِرٍ، عَنْ اَبِیهِ، قَالَ: کَانَ حُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ، یَقُولُ: مَنْ دَمَعَتَا عَیْنَاهُ فِینَا دَمْعَةً، اَوْ قَطَرَتْ عَیْنَاهُ فِینَا قَطْرَةً، اَثْوَاهُ اللَّهُ (عزّوجلّ) الْجَنَّةَ.[1] احمد بن اسرائیل می‌گوید: در کتاب احمد بن محمد بن حنبل با دست خط خودش دیدم که اسود بن عامر (ابوعبدالرحمن) از ربیع بن منذر نقل کرد که پدرش گفته: حسین بن علی همیشه می‌فرمود: هر کس چشمانش برای ما پراشک شود و یا یک قطره اشک برای ما بریزد خداوند او را در بهشت جای خواهد داد. منابع دیگری نیز این حدیث را منعکس کرده اند از قبیل: محب الدین طبری (م 694ق)،[2] سخاوی شافعی (م 902ق)،[3] ملاعلی قاری (م 1014ق)،[4] و قندوزی حنفی (م 1294ق).[5] بر اساس این روایت، گریه در عزای اهل‌بیت علیهم السلام و به ویژه امام حسین علیه السلام نه تنها جایز و مشروع است، بلكه مطلوب و پسندیده بوده و از ثواب فوق‌العاده‌ای برخوردار است، به گونه ای که هر كسی در عزای ائمه و امام حسين علیه السلام بگريد، حق‌تعالی او را در بهشت جای خواهد داد. 🔰گریه بر امام حسین علیه السلام در سیره پیامبر (ص) و صحابه در این بخش، روایات و گزارشات تاریخی اهل سنت درباره گریه و عزاداری در سیره پیامبر (ص)، اهل بیت (ص)، صحابه و تابعان بر امام حسین علیه السلام گردآوری شده است. احمد بن حنبل (م۲۴۱ ق) به اسنادش از عبدالله بن نجی از پدرش نقل نموده که: من همراه علی رضی الله عنه به سوی صفین در حرکت بودیم که به نینویَ رسیدیم، پس علی رضی الله عنه صدا کرد: صبر کن ای اباعبدالله، در نزد رودخانه ی فرات صبر کن، سوال کردم: برای چه؟ فرمود: روزی بر رسول خدا صلی الله علیه و آله داخل گردیدم در حالی که از چشمانش اشک جاری بود، گفتم: ای فرستاده ی خدا آیا کسی شما را ناراحت کرد؛ که از چشمانتان اشک جاریست؟ رسول خدا صلی الله علیه و اله فرمود: لحظاتی قبل جبرئیل نزد من بود و به من خبر داد که حسین نزدیک رودخانه ای فرات کشته خواهد شد، پس به من فرمود آیا می خواهی تربتی را که او در آنجا کشته خواهد شد را به تو بدهم تا او را بو کنی، گفتم: آری، پس جبرئیل مقداری از خاک او را به من داد و منتوانستم جلوی اشکهای چشم را بگیرم.[6] هیثمی (م۸۰۷ ق) رجال این حدیث را توثیق کرده است.[7] بلاذری (م۲۷۹ ق) نقل می کند: هنگامی که خبر شهادت حسین به اهالی مدینه رسید، بسیار به نوحه سرای و فریاد زدن بر او پرداختند که بیشترین این نوحه سرایی از خانه های بنی هاشم بود.[8] و یا به اسنادش از ابوبکر هذلی از حسن بصری نقل می کند: هنگامی که حسین کشته شد و خبرش را به حسن بصری دادند، به گونه ای گریه نمود که دو کتفش تکان خورد (کنایه از شدت گریه است) و گفت: پسر پست‌ترین کنیزان، پسر پیامبرش را کشت![9] ترمذی (م۲۹۷ ق) به اسنادش از سلمی نقل می کند: برای سلمه همسر رسول خدا صلی الله علیه و اله وارد شدم در حالی که گریان بود، گفتم: چه چیز تو را گریان کرده است؟ گفت: رسول خدا را در خواب دیدم در حالی که سر و محاسنش خاک آلود بود، گفتم: ای رسول خدا تو را چه شده است؟ فرمود: الان من شاهد کشته شدن حسین بودم.[10]

طبری (م۳10 ق) از قرة بن قیس تمیمی نقل می کند: زنان را دیدم، وقتی که بر حسین و یاران و فرزندان وی گذشته، فغان می کردند و به صورتهای خویش می زدند. هر چه را فراموش کنم گفته ی زینب دختر فاطمه را فراموش نمی کنم که وقتی بر برادر مقتول خویش گذشت می گفت: ای محمدم، ای محمدم، فرشتگان آسمان بر تو صلوات گونید، این حسین است در دشت افتاده، آغشته به خون اعضای بریده! ای محمدم، دخترانت اسیرند، باقیماندگانت کشتگانند که باد بر آنها می وزد؛ گوید: به خدا همه ی دشمن و دوست را به گریه انداخت.[11] طبرانی (م۳۶۰ ق) به اسنادش از عمار بن ابی عمار نقل می کند که از ام سلمه شنیدم که می گفت: شنیدم که جنیان بر حسین گریه می کردند و بر او نوحه می خوانند.[12] هیثمی رجال سند این حدیث را صحیح دانسته است.[13] ابن جوزی (م ۶۵۴ ق) به اسنادش از حسن بن کثیر نقل می کند: هنگامی که علی علیه السلام به کربلا رسید، توقف نمود و گریه کرد و گفت: در اینجا کشته می شوند، اینجا محل اقامت چهارپایانشان است و اینجا محل بارهایشان و اینجا محل شهادت مردانشان، پس بسیار گریه نمود.[14] ذهبی (م ۷۴۸ ق) به اسنادش از شهر بن حَوثَب نقل می کند هنگامی که خبر کشته شدن حسین را آوردند، من نزد ام سلمه همسر رسول خدا صلی الله علیه و اله بودم، پس گفت: آیا به تحقیق چنین کردند؟! خداوند خانه هایشان و قبرهایشان را از آتش پرکند، پس بیهوش افتاد.[15] هیثمی (م ۸۰۷ ق) به اسنادش از عایشه نقل کرده که: حسین در حالی که بر رسول خدا وحی می شود، بر او وارد گردید و نزد رسول خدا رفت و بر پشت وی سوار شد، جبرئیل به رسول خدا گفت: آیا او را دوست داری ای محمد؟! رسول خدا فرمودند: ای جبرئیل چرا نباید فرزندم را دوست نداشته باشم؟ جبرئیل گفت: امتت بعد از تو او را خواهند کشت، پس دستش را دراز نمود و مقداری تربت سفید به او داد و گفت: این سرزمینی است که فرزندت در آن کشته خواهد و اسمش طف است؛ هنگامی که جبرئیل از نزد رسول خدا خارج گردید، رسول خدا از اتاق خارج شد در حالی که تربت را در دست داشت و گریه می نمود و گفت: ای عایشه همانا جبرئیل به من خبر داده که فرزندم حسین در زمین طف (سوزناک) کشته خواهد شد و امت من بعد از من دچار فتنه خواهند شد، پس در حالی که گریان بود نزد یارانش علی، ابوبکر، عمر، حذیفه، عمار و ابوذر رفت و آنان گفتند: چه چیز تو را گریان کرده است ای رسول خدا؟ گفت: جبرئیل مرا خبر داده است که فرزندم حسین بعد از من در سرزمین طف کشته خواهد شد و برای من این خاک را آورده و از مکان قبرش مرا آگاه کرده است.[16] ابن حجر عسقلانی (م ۸۵۲ ق): هنگامی که کاروان بازماندگان کربلا وارد مدینه شدند، زنی از دختران عبدالمطلب در حالی که موهایش را پریشان نموده بود و دستش را بر سرش گذاشته بود با گریه می گفت: چه می گویید به رسولتان اگر بگویید؛ چه کردید با عترت و خانواده ی من بعد از فقدانم در حالی که آخرین امت بودید! گروهی از آنها اسیر و گروهی در خون خود آغشته شدند، این پاداشن من نبود که مشا را نصیحت کردم شما بعد از من بدترین رفتار را با صاحبان رحمم نمودید.[17] وجود این سیره در میان مسلمانان باعث شده بود که برخی علمای اهل سنت نیز به گریه و عزاداری برای امام حسین علیه السلام بپردازند. برای نمونه ابن كثير (م 774ق) در تاريخ خود چنين مي نويسد: در روز عاشورا از سبط ابن جوزي خواسته شد كه بر فراز منبر رفته و از مقتل و چگونگي شهادت امام حسين عليه السلام براي مردم سخن گويد. سبط ابن جوزي اين خواسته را پذيرفت و بر بالاي منبر تكيه زد، او پس از يك سكوت طولاني، دستمال خويش بر صورت نهاد و گريه شديدي سرداد و آن گاه در حالي كه مي گريست اين دو بيت شعر را سرود: ويل لمن شفعاؤه خصماؤه و الصور في نشرالخلايق ينفخ لابد أن ترد القيامه فاطم و قميصها بدم الحسين ملطخ واي به حال كسي كه شفيع اش دشمن او باشد! در هنگامه قيامت، كه براي بيرون آمدن مردم از زمين در صور دميده مي شود. سرانجام در قيامت فاطمه زهرا وارد محشر مي شود، در حالي كه پيراهن او به خون حسين عليه السلام آغشته است. سپس سبط ابن جوزي از منبر پايين آمد و اشك ريزان به خانه خويش رفت.[18] 💢بنابراین فهمیده می شود در منابع اهل سنت روایات متعددی وجود دارد که بر فضیلت گریه بر اهل بیت علیهم السلام به ویژه امام حسین علیه السلام و سیره پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم و صحابه در عزاداری برای ایشان دلالت دارد.

