🌱 به نام حق
سیره اقتصادی رسول الله (صلیاللهعلیهوآله)
- عدالت در توزیع قبل از تولید
قسمت دوم
«
واگذاری زمین»:
1️⃣ قانون احیاء: با این قانون حق بهرهبرداری از زمینهای موات برای همگان،مشروط به اذن حاکم و انجام کار اقتصادی،ضابطهمند گردید. زمینهای مرده وارد چرخه اقتصاد شد و تولید افزایش یافت. محرومین و کمدرآمدان وارد زنجیره تولید شدند و الگوی توزیع منابع و منافع به سمت عدالت پیش رفت.
2️⃣إقطاع أراضی: در کنار ایجاد امکان و فرصت برابر برای عموم مردم در احیای زمینهای موات، پیامبر زمینهایی را با مقاصد مختلف به بعضی افراد برای بهرهبرداری باغی و زراعی واگذار کردند. اقطاع در اکثر موارد اختصاص به نیازمندان و کمدرآمدان داشت. کارکرد اصلی این نهاد اقتصادی عمران و آبادانی زمین بود.
3️⃣إقطاع الدور: واگذاری عرصه و زمین به مهاجرین برای ساخت مسکن از سیاستهای دیگر پیامبر برای محرومیتزدایی و اصلاح الگوی توزیعی بود.
4️⃣أراضی خراجیه: زمینهای کشاورزی، باغات و بستانهایی که از جنگ یا مصالحه با کفار به تصرف مسلمانان درمیآمد، تحت نظارت دولت اسلامی به صورت اجاره، مزارعه و مانند آن به افراد واگذار میشد و خراج آن صرف مسلمانان میشد.
5️⃣إقطاع منابع آبی: در راستای انحصارزدایی و توزیع عادلانۀ منابع طبیعی، پیامبر تعدادی از منابع آبی را به بعضی افراد واگذار کردند.
پ.ن. این إقطاعات گاهی مطلق و غالباً مشروط به اسلام، ایمان، احیاء و اصلاح میشد.
📚الکافي، ج۵، ص۲۸۰ و ج۳، ص۵۱۲، ابنسعد، الطبقات الكبرى، ج 1، از ص 273، عبدالحی الکتانی، نظام الحكومه النبويه، ج 1، ص 163، سیدجعفر مرتضی عاملی، الصحيح من سيره النبي الأعظم، ج 27، ص 308-300، علی احمدی میانجی، مکاتیب الرسول، ج 1، ص 350 و ج 3، ص 433، فصل 13؛ الإقطاعات و جمال موسوی، إقطاع در عهد پیامبر، ص 139.شیخ طوسی، المبسوط في فقه الإماميه، ج 3، ص 274، محقق حلی، شرائع الاسلام، ج 3، ص 218، محمدحسن نجفی، جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ج 38، ص 55، یاقوت حموی، معجم البلدان، ج 2، ص 117، ابن حجر عسقلاني، الإصابه في تمييز الصحابه، ج 2، ص 79 .
✍️ سیدجواد میرزازاده
✅
@GhalamEghtesadi14