چگونه گناهان در این دنیا که هر قدر هم که زیاد باشد محدود است موجب عذاب نامحدود در قیامت می‌شود؟ 🍃این پرسش تحت عنوان «خلود» یا «جاودانگی عذاب» معروف است. مجازات‌ها بر سه گونه‌اند: 1. مجازات قراردادی، 2. مجازاتی که با گناه رابطه تکوینی و طبیعی دارد، 3. مجازاتی که تجسم خود گناه است. 🍃مجازات‌های اخروی، هیچ کدام از خواصّ و فواید مجازات‌های قراردادی (مانند تنبیه، عبرت، تربیت و...) را ندارد؛ زیرا آخرت جای عمل نیست، بلکه جای حساب است. 🍃پس مجازات‌های اخروی یا رابطه تکوینی با گناه دارد که پاره‌ای از آیات و روایات بر این مطلب دلالت دارند؛ مانند کلام امام علی (ع) که می‌فرمایند: «عمل صالح کشت آخرت است»، (نهج‌البلاغه، خطبه 22). 🍃در این گونه مجازات‌ها، تناسب بین عمل و نتیجه، از لحاظ کمی شرط نیست؛ مانند یک لحظه غفلت در رانندگی که نقص عضو همیشگی به دنبال خواهد داشت. و یا این که مجازات‌های اخروی، تجسّم خود گناه است که پاره‌ای دیگر از آیات و روایات بر این حقیقت تأکید دارند. 🍃امام صادق (ع) در جواب پرسشی درباره خلود در بهشت و جهنّم می‌فرمایند: علت همیشه بودن دوزخیان در دوزخ، این است که تصمیم آنان این بوده که هر گاه در دنیا جاودانه بمانند، خدا را نافرمانی کنند و جهت همیشه بودن بهشتیان در بهشت نیز این است که تصمیم آنان این بوده که هرگاه در این دنیا جاودانه بمانند، اطاعت خدا کنند. 🍃پس تصمیم‌های این دو گروه، آنان را بهشتی دائم و دوزخی همیشگی کرده است، (بحارالانوار، ج 8، ص 347).