پانویس: [1] . فضائل الصحابه، ج 2 ص 675. [2] . ذخائر العقبی، ج ۱ ص ۱۹. [3] . استجلاب ارتقاء الغرف بحب اقرباء الرسول ذوی الشرف، ج ۱ ص ۴۳۱-۴۳۲ ح ۱۶۰. [4] . البته او این حدیث را به نقل از امام حسن مجتبی علیه السلام نقل کرده است. مرقاة المفاتیح شرح مشکاة المصابیح، ج ۹ ص ۳۹۸۰. [5] . ینابیع المودة لذوی القربی، ج ۲ ص ۱۱۷. [6] . مسند احمد حنبل ج 1 ح 649 ص 137 / تهذیب التهذیب ج 2 ش 1391 ص 319 / تذکره الخواص ص 319/ مسند ابویعلی ش 363/ مسند بزار ش 2641/ معجم الکبیر ش 2811/ سیر اعلام النبلاء ج 4 ص 407. [7] . مجمع الزوائد ج 9 باب 16 ح 15112 ص 301. [8] . انساب الاشراف ج 3 ص 417. [9] . انساب الاشراف ج 3 ص 425 / تذکره الخواص ص 338. [10] . سنن ترمذی کتاب المناقب باب 31 ح 3780 / تهذیب التهذیب ج 2 ش 1391 ص 325 / تاریخ الخلفا ص 208/ سیر اعلام النبلاء ج 4 ص 428. [11] . تاریخ طبری ج 7 ص 3065 / تذکره الخواص ص 326. [12] . معجم الکبیر ح 2862 – 2867 / سیر اعلام النبلاء ج 4 ص 428. [13] . مجمع الزوائد ج 9 ش 15179. [14] . تذکره الخواص ص 319. [15] . سیر اعلام النبلاء ج 4 ص 429 / تذکره الخواص ص 338/ البدایه و النهایه ج 5 ص 501. [16] . مجمع الزوائد ج 9 ش 15114. [17] . تهذیب التهذیب ج 2 ش 1391 ص 323. [18] . البدايه و النهايه، ج ۱۳، ص ۲۰۷ (حوادث ۶۵۴ هجري قمري). 📌#عاشورا_پژوهی 📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|

⚫️گریه و عزاداری بر امام حسین علیه السلام از دیدگاه اهل سنت ◼️یکی از سنت های پسندیده مسلمانان در طول تاریخ، گریه و عزاداری برای شهادت امام حسین علیه السلام بوده است. با نگاهی به منابع تاریخی و حدیثی، می توان به وجود چنین سنتی در میان اهل سنت نیز پی برد. ▪️در این نوشتار، ابتدا روایاتی که بر فضیلت گریه بر امام حسین علیه السلام وجود دارد، بیان می گردد و در ادامه، سیره پیامبر صلی الله علیه وآله، صحابه و تابعان در گریه برای سید الشهدا علیه السلام ذکر می شود. 📌مطالعه مقاله ⚡️به ما بپیوندید👇 👇 📡 سایت | تلگرام | ایتا | اینستاگرام | آپارات | یوتیوب

▪️متن کامل زیارت اربعین 🖌در کتاب مصباح المتهجد شیخ طوسی آمده است که در روز اربعین و در وقت ارتفاع نهار بگو: «السَّلامُ عَلی وَلِیِّ اللّه ِ وحَبیبِهِ، السَّلامُ عَلی خَلیلِ اللّه ِ ونَجیبِهِ، السَّلامُ عَلی صَفِیِّ اللّه ِ وَابنِ صَفِیِّهِ، السَّلامُ عَلَی الحُسَینِ المَظلومِ الشَّهیدِ، السَّلامُ عَلی اسیرِ الکُرُباتِ وقَتیلِ العَبَراتِ. اللّهُمَّ انّی اشهَدُ انَّهُ وَلِیُّکَ وَابنُ وَلِیِّکَ، وصَفِیُّکَ وَابنُ صَفِیِّکَ، الفائِزُ بِکَرامَتِکَ، اکرَمتَهُ بِالشَّهادَةِ وحَبَوتَهُ بِالسَّعادَةِ وَاجتَبَیتَهُ بِطیبِ الوِلادَةِ، وجَعَلتَهُ سَیِّدا مِنَ السّادَةِ وقائِدا مِنَ القادَةِ وذائِدا مِنَ الذّادَةِ، واعطَیتَهُ مَواریثَ الاَنبِیاءِ، وجَعَلتَهُ حُجَّةً عَلی خَلقِکَ مِنَ الاَوصِیاءِ، فَاَعذَرَ فِی الدُّعاءِ، ومَنَحَ النُّصحَ وبَذَلَ مُهجَتَهُ فیکَ لِیَستَنقِذَ عِبادَکَ مِنَ الجَهالَةِ وحَیرَةِ الضَّلالَةِ. وقَد تَوازَرَ عَلَیهِ مَن غَرَّتهُ الدُّنیا وباعَ حَظَّهُ بِالاَرذَلِ الاَدنی، وشَری آخِرَتَهُ بِالثَّمَنِ الاَوکَسِ، وتَغَطرَسَ وتَرَدّی فی هَواهُ، واسخَطَ نَبِیَّکَ واطاعَ مِن عِبادِکَ اهلَ الشِّقاقِ وَالنِّفاقِ وحَمَلَةَ الاَوزارِ المُستَوجِبینَ النّارَ، فَجاهَدَهُم فیکَ صابِرا مُحتَسِبا، حَتّی سُفِکَ فی طاعَتِکَ دَمُهُ وَاستُبیحَ حَریمُهُ، اللّهُمَّ فَالعَنهُم لَعنا وَبیلاً وعَذِّبهُم عَذابا الیما. السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ رَسولِ اللّه ِ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ سَیِّدِ الاَوصِیاءِ، اشهَدُ انَّکَ امینُ اللّه ِ وَابنُ امینِهِ، عِشتَ سَعیدا ومَضَیتَ حَمیدا ومِتَّ فَقیدا مَظلوما شَهیدا، واشهَدُ انَّ اللّه َ مُنجِزٌ ما وَعَدَکَ ومُهلِکٌ مَن خَذَلَکَ ومُعَذِّبٌ مَن قَتَلَکَ، واشهَدُ انَّکَ وَفَیتَ بِعَهدِ اللّه ِ وجاهَدتَ فی سَبیلِهِ حَتّی اتاکَ الیَقینُ، فَلَعَنَ اللّه ُ مَن قَتَلَکَ، ولَعَنَ اللّه ُ مَن ظَلَمَکَ، ولَعَنَ اللّه ُ اُمَّةً سَمِعَت بِذلِکَ فَرَضِیَت بِهِ. اللّهُمَّ انّی اُشهِدُکَ انّی وَلِیٌّ لِمَن والاهُ وعَدُوٌّ لِمَن عاداهُ، بِاَبی انتَ واُمّی یَابنَ رَسولِ اللّه ِ، اشهَدُ انَّکَ کُنتَ نورا فِی الاَصلابِ الشّامِخَةِ وَالاَرحامِ الطّاهِرَةِ، لَم تُنَجِّسکَ الجاهِلِیَّةُ بِاَنجاسِها ولَم تُلبِسکَ المُدلَهِمّاتِ مِن ثِیابِها، واشهَدُ انَّکَ مِن دَعائِمِ الدّینِ وارکانِ المُسلِمینَ ومَعقِلِ المُؤمِنینَ، واشهَدُ انَّکَ الاِمامُ البَرُّ التَّقِیُّ الرَّضِیُّ الزَّکِیُّ الهادِی المَهدِیُّ، واشهَدُ انَّ الاَئِمَّةَ مِن وُلدِکَ کَلِمَةُ التَّقوی واعلامُ الهُدی وَالعُروَةُ الوُثقی وَالحُجَّةُ عَلی اهلِ الدُّنیا، واشهَدُ انّی بِکُم مُؤمِنٌ وبِاِیابِکُم موقِنٌ، بِشَرائِعِ دینی وخَواتیمِ عَمَلی، وقَلبی لِقَلبِکُم سِلمٌ وامری لِاَمرِکُم مُتَّبِعٌ ونُصرَتی لَکُم مُعَدَّةٌ، حَتّی یَاذَنَ اللّه ُ لَکُم، فَمَعَکُم مَعَکُم لا مَعَ عَدُوِّکُم، صَلَواتُ اللّه ِ عَلَیکُم وعَلی ارواحِکُم واجسادِکُم وشاهِدِکُم وغائِبِکُم وظاهِرِکُم وباطِنِکُم، آمینَ رَبَّ العالَمینَ. وتُصَلّی رَکعَتَینِ، وتَدعو بِما احبَبتَ وتَنصَرِفُ». 📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|

