4️⃣چهارمین کرسی علمی - ترویجی معاونت پژوهشی دانشگاه ادیان و مذاهب در سال 1403 برگزار می شود:
✅ عنوان:
کارکرد آرایه مراعات نظیر در شناخت روابط پنهان واژگان قرآن و تفسیر آیات
🖌 خلاصه بحث:
نثر ساده قرآن در عین بیان مطالب ساده، به قدري داراي انسجام و استحکام الفاظ و معانی و نیز حفظ ارتباط و اعتدال است که نظیري براي آن متصور نیست. اندیشمندان اسلامی با عنایت به همین ویژگی خاص، گسست و ناپیوستگی معنایی را در قرآن برنتافته¬اند. یکی از موارد پرکاربرد انسجام در قرآن، انسجام و پیوستگی معنایی میان واژگان از طریق آرایه ادبی مراعات¬نظیر می¬باشد. در مراعات¬نظیر مجموعه¬ای از کلمات که از نظر معنا به نوعی با هم تناسب و ارتباط دارند یا نظیر و مناسب هم هستند، آورده شده و میان معانی که با هم متناسب باشند جمع شده است. در این کرسی به بررسی و کشف تناسب و روابط معنایی پنهان و نیازمند دقت نظر میان واژگان برخی از آیات پرداخته و جایگاه آرایه مراعات¬نظیر و اهمیت کاربرد آن را در تفسیر قرآن مشخص نموده و به این نتایج دست یافته است که از آنجا که مراعات¬نظير نشان از لزوم كاربرد آن در هر اثر ادبي دارد، مفسر را به دقت و کشف شبکه و روابط معنایی پیدا و پنهان میان کلمات یک آیه یا میان واژگان در سیاق آیات بر میانگیزد به گونه¬ای که رای تفسیری با یافتن یا نیافتن نظام و همبستگی معنایی کاملا متفاوت خواهد بود.
این سبک اختصاصی قرآن که انسجام ارتباطی منظمی بین اجزاي عناصر سازنده آن وجود دارد، یکی از جنبه¬هاي تفسیر قرآن و اعجاز آن است. از همین رو دستیابی به معارف و معانی قرآن در کنار احاطه و اشراف بر قواعد تفسیری، کلامی و فقهی، مستلزم دقت و کشف زمینه¬های معنایی و روابط همنشینی میان واژگان یک آیه یا آیات یک سوره بوده و عدم بررسی آن¬ها خود نوعی مانع از کشف معارف قرآنی می¬باشد.
این پژوهش در راستای پژوهش¬های دیگر پژوهشگران در حوزه بدیع و معناشناسی بوده و برآنست تا با توجه به انسجام و پیوستگی متن قرآن به کشف نمونه¬هایی از تناسب و روابط معنایی پنهان و نیازمند دقت نظر میان واژگان برخی از آیات پرداخته و جایگاه آرایه مراعات¬نظیر و اهمیت کاربرد و کشف همبستگی و زمینه¬معنایی کلمات را در تفسیر قرآن مشخص نماید
👤 ارائه دهنده:
دکتر محمد طاهری؛ عضو هیئت علمی دانشکده قرآن و حدیث
👤ناقد:
دکتر محمدحسن محمدی مظفر؛ عضو هیئت علمی دانشکده شیعه شناسی
👤 دبیر:
دکتر محمدعلی موحدی؛ عضو هیئت علمی دانشکده مذاهب اسلامی
⏱ چهارشنبه: 1403/05/10
ساعت 12:30
دانشگاه ادیان و مذاهب سالن شهید بهشتی
✔️ دبیرخانه کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره دانشگاه ادیان و مذاهب
آدرس کانال کرسی های علمی دانشگاه ادیان و مذاهب:
ایتا:
https://eitaa.com/acrurd