ســوره‌انـفـال ❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋ ✨وَ مَنْ يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلَّا مُتَحَرِّفًا لِقِتَالٍ أَوْ مُتَحَيِّزًا إِلَىٰ فِئَةٍ فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللهِ وَ مَأْوَاهُ جَهَنَّمُ ۖ وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ{۱۶} و جز آنها كه كناره گيريشان براى ساز و برگ نبرد مجدد يا پيوستن به گروه ديگرى از مسلمانان باشد، هر كس در روز جنگ پشت به دشمن كند قطعاً مورد خشم خدا قرار مى‌گيرد و جايگاه او جهنم است و چه بد سرانجامى است(۱۶) ❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋ ⬅️ «مُتَحَرِّفاً» به معناى خود را كنار كشيدن براى تغيير تاکتیک و خسته و گمراه كردن دشمن و سپس ضربه زدن به اوست و «مُتَحَيِّزاً» پيوستن و جاى گرفتن در كنار گروه ديگر است آنگاه كه رزمنده احساس تنهايى و ناتوانى كند ⬅️ عبارتِ‌ «باءَ بِغَضَبٍ» به معناى هموار ساختن و تحمل غضب است در اين آيه براى پشت كردن به دشمن كه حرام است دو مورد استثنا ذكر شده است: يكى‌ براى جا به جائی تاكتيكى‌ «مُتَحَرِّفاً» دوم براى پيوستن به گروه ديگرى از مسلمانان و حمله دسته جمعى‌ «مُتَحَيِّزاً» البته در بعضى تفاسير موارد ديگرى هم ذكر شده است مانند: فرار براى اطلاع رسانى به مسلمانان يا براى حفظ سنگر مهم‌تر و موقعيّت بهتر ولى اينها همه مصداق همان مورد اول است ↲تفسیر فى ظلال القرآن ⬅️ فراريان از جبهه، مورد خشم و غضب خدا قرار دارند «وَ مَنْ يُوَلِّهِمْ‌ ... فَقَدْ باءَ بِغَضَبٍ مِنَ الله» و از جمله كسانى هستند كه در هر نماز از آنان برائت مى‌جوئیم «غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ» البته اين گناه قابل توبه و بخشش است ◽️⇦ نکتـــه‌ها ↯ ⓵ فرار از جبهه گناه كبيره است و خداوند بر آن وعده قهر و عذاب داده است «وَ مَنْ يُوَلِّهِمْ‌ .. فَقَدْ باءَ بِغَضَبٍ مِنَ الله» ⓶ عقب نشينى تاكتيكى اشكال ندارد «مُتَحَرِّفاً» ⓷ در جنگ، خدعه و فريب دادن دشمن جايز است «مُتَحَرِّفاً» ⓸ همان گونه كه رفتن به جبهه مهم است فرار نكردن هم مهم است گاهى كسانى به جبهه مى‌روند ولى با فرار جهنمى مى‌شوند «وَ مَنْ يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ ... مَأْواهُ جَهَنَّمُ‌» ⓹ نصرت از سوى خداوند است ولى بكارگيرى فنون و تاکتیک‌هاى نظامى و سياست جنگى هم لازم است «مُتَحَرِّفاً لِقِتالٍ أَوْ مُتَحَيِّزاً» ⓺ جايگاه فراريان از جهاد و غضب شدگان الهى جهنم است «مَأْواهُ جَهَنَّمُ» در واقع كسى كه از جهاد فرار مى‌كند به دنبال مأمن و پناهگاهى است اما پناهگاهى جز آتش جهنم نمى‌يابد ⓻ فرار از جنگ هم ذلت دنيوى دارد «باءَ بِغَضَبٍ» هم عذاب اخروى «مَأْواهُ‌ جَهَنَّمُ» و فراريان عاقبتى بد در پيش دارند «بِئْسَ الْمَصِيرُ» 📗 تفسیر نور ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ @Borujerd_nk