🖤اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللَّهِ وَ عَلَى الاَْرْواحِ الَّتى حَلَّتْ بِفِناَّئِکَ عَلَیْکَ مِنّى سَلامُ اللَّهِ (اَبَداً) ما بَقیتُ وَ بَقِىَ اللَّیْلُ وَ النَّهارُ وَ لاجَعَلَهُ اللَّهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنّى لِزِیارَتِکُمْ اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ عَلى اَوْلادِ الْحُسَیْنِ وَ عَلى اَصْحابِ الْحُسَیْنِ 🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴 یک اربعین برای تو حیران شدم حسین مانند گیسوی تو پریشان شدم حسین با چند قطره اشک دل من سبک نشد ابری شدم به پای تو باران شدم حسین 🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴 ▪️فرارسیدن اربعین حسینی را به محضر مبارک امام زمان عج و دوستداران آن حضرت علی الخصوص شما عزیزان و بزرگواران تسلیت عرض می‌نماییم. 📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|

🔰سندی بر زیارت کربلا توسط شیعیان در اولیل قرن سوم هجری ✍️ رسول چگینی 🖌زیارت قبر مطهر سید الشهدا علیه السلام در طول تاریخ از شعائری بوده که مسلمانان و به ویژه شیعیان اهتمام زیادی بر انجام آن داشته اند. این اهتمام به جهت سفارشات متعددی بوده که از سوی اهل بیت علیهم السلام درباره زیارت قبر امام حسین علیه السلام انجام گرفته است. 🔸اسناد متعددی بر وجود فرهنگ زیارت در میان شیعیان از قرون میانی اسلامی وجود دارد اما به جهت فضای خفقان موجود در قرون اولیه، اسناد تاریخی کمتر به این مسئله اشاره کرده اند. 🔹در این میان برخی فتاوا و اعترافات موجود از عالمان اهل سنت درباره زیارت کربلا توسط شیعیان که به منظور انتقاد و بیان حکم شرعی مطرح شده است، سند متقنی بر شیوع این فرهنگ در قرون اولیه می باشد. 🔸یکی از اسناد قابل توجه، فتوایی است که از احمد بن حنبل (م 241ق) درباره مسائل مربوط به زیارت قبور است. ابن تیمیه (م 728ق) به نقل از ابوبکر خَلّال (م 311ق) از احمد بن حنبل اینگونه نقل می کند: ▫️«ورخص فيه، ثم قال: ولكن قد ‌أفرط ‌الناس جدا، وأكثروا في هذا المعنى، فذكر ‌قبر ‌الحسين وما يفعل الناس عنده. رواهما الخَلّال في كتاب الأدب.» ▪️احمد بن حنبل برای زیارت قبور رخصت داده است و گفته است: ولی مردم در این مسئله خیلی افراط و زیاده‌روی کرده اند. پس قبر حسین [علیه السلام] را نام برده و کارهایی که مردم آنجا انجام می دهند. خلال این سخن را در کتاب «الادب» نقل کرده است. 📚ابن تیمیه حرانی، اقتضاء الصراط المستقیم، ج 2 ص 272. 🔹اگرچه در این متن توضیحات کافی درباره کیفیت زیارت قبر امام حسین علیه السلام توسط شیعیان وجود ندارد و در آثار موجود از ابوبکر خلال نیز افزوده ای بر این سخن یافت نمی شود، اما از سخن احمد بن حنبل می توان به گستردگی حضور شیعیان پی برد به گونه ای که احمد بن حنبل آن را به عنوان یکی از شواهد زیاده‌روی در زیارت قبور یاد کرده است. 💢با توجه به اينكه احمد بن حنبل در سال 241 قمری وفات کرده است، این سخن او را می توان ناظر به نیمه نخست قرن سوم هجری دانست. این سخن مطابق گزارشات دیگری است که بیانگر ممنوعیت زیارت قبر امام حسین علیه السلام در زمان متوکل عباسی (حک: 232-247ق) و تخریب بارگاه مطهر سید الشهدا علیه السلام توسط متوکل ملعون است. 📌 #عاشورا_پژوهی 📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|

