سنت‌ها و قوانین الهی، غیر قابل انکار بوده و از آن جاكه حقیقت‌های جاری و مستمر می‌باشند، توقف و ابطال آنها ممکن نیست و چون تجلّی‌گاه حکمت الهی و تدبیر خداوند در امور هستی، حيات و انسان هستند، قوانين علمی قطعی لايتغيّرند و تا علل و موجبات آنها در واقعيت خارجى محقق نشود، سلباً و ایجاباً محقَّق نخواهند شد. اعتقاد به حتمیت و قطعیت این قوانین، آزادی و اختيار انسان را سلب نمی‌کند، زیرا انسان، مدار و محور رخدادها در سلسله حوادث تاریخی است و این سنّت‌ها از بالای سر او عبور نمی‌کنند، بلکه بر اساس اراده و اختیار انسان از زیر دست او می‌گذرند. این حقیقتی است که به وضوح از قواعد قرآنی آن را دریافت می‌کنیم: ﴿يا أَيُّها الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا الله يَنْصُرْكُمْ وَيُقَبَتْ أَقْدامَكُم﴾. (محمد: 7) ﴿إِنَّ الله لا يُغْيُّرُ ما بِقَومٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنفُسِهِمْ﴾. (رعد: 11) و به همین دلیل در میدان مبارزۀ نظامی، نصرت و یارى خداوند نازل نمی‌شود، مگر آن‌که پیش از آن، یاری برآمده از ارادۀ انسان‌های مجاهدی که هدف خود را پیش از هر چیز، پشتیبانی از رسالت الهی و حمایت از بندگان مظلوم خدا قرار داده‌اند، محقق شده باشد و هیچ انقلاب دگرگونساز اجتماعی از پشتوانۀ قدرت و حمایت الهی برخوردار نخواهد شد، مگر آن که پیش از آن و در میدان عمل، اراده صادقانه و استوار انسان‌ها، زمینه‌های اصلاح و تغییر درونی و کمالی روحی، اخلاقی و سیاسی جامعه را فراهم کرده باشد. به‌طور کلی، آثار مثبت و منفی سنت‌های تاریخی، به میزان نزدیکی و دوری امت‌ها و ملت‌ها از شیوه و راه هدایت الهی بستگی دارد. این سنت‌ها که دارای ابعاد و آثار اجتماعی هستند، با این‌که به دلیل نشان دادن تدبیر الهی در تنظیم امور فردی و اجتماعی انسان‌ها، از رنگ و بوی الهی برخوردارند، اما برای تحقق خارجی خود به اسباب و عوامل عینی و واقعی که اراده بشرى آنها را شکل می‌دهد وابسته‌اند. (نک: سقوط اسرائیل، ص 144) •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• عضو کانال #معارف_اسلامی بشوید.👇 @Islamimaaref