💢#گزارش کرسی علمی ترویجی «اصول عام اخلاقی فضای سایبر از منظر اخلاق اسلامی» (قسمت 2 از ۲) ✅در ادامه این کرسی آقای رحمتی بعنوان ناقد ابتدا برخی از نقاط قوت این بحث را خاطرنشان کرد، از جمله: توجه به موضوع اخلاق فضای مجازی به عنوان موضوعی نوپدید و کم کار شده، توجه به طرح بحث از دیدگاه اسلام، توجه به کارکرد دوگانه فاوا، توجه به لزوم مواجهه فعالانه نه انفعالی، تاکید بر لزوم نگاه واقع بینانه و ایجابی به اخفا (اخلاق فناوری اطلاعات)، تاکید بر لزوم تبیین وظایف اخلاقی مرتبطان، و تاکید بر لزوم تقدم اخلاق بر قانون. ✅عضو هئیت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث در ادامه موارد زیر را به عنوان برخی از نقدهای وارد به بحث ارایه کرد: 🔹 الف) عدم جامعیت اصول: بدین صورت که گفته شده اصول عام یعنی اصولی که « عمومیت ، اهمیت، ضرورت و کاربرد» بیشتری دارد. یکسری اصول مانند عدالت، امانت داری و پرهیز از ضرر زدن به دیگران، شرح صدر، حفظ حریم خصوصی، حساسیت نسبت به ترویج فضائل و رذائل مطرح شده ولی در مقابل اصول و ارزش های دیگر مثل ایمان، تقوا ٬ اخلاص که برای همه مرتبطان کاربرد دارد ذکر نشده اند در صورتیکه برخی از این اصول مانند ایمان جزو ارزش های پایه اخلاق اسلامی است. 🔹ب) عدم تعریف دقیق اصول: با توجه به وجود تعاریف مختلف از اصول، از آنها تعریف دقیقی انجام نگرفته است. ایشان بعنوان مثال در مورد تعریف «اصل عدالت» گفت گاهی اصل عدالت بعنوان انصاف ، و قسط کاربرد دارد. عدم تعریف دقیق هر اصل اخلاقی موجب شده که بیان مصادیق هم با مشکل مواجه شود یا مواردی که جزو مصادیق هر اصل است ذکر نشود. مثلا تفاوت گذاشتن بین افراد توسط مدیران یک گروه یا باقی گذاشتن و حذف آنها توسط مدیر گروه از مصادیق عدم عدالت می باشد. 🔹ج) باقی ماندن در کلیات و عدم ذکر مصادیق درست و دقیق برای اصول اخلاقی ذکر شده. 🔹د) اکتفا به سطح گزارشگری و توصیف و عدم فراروی به سطح تحلیل و نقد: مثلا به چالش هایی مانند تزاحم اخلاقی (بین مراعات حقوق افراد و حقوق جامعه(مطرح شده در بحث عدالت) یا حریم خصوصی، یا عدم تبیین محدوده رعایت شرح صدر از سوی کاربران عادی یا نهادهای حاکمیتی، یا عدم بررسی اخلاقی مواردی که شخص به طور خودخواسته حریم خصوصی خود را در اختیار دیگران میگذارد ، یا موارد اختلاف درباره مفاهیم یا مصادیق اخلاقی بودن یا نبودن یک رفتار (مثلا گران کردن اینترنت را کاربران ظلم و تضییع حقوق خود بدانند ولی مسئولان شرکت های ذیربط آن را از مصادیق عدالت می دانند) توجه نشده است. 🔹هـ) عدم تعیین ممیزات و مزایای نگرش اسلامی و غیراسلامی به این اصول: با توجه به عنوان این کرسی مشخص نمیشود که کدام از این اصول مختص نگرش اسلامی و متمایز از دیدگاه غیر اسلامی هستند. ✅در پایان این نشست، آقای رحمتی پیشنهاداتی برای تکمیل بحث ارائه شده مطرح کرد، از جمله : تقویت وجه تحلیلی و توجه به چالش ها، فرارفتن از سطح استنادی و توجه به رویکرد فرآوری و تولیدی به آموزه های اخلاقی اسلام، توجه به عوامل و زمینه های نادیده گرفتن این اصول از سوی مرتبطان، چگونگی تشویق و ترغیب مرتبطان به مراعات این اصول، چگونگی جبران ضررها و حقوق ضایع شده به واسطه بی توجهی به این اصول، معرفی امکانات و کارکردهای خود فضای مجازی برای اجرایی کردن هر یک از این اصول اخلاقی، و بالاخره تبیین نسبت اخلاق و قانون در بحث از فضای مجازی.