▪️آیا تعبیر «گودال قتلگاه» صحیح است؟ ✍️رسول چگینی 🖌یکی از روضه های مشهوری که هنگام مقتل خوانی بیان می شود، مسائل مربوط به گودال قتلگاه است. اینکه تا چه میزان عبارت «گودال قتلگاه» مطابق با واقع بوده یا نه، توسط برخی مورد انکار قرار می گیرد. 💢در پاسخ به این پرسش باید گفت: تعبیر گودال قتلگاه، ترجمه فارسی عباراتی است که شواهد تاریخی و روایی برای آن وجود دارد. 1️⃣ تعبیر پایین رفتن: از برخی عباراتی که در مقاتل ذکر شده اند، می توان به شاخصه گودال بودن محل شهادت امام حسین (علیه السلام) پی برد. عمر بن سعد در واپسین لحظات حیات سید الشهدا (علیه السلام)، به خولی بن یزید اصبحی دستور داد که برای به شهادت رساندن امام (علیه السلام)، نزد پیکر حضرت پایین برود؛ وقتی او نتوانست این جنایت را انجام دهد، سنان بن انس پایین رفت: «فَقَالَ عُمَرُ بْنُ سَعْدٍ لِرَجُلٍ عَنْ يَمِينِهِ انْزِلْ وَيْحَكَ إِلَى الْحُسَيْنِ ع فَأَرِحْهُ قَالَ فَبَدَرَ إِلَيْهِ خَوَلِيُّ بْنُ يَزِيدَ الْأَصْبَحِيُّ لِيَحْتَزَّ رَأْسَهُ فَأُرْعِدَ فَنَزَلَ إِلَيْهِ سِنَانُ بْنُ أَنَسٍ النَّخَعِيُّ لَعَنَهُ اللَّهُ.» 📚ابن طاووس، على بن موسى‏، اللهوف على قتلى الطفوف‏، ص 126، تهران، جهان، 1348ش. عبارت «نزل الیه» دلالت بر محل گودی دارد که پیکر پاک سید الشهدا (علیه السلام) در آنجا قرار داشت. 2️⃣ تعبیر حفره: برخی روایات به این ویژگی ظاهری محل قبر امام حسین (علیه السلام) نیز اشاره دارند. امام صادق (علیه السلام)، سخنی از امام حسین (علیه السلام) نقل کرده اند که ایشان محل قبر خویش را با عنوان «المَوعِدُ حُفرَتیِ وَ بُقعَتیِ الَّتی اُستَشهَدُ فِیهَا و هِی کربَلَاء» محل دیدار من حفره و موضعی است که در آن به شهادت می‌رسم و آن کربلاست. 📚ابن طاووس، على بن موسى‏، اللهوف على قتلى الطفوف‏، ص 66. روایت دیگری که گفت‌وگوی امام با اُم سلمه را نشان می‌دهد نیز بر وجود این گودال اشاره دارد: «وَ اللهِ یا أُمِّ إِنِّی لَأَعرِفُ الیَومَ الَّذِی أُقتَلُ فِیهِ وَالسَّاعَهَ الَّتِی أُحمَلُ فِیهَا وَالحُفرَهَ الَّتِی أُدفَنُ فِیهَا» قسم به خدا ای مادر من می شناسم روز و ساعتی را که در آن به قتل می رسم و حفره ای که در آن دفن می شوم. 📚خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایة الکبری، ص 203، بیروت، البلاغ، 1419ق. اگرچه ممکن است این روایات ناظر به گودی قبر باشد، اما می توان به عنوان شاهدی بر وجود گودال در محل قبر امام حسین (علیه السلام) نیز مورد استناد قرار گیرد. 3️⃣ تعبیر حائر: یکی از تعابیری که در طول تاریخ برای مرقد مطهر امام حسین (علیه السلام) استفاده شده است، حائر است. حائر در لغت به معنای سرگردان و متحیر است. به مکان گودی که وسط آن صاف و اطرافش بلند باشد و آبِ جمع شده در آن راه خروج نداشته باشد نیز حائر می‌گویند. روایات زیادی از این عنوان برای اشاره به قبر امام حسین (علیه السلام) استفاده کرده اند. درباره سبب حائر نامیده شدن حرم حسینی و رواج این واژه، چند قول مطرح شده است، از همه مشهورتر آن است که پس از فرمان متوکل عباسی (حک: 232ـ247ق) مبنی بر ویران کردن بنای روی قبر و آب بستن به قبر، آب نزدیک قبر ایستاد و آن را فرا نگرفت (حارَ الماء) و ازاین‌رو، این مکان به حائر شهرت یافت. ولی این دیدگاه محل تردید است؛ زیرا روایاتی از امام صادق (علیه السلام) (م 148ق) وجود دارد که حضرت پیش از زمان متوکل، از نام حائر برای این مکان استفاده کرده اند. شیعیان نیز در آن دوره این نام را به کار می بردند؛ بنابراین، فلسفه این نامگذاری به دلیل دیگری باز می گردد. با استناد به قرائن پیشین، می توان این احتمال را تقویت کرد که علت نامگذاری محل قبر امام حسین (علیه السلام) به حائر، ویژگی جغرافیایی آن نقطه بوده که به صورت گودال وجود داشته است. بیان شد که حائر در لغت به معنای منطقه گودی است که آب در آنجا جمع می شود؛ بنابراین، تناسب زیادی میان معنای لغوی و ویژگی طبیعی محل قبر امام حسین (علیه السلام) وجود دارد. 📌 #عاشورا_پژوهی 📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|

🔰نخستین گنبد بر فراز مزار مطهر امام حسین(ع) چه زمانی ساخته شد؟ ✍️ رسول چگینی 🖌یکی از فضائلی که در روایات برای امام حسین (علیه السلام) برشمرده شده است، استجابت دعا در زیر قُبّه سیدالشهدا (علیه السلام) است. در منابع حدیثی، روایات متعددی ناظر به این معنا وجود دارد مانند: 👈۱- پیامبر (صلی الله علیه وآله): «حق زائر امام حسین(ع) بر خدا این است که او را عذاب نکند، دعا در زیر قبه او مستجاب است، و شفا در تربت او قرار داده شده...» (خزاز رازی، علی بن محمد، کفایهْ الاثر فی النصّ علی الأئمهْ الإثنی عشر، ص 16 – 17، قم، بیدار، 1401ق). 👈۲- در یکی از زیارات امام حسین (علیه السلام) آمده است: «... السلام على من الإجابة تحت‏ قبته‏...». سلام بر آن‌که استجابت دعا در زیر قبّه او است. (ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزارالکبیر، ص 497، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1419ق) 👈۳- روایت شده است: «خداوند در عوض شهادت امام حسین (ع) چهار خصلت عطا کرده است: شفا را در تربتش نهاد، اجابت دعا را زیر قبّه‌اش قرار داد، ائمه بعدى از نسل او هستند، مدت زمانى را که زائرین آن‌حضرت براى زیارت مى‏گذرانند، جزو عمرشان به حساب نمى‏آورد» (ابن فهد حلی، احمد، عدهْ الداعی و نجاح الساعی، ص 57، بیروت، دار الکتب الإسلامی، 1407ق). 💢پرسشی که در این زمینه وجود دارد اینکه اگر منظور از این قبّه، همان گنبد باشد، آیا در زمان معصومان چنین گنبدی وجود داشته است؟! در پاسخ به این پرسش باید گفت که قبه به معنای گنبد است و این روایات بیانگر وجود گنبدی بر روی قبر امام حسین (علیه السلام) هستند. 🔹البته روایت نخست که از پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) نقل شده، یکی از پیشگویی های حضرت است که پیش از شهادت امام حسین (علیه السلام) بیان شده است؛ بنابراین، عدم وجود قبه در آن زمان، خدشه ای به این روایت وارد نمی سازد؛ بلکه بیانگر پدیدآمدن این رویداد در آینده ای نزدیک است. اما روایات دوم و سوم مربوط به اهل بیت (علیهم السلام) پس از شهادت امام حسین (علیه السلام) است؛ روایت دوم از ناحیه مقدسه صادر شده است که قائل آن امام زمان (علیه السلام) است و صدور آن به نیمه دوم قرن سوم باز می گردد و روایت سوم بدون ذکر نام امام است که به نظر می رسد قائل آن امام صادق (علیه السلام) باشد؛ در ادامه به شواهد آن اشاره می شود. در نتیجه، روایات مربوط به وجود قبه بر روی قبر امام حسین (علیه السلام)، عمدتاً مربوط به نیمه نخست قرن دوم هجری است. 🔸اکنون باید به سراغ گزارشات تاریخی رفت و زمان ساخت قبّه بر روی قبر امام حسین (علیه السلام) را به دست آورد. ▪️اولین گزارشات پیرامون قبر امام حسین (علیه السلام)، مربوط به قبیله بنی اسد است که به تدفین پیکرهای مطهر شهدای کربلا پرداختند. امام سجاد (علیه السلام) به ماجرای دفن اجساد طاهر شهدا اشاره کرده اند که عصر عاشورا وقتی کارزار کربلا را مملو از پیکرهای پاک شهیدان دیدند، فریاد برآوردند به گونه ای که نزدیک بود جان مبارک ایشان از بدن خارج شود، پس حضرت زینب کبری (سلام الله علیها) خطاب به برادرزاده خویش فرمودند: ▫️«خداوند از برخی مردمان میثاق گرفته که آنها این اعضای پراکنده را جمع می کنند و آنها را دفن می کنند و برای این سرزمین، قبر سید الشهدا را علامتی قرار می دهند که اثر آن هیچگاه از بین نمی رود و گذشت روزگار نشان آن را ناپدید نمی کند و ائمه کفر و پیروان گمراهی تلاش می کنند که آن را از بین ببرند و نابود کنند اما تلاش آنها اثری جز آشکار شدن و بالاتر رفتن درجه آن نمی شود.» (ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص 262.) 🔹این قبر مطهر از زمان شهادت امام حسین (علیه السلام) به زیارتگاه عاشقان و دوستداران اهل بیت (علیهم السلام) تبدیل شد و مردم برای عزاداری و دعا و زیارت به آنجا می آمدند. حضور جابر بن عبدالله انصاری در اربعین شهادت امام حسین (علیه السلام) در آنجا، از اولین گزارشاتی است که بر آشکار بودن قبر سید الشهدا (علیه السلام) و زیارت آنجا توسط مردم دلالت دارد (مفید، محمد بن محمد، مسار الشیعه، ص 46، نجف، دار المفید، بی‌تا). البته گزارشات دیگری نیز وجود دارد که بر این نکته تأکید می کنند: علی بن اسباط (زنده در ۲۳۰ق)، از راویان موثق شیعه و از اصحاب امام رضا و امام جواد (علیهما السلام) نقل می کند که وقتی خبر شهادت امام حسین (علیه السلام) به مناطق اطراف رسید، زنان قبایل برای زیارت قبر حضرت و برآوردن شدن حاجت خود (فرزند خواستن) به آنجا می آمدند و حاجت روا می شدند (عده ای از علما، اصول ستة عشر، ص 340، قم، دار الحدیث، 1423ق).

