🏴شور و شعور در عزای حسینی🏴
📌تبیین جایگاه عزاداری بر اهلبیت در فرهنگ شیعه
گزیده مصاحبه تفصیلی
#نشریه_پیرامون، با جناب دکتر
#ابوالقاسم_فنائی
1️⃣ در یک چشمانداز کلی، چگونه میتوان جایگاه عزاداری بر اهلبیت (ع) را در فرهنگ شیعی تبیین کرد؟
▫️ پرواضح است که اصل تأکید بر عزاداری برای امام حسین(ع) در روایات ما وجود دارد و
#اصل_عزاداری مورد سفارش امامان بعدی بوده است. اما شکل و شمایل این عزاداری عمدتاً مرهون بسترهایی است که در آن شکل میگیرد.
▫️ به زعم من غرض از تأکید بر عزاداری امام حسین(ع) این بود که
#یاد_و_خاطره ایشان و
#قیام ایشان در
#حافظه_جمعی نسلهای بعدی باقی بماند .... امام حسین(ع) برای زنده نگه داشتن
#خوانش_علوی از اسلام در برابر
#خوانش_اموی از اسلام قیام کرد و برگزاری مراسم عزاداری برای او و توصیه به حفظ این مراسم در جهت
#زنده_نگه_داشتن همان خوانش و ترویج آن بوده است.
▫️ این تنها ابزاری بود که در دورانهای گذشته برای
#ایجاد_ارتباط با امام حسین(ع) در دسترس بود و استفاده از آن بدون اینکه
#حساسیت_حکومت_های_ستمگر را برانگیزد ممکن و مقدور بود.
🔸 اما امروز اگر
#ابزار و
#راه_بهتری در دسترس باشد که بتوان از آن برای تحقق همین هدف بهره برد و یاد و خاطره امام حسین(ع) و آرمانهای بلند آن حضرت را زنده نگاه داشت، باید مقدم شود.
2️⃣ بر این اساس به نظر شما جایگاه ابزاری و طریقی عزاداریها برای اهلبیت(ع) بر این اصل مهم دلالت دارد که باید اولویت را به هدف و حصول آن بخشید و سوگواری مرتبهای درجه دو میيابد.
▫️ تأثّر مخاطب و اندوه او را میتوان از دو طریق برانگیخت:
اول، با
#توصیف_درست و محققانه شخصیت و مجاهدت امام حسین(ع) و جایگاه ایشان و اهدافی که در این حرکت دنبال میکردند و معرّفی
#طرف_مقابل و جفایی که در
#حق_امام کردند.
🔺 راه دوم این است که با
#غلو و
#بزرگ_نمایی و بهرهگیری از
#تکنیک_های_روان_شناختی مانند بلند کردن صدای بلندگو و
#نورپردازی_های_خاص و استخدام عدهای برای
#گرم_کردن_مجلس و کارهایی که امروزه در هیئات رواج یافته است، مخاطب را تحت تأثیر قرار دهیم و اشکشان را دربیاوریم.
🔻 من با این راه دوم مخالفم. چرا که امام و اهداف ایشان به کلی
#فراموش میشوند و به همین دلیل شرکت در این مراسم هیچ تغییر و
#تحول_مثبتی در شخصیت و رفتار شخص ایجاد نمیکند.
3️⃣ در روایات سوگواری برای امام حسین(ع)،
#تعبیرات_عامی وجود دارد درباره پاداشهای مرتبط با عزای ایشان داریم که با چنین قید و شرطی که شما ذکر کردید
#ناسازگار است. شما این ناسازگاری را چگونه برطرف میکنید؟
▫️ پاداشهایی که در این روایات بیان شده است، در واقع
#پاداشهایی برای
#عزاداری_واقعی برای امام حسین(ع) است، نه عزاداری برای امام حسینی که عزاداران او را نمیشناسند یا
#تصویر_نادرستی از او در ذهن خود دارند. البته این نکته به عزاداری اختصاص ندارد. مثلاً نمیتوان هر
#نمازگزاری را شایسته
#پاداش دانست که به نمازگزاران وعده داده شده است.
🔸 ... وقتی از
#منظر_عقلی نمیتوان چنان پاداشهایی را پذیرفت، اگر روایتی در برابر این درک مشخص عقلی قرار گرفت، یا باید از ظاهر آن دست کشید و یا باید در
#صدور آن
#مناقشه کرد. این نگاه مبالغهآمیز به اثر اشک بر امام حسین(ع) با
#مسلّمات_قرآنی ما هم در
#تعارض است.
4️⃣ امروز این
#سبک_عزاداری و این رویکرد تعمیم یافته و سایر ائمه را هم پوشش داده و دهههای
#فاطمیه،
#محسنیه،
#صادقیه و… پدید آورده است. شما این جریان را چگونه ارزیابی و تحلیل میکنید؟
🔺 این
#تعمیم مبتنی بر یک طرز تفکر و
#پیش_فرض مهم دربارۀ
#دینداری که ملاک دینداری را
#حجم و
#کمّیت_مناسک_جمعی میداند، و نه به
#کیفیت کاری دارد و نه به نقشی که قرار بوده است دین در
#ساحت_فردی بازی کند.
▫️
#افراط در
#حضور_کمّی بیشتر دین در جامعه در قالب مناسک جمعی،
#تبلیغ_دین نیست، بلکه
#بی_اثر_کردن دین از طریق
#عادی_کردن آن است.
🔻 به گمان من این یکی از عمیقترین معناهای
#سکولار کردن جامعۀ دینی است. حضور
#بیش_از_حد دین در جامعه در دینداری افراد
#تأثیر_عکس میگذارد ...
✔️ متن کامل مصاحبه را در لینک زیر بخوانید:
http://m-ph.ir/1205-2
#محرم
🆔
@Temod_uni