برخی از دوستان و اساتید گرامی که در کانال خدمتشون هستیم و از تذکرات و نکات علمی شان استفاده میکنیم نسبت به بیانی که درباره اقدام خالد بن ولید داشتیم، نکات و تذکراتی داشتند. هرچند این تیکه بحث، خیلی محل توجه بنده نبود و عمده توجه به نوع مواجهه پیامبر با سپاهیان شکست خورده بود، اما مجدد این مسئله رو در منابع متقدم و متاخر یه بررسی کردم. در نهایت خودم جمع بندی قطعی ندارم اما چیزی که برای خودم روشن شد این هست که در تحلیل این مسئله دو نگاه وجود دارد: عده ای مانند آیت الله سبحانی، تاکید بر عقب نشینی تاکتیکی خالد دارند و خیلی هم این را پرورش داده اند. یا مثلا آیت الله غروی در تاریخ تحقیقی اسلام، تقریبا چنین تفسیری دارند(ج4ص138) یا شهید بهشتی نیز قریب به همین تحلیل دارند. اما عده ای دیگر مانند علامه سیدجعفر مرتضی، به شدت مخالفت چنین نگاهی هستند و معتقدند، یک عقب نشینی غیرتاکتیکی توسط خالد رخ داده. در واقع طرح پیامبر، مبارزه با شامیان بوده و خالد به خلاف خواست پیامبر، دستور به عقب نشینی داده است. هر دو نگاه، برای خود قرائنی ذکر میکنند که اگر بخواهیم به جمع بندی نهایی برسیم، نیاز به تحقیق بیشتر دارد.