🔸گزارشاتی که بر زیارت قبر امام حسین (علیه السلام) چهار سال بعد از حادثه کربلا اشاره دارند، بر شناخته شده و محل مراجعه بودن تربت سید الشهدا (علیه السلام) دلالت دارند؛ برای نمونه در منابع تاریخی نقل شده است که چهار سال بعد از حادثه کربلا، در سال ۶۵ قمری، توّابین، به فرماندهی سلیمان بن صُرَد خُزاعی، پیش از رفتن به سوی شام، از کوفه عازم کربلا شدند و بر سر قبر امام حسين (علیه السلام) حاضر شده و یک شبانه روز در آنجا به سوگواری و گریه و نماز پرداختند. گفته شده که ازدحام توابین در گرداگرد آن قبر مطهر، بیشتر از ازدحام پیرامون حجر الاسود بوده است (طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج 5 ص 590، مصر، دار المعارف، الثانیه، 1387ق). 🔹مختار بن ابوعبیده ثقفی نيز اندکی پیش از قیامش در کوفه، (حوالی سال ۶۶ قمری)، زمانی که از مکه به کوفه می آمد، ابتدا به قادسیه و از آن جا به کربلا بر سرِ قبر امام حسین (علیه السلام) رفت و آن را زیارت کرد. وی، خطاب به امام (علیه السلام) گفت: «لباسم را از تنم در نخواهم آورد، مگر آن که از کسی که تو را کشت و با تو جنگید، انتقام بگیرم، یا آن که کشته گردم» و آن گاه با قبر، وداع کرد (خوارزمی، موفق بن احمد، ج 2 ص 214، انوار الهدی، دوم، 1381ش). 💢بنابراین، فهمیده می شود قبر مطهر امام حسین (علیه السلام)، نزد مسلمانان و به ویژه شیعیان کاملاً شناخته شده بود و برای عزاداری و زیارت به آنجا مراجعه می کردند. ❇️ اما نسبت به ساخت بنا و گنبد بر روی قبر امام حسین (علیه السلام) باید گفت که منابع تاریخی اطلاعات زیادی در این رابطه از خود بروز نمی دهند. صدالبته بالاگرفتن منازعات سیاسی و اجتماعی پس از حکومت یزید بن معاویه و سیاست به حاشیه راندن اهل بیت (علیهم السلام) و فشارهای فراوان علیه شیعیان توسط بنی امیه، ثبت رویدادهای امامتی و شیعی در منابع تاریخی را با سختی مواجه ساخت. بر این اساس، غیر از گزارشات تاریخی، باید به سراغ قرائن و شواهد موجود در روایات دینی رفت تا پیشینه ساخت بنا بر روی قبر مطهر ابا عبدالله الحسین (علیه السلام) را به دست آورد. 💡آنچه که از روایات به دست می آید آنکه قبر امام حسین (علیه السلام) در زمان امام صادق (علیه السلام)، با عنوان حائر و دارای قبّه شناخته می شده است. حائر در لغت به معنای سرگردان و متحیر است. به مکان گودی که وسط آن صاف و اطرافش بلند باشد و آبِ جمع شده در آن راه خروج نداشته باشد نیز حائر می‌گویند (زبیدی، تاج العروس، ج 6 ص 321؛ ابن منظور، لسان العرب، ج 4 ص 223؛ فراهیدی، العین، ج 3 ص 289). روایات زیادی از این عنوان برای اشاره به قبر امام حسین (علیه السلام) استفاده کرده اند. ♨️درباره سبب حائر نامیده شدن حرم حسینی و رواج این واژه، چند قول مطرح شده است، از همه مشهورتر آن است که پس از فرمان متوکل عباسی (حک: 232ـ247ق) مبنی بر ویران کردن بنای روی قبر و آب بستن به قبر، آب نزدیک قبر ایستاد و آن را فرا نگرفت (حارَ الماء) و ازاین‌رو، این مکان به حائر شهرت یافت (عاملی، محمد بن مکی، ذکری ‌الشیعة فی احکام‌ الشریعة، قم، مؤسسه آل البيت عليهم السلام‌، 1419ق). ولی برخی این وجه را نپذیرفته‌اند؛ زیرا روایاتی از امام صادق (علیه السلام) (م 148ق) وجود دارد که حضرت پیش از زمان متوکل، از نام حائر برای این مکان استفاده کرده اند (ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص 86؛ همچنین: ص 131، 132، 133، 187). شیعیان نیز در آن دوره این نام را به کار می بردند (ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص 115)؛ بنابراین، فلسفه این نامگذاری به دلیل دیگری باز می گردد. با استناد به قرائن دیگر، می توان این احتمال را تقویت کرد که علت نامگذاری محل قبر امام حسین (علیه السلام) به حائر، ویژگی جغرافیایی آن نقطه بوده که به صورت گودال وجود داشته است. بیان شد که حائر در لغت به معنای منطقه گودی است که آب در آنجا جمع می شود؛ بنابراین، تناسب زیادی میان معنای لغوی و ویژگی طبیعی محل قبر امام حسین (علیه السلام) وجود دارد. از برخی عباراتی که در مقاتل ذکر شده اند، می توان به شاخصه گودال بودن محل شهادت امام حسین (علیه السلام) پی برد. عمر بن سعد در واپسین لحظات حیات سید الشهدا (علیه السلام)، به خولی بن یزید اصبحی دستور داد که برای به شهادت رساندن امام (علیه السلام)، نزد پیکر حضرت پایین برود؛ وقتی او نتوانست این جنایت را انجام دهد، سنان بن انس پایین رفت (ابن طاووس، على بن موسى‏، اللهوف على قتلى الطفوف‏، ص 126، تهران، جهان، 1348ش). عبارت «انزل الیه» دلالت بر محل گودی دارد که پیکر پاک سید الشهدا (علیه السلام) در آنجا قرار داشت.

