♻️🔸نگاهی به زندگی و دوران آیت‌الله شهید میرزا محمد آقازاده خراسانی- ۳ 💮🔸مبارزه با استقراض از بیگانگان  دفتر پژوهش‌های مؤسسه کیهان  هنگامی که دولتمردان مشروطه در تنگنای مالی قرار گرفته بودند، با پیشنهاد سرسپردگان غرب‌زده به فکر استقراض افتادند. آیت‌الله آقازاده با این امر شدیدا مبارزه کرد و صدای اعتراض او از خراسان به همه جای ایران رسید و مسیر تصمیم‌گیری را به طور کلی تغییر داد.  📌یکی از اقدامات آقازاده که نشان از عمق بینش سیاسی او داشت، اعتراض نسبت به اقدام دولت براى گرفتن وام از کشورهاى خارجی در سال 1328هجری قمری بود. او طی تلگرافی به مجلس و دولت، از این اقدام آنان به شدت انتقاد نمود. متن این تلگراف که در روزنامه «حبل المتین» شماره 36 سال 1328 هجری قمری به چاپ رسید، چنین است: 📍«مجلس شوراى ملّی شیّدالله ارکانه  🔸هیئت وزراء عظام- ادامت شوکته ـ تمام این خون ریزى‌ها و از جان گذشتن‌ها براى حفظ بیضه اسلام و وطن عزیز بود. لهذا امروز بر تمام مسلمین و ایرانیان واجب است که براى یک وجب خاک عزیز خون آلود ایران، از جان و مال بگذرند و نگذارند بیش از این دست سیاست اجانب در این مملکت، دراز و دامان ناموس وطن، زیاده بر این آلوده گردد. 📌امروز روزی است که خون شهدای راه وطن را که استقلال ایران است، مسلمانان حفظ کنند. از قرار مسموع براى مصارف فورى دولت، امروز پنج کرور تومان وجه لازم شده، معلوم نیست چرا اولیاى دولت، فقط راه به دست آوردن این وجه ناقابل را، قرض کردن از خارجه با آن شرایط جانگداز که یک مرتبه قلم به هستی ایران می‌کشد، دانسته‌اند.  📌وزراى ممالک خارجه براى مصارف فوق‌العاده مملکت خود، آن وجه را با ترتیبات صحیحه از داخله خود جمع آورى کرده، ملت هم با کمال میل می‌دهد. چه شده که اولیاى دولت، این موقع را مغتنم نشمرده و تا حال فکرى براى جمع آورى اعانه از داخله نکرده‌اند؟ آیا در میان سی کرور ایرانی، نمی‌توان با تدابیر عملیه و این حسن توجه امروزه رؤساى روحانی و رغبت خود ملت، پنج کرور دریافت که هر یک روى هم رفته پنج تومان داده که بیست و پنج کرور براى رفع احتیاجات دولت فراهم گردد؟ و به این ننگ، زیر بار قرض خارجه نرویم؟ و این نوع استقراض از خارجه به مراتب معایبش بیشتر از قرض سابق است که پشت استقلال ایران را شکسته و ما را به این روز سیاه افکنده...»1 📌آیت‌الله آقازاده با توجه به موقعیت بلند خود در میان توده‌های محروم و متدین جامعه از افراط و تفریط جلوگیری می‌کرد و نقطه تعدیلی بود برای همه جناح‌ها. به عنوان نمونه موضع‌گیری به حق او در جریان محاکمه نایب صدر، یکی از چهره‌های سیاسی دوره مشروطیت زنجان و حامیان ملاقربانعلی زنجانی، معروف به حجت‌الاسلام که پدیدآورنده خط سوم در انقلاب مشروطیت ایران بود، توانست مانع اعدام ایشان به دست افراطیون باشد.2 ♨️🔸اشغال خراسان و نقش بازدارنده آقازاده روس‌ها که تصرف کامل و تدریجی ایران را نوعی حق طبیعی خود می‌شمرند، در سال 1328 هجری قمری تعدادی قزاق و بیست و پنج توپچی و هفت عراده توپ را از مرز خراسان عبور داده و به مشهد آوردند. مردم با هدایت ایشان تلگراف‌های زیادی در اعتراض به اشغال خراسان به دولتمردان زدند. ناامنی همه جای خراسان را پر کرد. سارقین چندین ماه تمام، خاک طبس تا نزدیک تون و تربت و ترشیز را در اختیار داشتند. تلاش‌های انجمن ایالتی به نتیجه نرسید. جان و مال مردم از تعرض چپاولگران در امان نبود، همه از افزایش نیروهای روس در خراسان بیمناک شده بودند. «داییژا» کنسول و «ژنرال ردکو» فرمانده نظامی روس در خراسان، مردم را در منگنه گذاشته بودند.