✅ خیبر، دژی مستحکم با تونل‌های زیرزمینی 🔹 نوع چینش سکنایی یهودیان در منطقه حجاز یکی از موضوعات قابل توجه است. 🔹 آن‌ها هیچ گاه به سمت مکه نرفتند و هیچ گزارش معتبری از سکونت قبیله‌ای آن‌ها در مکه در دست نیست. 🔹 مسیر سکونت آن‌ها از مدینه به سمت شام بود و در مرز میان حجاز و شام، دژ غیر قابل نفوذ خبیر وجود داشت. 🔹 خیبر در کنار استحکاماتی که داشت، به مجموعه‌ای از شبکه راه‌های زیرزمینی نیز مجهز بود. 🔹 به گفته واقدی، یکی از یهودیان به رسول الله(صلي الله عليه و آله و سلم) گفت: حتی اگر یک ماه هم قلعه نطاه را محاصره کنی، به آن‌ها ضرری نمی‌رسد. آن‌ها دالان‌هایی زیرزمینی دارند که شبانه به وسیله آن‌ها خود را به آب می‌رسانند.(1) 🔹 گفته شده هر روز 10 هزار شمشیرزن از قلعه‌های این منطقه بیرون می‌آمدند و فریاد برمی‌داشتند: محمد با ما می‌جنگد؟! امکان ندارد!(2) 🔹 این دژ نه برای دفاع از آخرین پیامبر در برابر تهدیدهایی ایران و روم، بلکه برای جلوگیری از نفوذ دین پیامبری اسماعیلی به سایر مناطق و از جمله شام و بیت المقدس ایجاد شده بود. 🔻 پی نوشت: 1 – المغازی واقدی، ج2، ص666؛ دلائل النبوه بیهقی، ج4، ص224 2 - المغازی واقدی، ج2، ص637؛ امتاع الاسماع، ج1، ص306 🔰 منبع: کتاب دشمن شدید، دفتر دوم، برگرفته از دروس استاد طائب، ص22 و23 https://eitaa.com/Basir_MN