♨️برخی روایات به این ویژگی ظاهری محل قبر امام حسین (علیه السلام) نیز اشاره دارند. امام صادق (علیه السلام)، سخنی از امام حسین (علیه السلام) نقل کرده اند که ایشان محل قبر خویش را با عنوان «المَوعِدُ حُفرَتیِ وَ بُقعَتیِ الَّتی اُستَشهَدُ فِیهَا و هِی کربَلَاء (ابن طاووس، على بن موسى‏، اللهوف على قتلى الطفوف‏، ص 66): محل دیدار من حفره و موضعی است که در آن به شهادت می‌رسم و آن کربلاست.» روایت دیگری که گفت‌وگوی امام با اُم سلمه را نشان می‌دهد نیز بر وجود این گودال اشاره دارد: «وَ اللهِ یا أُمِّ إِنِّی لَأَعرِفُ الیَومَ الَّذِی أُقتَلُ فِیهِ وَالسَّاعَهَ الَّتِی أُحمَلُ فِیهَا وَالحُفرَهَ الَّتِی أُدفَنُ فِیهَا (خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایة الکبری، ص 203، بیروت، البلاغ، 1419ق): قسم به خدا ای مادر من می شناسم روز و ساعتی را که در آن به قتل می رسم و حفره ای که در آن دفن می شوم.» اگرچه ممکن است این روایات ناظر به گودی قبر باشد، اما می توان به عنوان شاهدی بر وجود گودال در محل قبر امام حسین (علیه السلام) نیز مورد استناد قرار گیرد. 🔹البته این محدوده که با عنوان حائر شناخته می شده است، بعدها دارای بنایی گردید که برای حضور در کنار قبر مطهر، باید از در ورودی آن داخل می شدند. گزارشاتی که حضور در کنار قبر امام حسین (علیه السلام) را با واژه «دخل الحائر» مطرح می کنند، گویای وجود این بنا هستند؛ زیرا داخل شدن در محوطه ای، مستلزم وجود در برای آن محوطه است، و وجود در، دست‌کم وجود بنایی چهاردیواری را اثبات می کند. برای نمونه بیان شده است که وقتی مصعب بن زبیر، هنگام عزیمت به جنگ با عبد الملک بن مروان، در سال ۷۱ یا ۷۲ قمری، داخل حائر مربوط به قبر اباعبدالله (علیه السلام) شد: «فَلَمّا بَلَغَ الحَائرَ دَخَلَ، فَوَقَفَ عَلی قَبرِ أبی عَبدِ اللّهِ علیه السلام» (عده ای از علما، الاصول الستة عشر، ص 339). وقتی به حائر رسید ، وارد شد و کنار قبر حسین علیه السلام ایستاد. روایاتی نیز از امام صادق (علیه السلام) وجود دارد که حضرت هنگام آموزش زیارت‌نامه امام حسین (علیه السلام) به مُفَضَّل بن عمر، اینگونه سفارش کردند که: «ای مفضل هنگامی که نزد قبر حسین بن علی رفتی پس نزد در ورودی بایست و این کلمات را بگو...» (ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص 206). 🔸در برخی از این نقل ها، از زبان امام صادق (علیه السلام)، به وجود حائر (حرم) و باب (درگاه) و قبّه (گنبد) (ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص 289) اشاره شده است. حتی در احادیثی، حضرت از «الباب الذی یَلِی المَشرِقَ (دری که سَمت مشرق است)» (ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص 228)، «الباب الذی عِندَ رِجلِ عَلیِّ بنِ الحُسَینِ علیه السلام (دری که نزد پای علی اکبر است)» (طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ج 2 ص 722، بیروت، مؤسسه فقه الشیعه، 1411ق)، و نیز «خارِج القُبَّهِ (خارج از گنبد)» (ابن مشهدى، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، ص 429، قم، جامعه مدرسین، 1419ق) سخن به میان آورده اند. همه اینها، حکایت از آن دارد که پیش از سال 148 هجری - که سال رحلت امام صادق (علیه السلام) است - ، بر مزار امام حسین (علیه السلام)، بنایی شامل دیوار و در وگنبد وجود داشته است. صدالبته در روایت نخست که حضرت به مفضل آموزش دادند، شاهدی بر وجود این بنا پیش از سال 128 قمری است؛ زیرا راوی این روایت، جابر جعفی است و او در سال 128 قمری از دنیا رفته است؛ بنابراین، وجود این بنا بر روی قبر امام حسین (علیه السلام) در زمان بنی امیه (حک: ۴۱-۱۳۲ق) قابل اثبات است. گزارشات دیگر نیز بر صحت این برداشت حکم می کنند. در روایتی که حسین بن ابی حمزه از اصحاب امام باقر و امام صادق (علیهما السلام) نقل کرده، می گوید:

▫️«در سالهای آخر بنی امیه قصد قبر امام حسین (ع) کردم، پس به غاضریه رسیدم و زمانی که مردم در خواب بودند، غسل کردم و رو به سوی قبر رفتم تا به باب حائر رسیدم، مردی زیبا رو و خوشبو با لباسی بسیار سفید به سوی من آمد و گفت: برگرد، تو نمی توانی به آنجا بروی. پس من به سوی فرات بازگشتم، پس نیمه شد دوباره غسل کردم و به سوی قبر رفتم و وقتی به باب حائر رسیدم، همان مرد دوباره آمد و گفت برگرد تو نمی توانی به آنجا بروی، پس من منصرف شدم و آخر شب دوباره غسل کردم و به سوی قبر رفتم، پس وقتی به باب حایر رسیدم همان مرد خارج شد و گفت تو نمی توانی به آنجا بروی، گفتم چرا نمی توانم به نزد فرزند رسول خدا (ص) و سید جوانان اهل بهشت بروم، در حالی که از کوفه آمده ام و این شب جمعه بود و می ترسم در اینجا صبح کنم و طرفداران بنی امیه مرا به قتل برسانند، آن مرد گفت برگرد، تو نمی توانی به آنجا بروی، گفتم چرا نمی توانم، گفت: همانا موسی بن عمران برای زیارت قبر حسین (ع) اجازه گرفته و خداوند به او اجازه داده و او همراه با هفتاد هزار فرشته به اینجا آمده، تو بازگرد هر زمانی که حضرت موسی و فرشتگان به آسمان رفتند، به اینجا بیا، پس من بازگشتم و به کنار فرات رفتم تا وقتی که فجر آشکار کرد غسل کردم و نزد قبر رفتم پس هیچ کسی را آنجا ندیدم، پس نماز صبح را آنجا خواندم و به سمت کوفه خارج شدم.» (ابن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، ج 2 ص 568، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1409ق). 🔹محمد بن ابی طالب حسینی (م قرن 10 ق) نیز بر وجود مسجدی بر روی قبر سیدالشهدا (علیه السلام) در زمان بنی امیه تصریح می کند و می گوید آنها تلاش زیادی برای مخفی کردن و از بین بردن آثار این قبر مطهر کردند (حسينى موسوى، محمد بن أبي طالب‏، تسلية المُجالس و زينة المَجالس‏، ج 2 ص 474، قم، مؤسسة المعارف الإسلامية، 1418ق). بنابراین، وجود بنایی که دارای گنبد و در بوده، بر روی قبر سیدالشهدا (علیه السلام) در نیمه نخست قرن دوم قابل اثبات است و روایاتی که وعده استجابت دعا در زیر قبه امام حسین علیه السلام را بیان کرده اند، کاملاً صحیح و مطابق با واقع است. 🔸البته همچنان این ابهام باقی می ماند که چه کسی یا گروهی اولین مرتبه این بنا را بر روی قبر امام حسین (علیه السلام) ساخته اند؟ طبق گفته برخی منابع، مختار ثقفی اولین نفری بود که اقدام به ساخت گنبد بر روی قبر مطهر امام حسین (علیه السلام) کرد. او در روزگار حکومتش در کوفه بنایی بر روی قبر امام حسین (علیه السلام) ساخت که گنبدی آجری آن را دربر می گرفت. این نخستین گنبدی است که در تاریخ اسلام در سال 66 قمری ساخته شده است. وی مسجدی را نیز در کنار قبر بنا کرد که نخستین بنای شهر کربلای فعلی بوده است. مختار ثقفی هم چنین روستای کوچکی را پیرامون قبر ایجاد کرد که متشکل از مجموعه ای از خانه های ابتدایی بود که از گل و ساقه و شاخه درخت خرما ساخته شده بودند. این تنه ها و شاخه ها از مناطق نزدیک قبر به ویژه از نینوا و غاضریه که دارای باغ های خرما و میوه بودند جمع آوری می شدند (الصدر، حسن، نزهة أهل الحرمين في عمارة المشهدين، ص 23، قم، مکتبة مرعشی نجفی، 1388ش؛ الکلیدار، عبدالحسین، بغیه النبلا فی تاریخ کربلا، ص 16، و صص99، 192 و 193، بغداد، مطبعة الرشاد، بی‌تا؛ انصاری، رئوف محمدجمیل، عمارة کربلاء، ص ۹۵، دمشق، مؤسسة الصالحانی، ۲۰۰۵م). با توجه به اینکه یکی از اهداف قیام مختار، خونخواهی سیدالشهدا (علیه السلام) بود و او نیز قبل از قیام، با حضور بر سر قبر امام حسین (علیه السلام)، بر این هدف خود تأکید کرد، بعید به نظر نمی رسد که بتوان او را به عنوان اولین کسی که بنایی بر قبر امام حسین (علیه السلام) ساخت، نام برد. 💢این بنای زیارتی که شامل دیوار و در و گنبد بوده، مورد توجه شیعیان قرار گرفت و سفارشات متعددی که از اهل بیت (علیهم السلام) برای زیارت قبر امام حسین (علیه السلام) وجود داشت، آنجا را به عنوان ملجأ و پناهگاه شیعیان معرفی کرد. البته سالها بعد در زمان بنی عباس، به جهت حضور زیاد شیعیان برای زیارت مرقد مطهر امام حسین (علیه السلام)، هارون عباسی (حک:۱۷۰ـ۱۹۳ق) عده‌ای را روانه کرد تا مرقد امام را ویران سازند. فرستادگان هارون مسجدی را که بر مرقد امام بنا شده و همچنین مسجدی را که بر مرقد حضرت ابوالفضل (علیه السلام) برپا شده بود، ویران کردند. هارون همچنین از آنان خواسته بود درخت سدری را که در کنار مرقد امام (علیه السلام) روییده بود، قطع کنند و جای قبر را نیز با خاک یکسان سازند و آنان نیز چنین کردند (آل طعمه، سلمان‌هادی، کربلا و حرم‌های مطهر، ص 93، تهران، مشعر، بی‌تا). به همين علت است كه در شمال غربى صحن را بعدها (باب السدره) ناميده بودند. 📌#عاشورا_پژوهی 📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|

