‌🔆 بخش دوم پاسخ شبهه 3⃣شروط مهم ديگري نيز براي استناد به روايات وجود دارد كه اين شرط اختصاص به اخبار آحاد ندارد بلكه شامل اخبار متواتر نيز مي‌شود و آن فهم زبان روايت است. در روايات حاوي احكام عملي و اخلاقي اين مشكل وجود ندارد اما در روايات مربوط به معارف ديني، اخبار از عوالم غيب و اخبار از وقوع حوادث در آينده مشكل سمبليك و نمادين بودن زبان دين، به جدّ مطرح است؛ زيرا ائمه ـ عليه السّلام ـ به جهت اينكه با مردم به اندازه توان فكري‌شان سخن مي‌گفتند و مردم، از یک طرف به جهت تفاوت فرهنگي ميان عصر صدور روايت و عصر وقوع حادثه در آينده، توان ادراك آن واقعه را آن گونه كه هست نداشتند و از طرف دیگر مخاطبان انس با محسوسات، توان ادراك عالم غيب را آن گونه كه هست نداشتند؛ 4⃣لذا ائمه ـ عليه السّلام ـ برای تفهیم كلام‌شان تا حدي که براي مخاطبين‌شان مفهوم باشد، با زبان سمبليك و نمادين سخن گفته‌اند. واژگان و مفاهيمي را به كار برده‌اند كه داراي معناي ظاهري بوده و چه بسا مخاطب با توجه به سطح فرهنگي‌اش همان معناي ظاهري را فهميده است، اما امام آن را نماد و سمبل حقيقت ديگري كه از جهاتي با معناي ظاهري تناسب دارد قرار داده است؛ 5⃣ پاره‌ای از اخباري كه در مورد عصر ظهور حضرت مهدي (عج) آمده است از این قبیل‌اند. مثلا در روایت آمده است که در عصر ظهور، شخصي که در شرق زندگی می‌کند دوست و برادر خويش را در غرب مي‌بيند و با او سخن مي‌گويد؛ معناي ظاهري حديث در عصر صدور روايت، ديدن و شنيدن با چشم غيرمسلح بوده است امّا با توجه به قرائن و شواهد معلوم مي‌شود که اين روايت ناظر به پيشرفت علم و تكنولوژي در آن زمان است آن گونه كه شخص، با چشمان مسلح و ابزار و آلات، ديگري را در شرق و غرب مي‌بيند و با او سخن مي‌گويد. بنابر این، در مورد روايات مربوط به اخبار از آينده، عوالم غيب و روايات مربوط به معارف، اين مسأله به طور جدیّ مطرح و محتمل است که آيا معناي ظاهري روايت مقصود است و همين ظاهر حكايت از واقعيت خارجي مي‌كند يا آنكه بیان روایت نمادین و براي بيان واقعيت ديگر است؟ اگر براي ما روشن شد و يا احتمال قوي داديم که مفاد روايت نماد بيان واقعيت ديگر است، نمي‌توانيم به معناي ظاهري آن استناد كنيم. @GhararGahShayeat 6⃣اگر چنانچه روايتي از لحاظ سند ( شرط اوّل) و بيان واقعيت (شرط دوّم) و دلالت (شرط سوّم) و زبان حاكي از واقعيت (شرط چهارم) تمام بود، نسبت آن با روايات ديگر مقايسه مي‌شود و روايات ديگر، چنانچه بمثابه توضيح و تفسير روايت مورد نظر باشد، مكمل معنايي آن روايت محسوب مي‌شود و چنانچه از نظر مفاد و معنا منافي و متغاير با روايت اول باشد، در اين صورت بر اساس قواعد علمي خاص مربوط به احاديث، حل مشكل مي‌شود. 7⃣اما چنانچه روايتي و يا رواياتي با قوانين علمي در تضاد و تنافي قرار گرفت در اين صورت به آن قانون مي‌نگريم؛ چنانچه آن قانون از مسلمات علمي نباشد در اين صورت ظاهر روايت قابل استناد است و لااقل توسط آن قانون علمي غير مسلّم، روايت را به كلي طرد نمي‌كنيم بلكه به صورت احتمال اينكه ظاهر آن بيان‌گر واقعيت باشد، مي‌گذاريم. اما اگر آن قانون جزو قوانين مسلّم علمي باشد، مانند زواياي مثلث برابر با دو قائمه است، در اين صورت نگاه مجددي به روايت مي‌اندازيم و اگر محتواي آن را به گونه‌اي يافتيم كه مي‌تواند سازگار با قانون علمي باشد، كشف مي‌كنيم که همين معنا مقصود امام بوده است ولي ما قبلاً درست متوجه نشده بوديم و يا راوي، دقيق نقل نكرده است و اگر دريافتيم روايت به هيچ وجه سازگار با قانون علمي نيست روايت را كنار مي گذاريم؛ زيرا اين تضاد كشف مي‌كند كه در نقل راوي و يا از جهات ديگر اشتباهي رخ داده است @GhararGahShayeat 8⃣با توجه به معيارهاي فوق براي بازشناسي احاديث صحيح از سقيم و احاديث مربوط به بيان واقع از غير آن و احاديث با زبان نمادين از غير آن، اشكالاتي كه در اين روايات و امثال اين روايات به نظر مي‌رسد قابل حّل است؛ زيرا اين روايات يا از لحاظ سندي اشكال دارد (مثل روايت اوّل و اخير چون در سند راويان روايت اول، حكم بن مستور است كه توثيق ندارد و آخري هم به صورت غير مستند، یعنی مرسله، از امام نقل شده است) و برخي از جهات زبان و يا دلالت و يا مقام بيان واقعيت تام نيست؛ مثل روايت دوم كه از اين قبيل است و يا روايات ديگرمتضاد و معارض با آن است. نشر این پیام صدقه جاریه است. ✒️ 📋 ✒️ 📋 ✒️ 📋 ✒️ 📋 ✒️ 📋 نشر مطلب با ذکر منبع بلامانع و نشانه پایبندی به اخلاق اسلامی است 👈قرارگاه پاسخ به شبهات و شایعات👉 در تلگرام 👇 https://telegram.me/joinchat/A9RIwjvuaKGX3QS979_J_w در ایتا 👇 http://eitaa.com/joinchat/2775384064Ccbdd7dd634