🔰نخستین گنبد بر فراز مزار مطهر امام حسین علیه السلام چه زمانی ساخته شد؟ یکی از فضایلی که در روایات برای امام حسین (علیه السلام) برشمرده شده است، استجابت دعا در زیر قُبّه سیدالشهدا (علیه السلام) است. در منابع حدیثی، روایات متعددی ناظر به این معنا وجود دارد. پرسشی که در این زمینه وجود دارد اینکه اگر منظور از این قبّه، همان گنبد باشد، آیا در زمان معصومان چنین گنبدی وجود داشته است؟! در این یادداشت به این پرسش پاسخ داده ایم. ♨️متن کامل یادداشت در خبرگزاری مهر: 👇👇👇👇👇 🆔 mehrnews.com/x35NSV 👆👆👆👆👆 📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|

🔰قدیمی‌ترین سند تاریخی غیر اسلامی برای اثبات وجود پیامبر اکرم (ص) یادداشتی رنگ‌ و رو رفته به زبان سریانی که در صفحه سفید برگه اول نسخه خطی (BL Add. ۱۴,۴۶۱) از انجیل متی و مرقس نوشته شده، تاکنون قدیمترین مدرکی است که نام‌ پیامبر اسلام، محمد(ص) در آن ذکر شده است. نسخه خطی انجیل متعلق به قرن ۶ میلادی و بر روی پوست نوشته شده است. نویسنده که خود شاهد وقایع بوده به نظر می‌آید که این یادداشت را در فاصله زمانی کوتاهی بعد از جنگ یرموک در سوریه در ماه اوت سال ۶۳۶ میلادی که سپاهیان‌ مسلمان شکست قاطعی به سپاهیان امپراطوری بیزانس وارد کردند، نوشته است. 📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|

🔰قدیمی‌ترین سند تاریخی غیر اسلامی برای اثبات وجود پیامبر اکرم (ص) 🖌قرآن به عنوان قدیمی ترین سندی که درباره پیامبر اکرم (ص) سخن گفته است، مورد اعتماد و مراجعه مسلمانان قرار می گیرد و با استناد به آن و به بهره گیری از روایات تاریخی، سیره رسول خدا (ص) را به دست می آورند. 🔸اما مستشرقان و غیر مسلمانان که با دیده تردید به اعتبار منابع اسلامی می نگرند، به دنبال منابع غیر اسلامی هستند که اخباری از وجود پیامبر اکرم (ص) ارائه دهند. به جهت در دست نداشتن منابع تاریخی غیر اسلامی، برخی مستشرقان به انکار وجود پیامبر (ص) پرداخته اند. 🔹پژوهشهای باستان شناسانه و نسخه یابی های سده های اخیر، کمک زیادی در بازیابی تاریخ اسلام با استفاده از منابع غیر اسلامی داشته است. یکی از این موارد، قدیمی ترین اسناد تاریخی است که نامی از حضرت محمد صلی الله علیه وآله در آن ذکر شده است. 🔸‏با توجه به نبود منابع دست اول عربی و اسلامی مربوط به قرن ۱ هجری وجود منابع سریانی و یونانی کمک زیادی به فهم ما از وقایع آن دوره و فتوحات می کند. 📍اولین ذکر نام پیامبر اکرم(ص) به عنوان یک شخص در متنی به سال ۶۳۷ م است که به زبان سریانی نوشته شده است. این سند که یادداشتی رنگ‌ و رو رفته به زبان سریانی است و در صفحه سفید برگه اول نسخه خطی (BL Add. ۱۴,۴۶۱) از انجیل متی و مرقس نوشته شده، تاکنون قدیمترین مدرکی است که نام‌ پیامبر اسلام، محمد(ص) در آن ذکر شده است. نسخه خطی انجیل متعلق به قرن ۶ میلادی و بر روی پوست نوشته شده است. نویسنده که خود شاهد وقایع بوده به نظر می‌آید که این یادداشت را در فاصله زمانی کوتاهی بعد از جنگ یرموک در سوریه که سپاهیان‌ مسلمان شکست قاطعی به سپاهیان امپراطوری بیزانس وارد کردند، نوشته است. 📍جنگ یرموک در زمان خلافت عمر واقع در سال ۱۵ هجری یا ۶۳۶ م حادثه مهم و سرنوشت سازی بود که ‏مسلمانان در نبردی ۶ روزه در نزدیکی رودخانه یرموک، واقع در مرزهای امروزی سوریه و اردن، به پیروزی قاطعی بر امپراتوری بیزانس دست یافتند. این پیروزی به سلطه روم بر شامات پایان داد و آغازگر گسترش قلمرو اسلام و سرانجام فتح شهر مهم بیت المقدس در ۲ سال بعد شد. 💢نخستین سندی که نام پیامبر اکرم(ص) را ذکر می‌کند درباره این نبرد است. این سند توسط یکی از پیروان او نوشته نشده است، بلکه توسط یک ناظر مسیحی سریانی در فلسطین نوشته شده است. این ذکر نام، که برای قرن‌ها نادیده گرفته شده بود، در صفحه‌ی نخست یک نسخه خطی انجیل دیده می شود. 🏷متن زیر ترجمه فارسی این تصویر است (تاریخ‌ها بر اساس تقویم سلوکی یعنی مرگ اسکندر هستند): ▫️‏«… محمد … کشیش مار الیاس … و آن‌ها آمدند … و از … نیرومند … ماه … و رومیان [فرار کردند؟] و در ژانویه [مردم] حمص در ازای جان خود توافق کردند، و بسیاری از شهرها در کشتاری که توسط [طایایی] محمد انجام شد، ویران شدند، و بسیاری از مردم کشته شدند و اسیرانی [گرفته شدند] ‏از جلیل تا بیت [زک . . . وات’ . . .]. و طایایی‌ها در نزدیکی … اردو زدند،و ما همه جا … و روغن زیتونی که آن‌ها آوردند و … آن‌ها … و در [بیست و ششم] ماه مه، [ساکلاروس] طبق معمول … از اطراف حمص، و رومیان آن‌ها را تعقیب کردند … ‏و در دهم [آگوست] رومیان از اطراف دمشق فرار کردند … بسیاری از [مردم]، حدود ده هزار نفر. و در پایان [سال] رومیان آمدند. و در بیستم آگوست در سال [نهصد و چهل و] هفت در گابیتا … رومیان جمع شدند و بسیاری از مردم کشته شدند، از رومیان حدود پنجاه هزار … و در سال نهصد و چهل و …» 📚ترجمه برگرفته از صفحه حسین قتیب ‏🔸این متن مجموعه‌ای از درگیری‌ها بین رومیان و مسلمانان را توصیف می‌کند که به نبرد گابیتا-یرموک منتهی می‌شود، نبردی که در آن ارتش روم در سال ۶۳۶م شکست خورد. 🔹‏تاریخ این نبرد در این روایت سریانی حتی با تاریخ استاندارد ارائه شده در تاریخ‌نگاری‌های اولیه عربی اسلامی مطابقت دارد؛ یعنی رجب ۱۵ هجری و آگوست ۶۳۶. منطقه گابیتا هم در منطقه ای قرار گرفته که تواریخ اسلامی به آن اشاره کرده اند. 📌#تاریخ_اسلام 📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|

🔰آمين بزرگان شيعه و سنی برای نفرين معاویه توسط امام حسن مجتبی علیه السلام 🤲 🖌ابوالفرج اصفهانی در کتاب مقاتل الطالبیین، به ماجرای گفتگوی امام حسن و امام حسین علیهما السلام با معاویه در مسجد کوفه اشاره کرده است که منجر به ملاعنه میان آنها شد. در این ماجرا بیان شده است: ▫️معاويه وقتی به کوفه آمد، در حاليکه حسن و حسين پای منبر نشسته بودند، در مورد علی سخن گفته و به او دشنام داد؛ سپس به حسن دشنام داد؛ پس حسين ايستاد تا به وی جواب گويد؛ اما حسن دست وی را گرفته و او را نشانيد؛ پس ايستاده و گفت: ای کسی که در مورد علی سخن گفتی! من حسن هستم و پدرم علی است و تو معاويه هستی و پدرت صخر؛ مادر من فاطمه است و مادر تو هند؛ جدّ من رسول خدا است و جدّ تو ربيعه است؛ مادر بزرگ من خديجه است و مادر بزرگ تو قتيلة؛ پس خداوند هر کدام از ما دو را که نسب پست تری دارد و آنکه بدی وی از قديم تا حال باقی است و آنکه پيش گام در کفر و نفاق بوده است را لعنت کند. پس همه مردم مسجد گفتند: آمين. 📚مقاتل الطالبيين ج 1 ص 19. 📚جمهرة خطب العرب ج 2 ص 14. 🖌در متن روايت بود كه بعد از اين نفرين حضرت، همه مردم آمین گفتند. 1⃣ابوالفرج اصفهاني، بعد از نقل اين روايت در كتاب خويش مي‌نويسد: ▫️فضل بن حسن بصري گفت: يحيي بن معين گفته است: ما نيز مي‌گوييم آمين. ابوعبيد هم گفته است: ما نيز مي‌گوييم آمين . ابوالفرج (صاحب كتاب) نيز مي‌گويد: من هم آمين مي‌گويم! 📚مقاتل الطالبيين ج 1 ص 19. 2⃣ ابن ابي‌الحديد نيز بعد از نقل آمين علما مي‌نويسد: ▫️من عبدالحميد بن ابي‌الحديد، نويسنده اين كتاب نيز مي‌گويم: آمين! 📚شرح نهج البلاغة ج 16ص 28. 3⃣ مرحوم علامه مرعشي در شرح احقاق الحق در ذيل اين روايت سخن راویان روایت را نقل می کند: ▫️ابن عبد الصمد (از روات روايت) به ما گفت: من نيز مي‌گويم آمين!؛ قاضي (احمد بن كامل از راويان روايت) نيز گفت: من هم مي‌گويم آمين! شما نيز آمين بگوييد! محمد بن عبد الحافظ نيز گفته است: من هم مي‌گويم آمين! سيد و حيري (از راويان روايت) نيز گفته‌اند: ما نيز مي‌گوييم «آمين، آمين‌، آمين»! شيخ مفيد عبدالرحمن (از روايان حديث) نيز مي‌گويد: من نيز مي‌گويم «آمين آمين» زيرا ملائكه مي‌گويند «آمين»! سيد صفي (از راويان اين روايت) مي‌گويد: من نيز مي‌گويم آمين ! ابن بابويه نيز گفته است: من نيز مي‌گويم «آمين، آمين، آمين، آمين»! 📚شرح إحقاق الحق، ج 26 ص 534. 4⃣سيد محسن امين نيز بعد از نقل كلام ابوالفرج اصفهاني مي‌نويسد: ▫️من نيز مي‌گويم آمين! 📚أعيان الشيعة ج 1 ص 570. 5⃣مرحوم شرف الدين نيز بعد از نقل كلام ابن ابي الحديد می نویسد: ▫️ما نيز به نوبه خودمان مي‌گويیم: آمين! 📚صلح الحسن (ع) ص 289. 6⃣شيخ علي نجل محمد آل سيف الخطي نيز بعد از نقل كلام ابن أبي الحديد مي‌گويد: ▫️مولف اين كتاب مي‌گويد: آمين؛ و خدا رحمت كند بنده‌اي را كه بگويد آمين! 📚وفيات الأئمة - من علماء البحرين والقطيف - ص 108. 7⃣ سعيد أيوب، از كساني است كه به مذهب تشيع گرويده است او نيز مي‌نويسد: ▫️سعيد ايوب نويسنده اين كتاب نيز مي‌گويد: آمين! 📚معالم الفتن ج 2 ص 178. 8⃣ نویسنده این متن (رسول چگینی) نیز میگوید: ▫️اللهم آمین، آمین، آمین. 🌷شما نیز آمین‌گوی دعای امام حسن مجتبی علیه السلام باشید 🤲 📌#حقایق_تاریخی 📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|

🔰امام رئوفی که در سه موقف هولناک بازدید زائر خود را پس می دهد 👤حاکم نیشابوری از استوانه های علمی اهل تسنن ، در کتاب «تاریخ نیشابور» از قول امام رضا سلام الله علیه چنین می نویسد: 🔅هر كس مرا با وجود دورى خانه‏ ام زيارت كند، روز قيامت در سه جا نزد او می آيم تا اينكه او را از وحشت نجات دهم: هنگامى كه نامه اعمال به دست راست یا چپ داده می شود؛ و نزد پل صراط؛ و نزد ميزان ترازو براى سنجش اعمال. 📚 تاریخ نیشابور حاکم نیشابوری، ص۲۷. 📌#فضائل_اهل_بیت_علیهم_السلام 📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|

📸 نگاره‌ای از مناظرۀ امام‌ رضا علیه‌السلام با هیئت مسیحیان بیزانسی در دربار مأمون عباسی 📆 پیشینه: قرن ۱۲ میلادی. 📚منبع: Chronicle of John Skylitzes، کتابخانۀ ملی مادرید. 📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|

🔰 فارسی صحبت کردن سلمان فارسی در ماجرای سقیفه 🖌عبدالله بن محمد انباری (م 293ق) معروف به ناشی اکبر از عالمان معتزلی در کتاب «مسائل الامامة» که یکی از قدیمی ترین کتابهای فرقه نگاری است، رویدادهای پس از شهادت پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله که منجر به اختلاف میان صحابه شد را گزارش کرده است. 🔸او توضیح داده است هنگامی که رسول خدا (ص) وفات کردند، مردم با هم درگیر شدند اتحادشان از بین رفت و دوستی از میان آنان رخت بربست. 🔹گروهی به همراه علی بن ابی طالب (ع) خود را کنار کشیده در منزل فاطمه (س) اجتماع کرده اظهار داشتند که با هیچ کسی جز علی (ع) بیعت نخواهند کرد. عباس بن عبد المطلب، زبیر بن عوام، ابو سفیان بن حرب، سلمان فارسی و گروهی از بنی هاشم از جمله آنان بودند. 💢ناشی اکبر سپس سخنی از سلمان فارسی نقل می کند که او به زبان فارسی، مسلمانان را نسبت به بیعت با ابوبکر و نقض بیعت غدیر بر حذر داشته است. او می نویسد: ▪️«و أن سلمان الفارسی قال للناس لما بایعوا ابا بکر: کردید نکردید، أی فعلتم و لم تفعلوا جیداً.» ▫️سلمان فارسی نیز هنگامی که مردم با ابو بکر بیعت کردند به زبان فارسی به آنان گفت: «کردید نکردید»؛ یعنی برای پیامبر (ص) خلیفه برگزیدید ولی این کار را به درستی انجام ندادید. 📚مسائل الامامه ناشی اکبر، ص 10. 📌#تاریخ_اسلام 📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|