عنوان بحث سخنران دوم نشست، دكتر مختار شيخحسيني، «خلافت مجازی و هویتیابیِ مسلمان معاصر» بود. از دیدگاه ایشان، مهمترین بحران جهان اسلام معاصر، بحران هویت است. یکی از دردسترسترین الگوهاي هويتبخش، الگوهای ساخت مجدد خلافت است كه این الگوها بر روی زمین در دو تجربه القاعده و داعش، شکست خوردهاند. اما امروز داعش با تغيير استراتژي، مفهوم جديد خلافت مجازي يا خلافت ديجيتال را مطرح كرده و زمین بازی را به فضایی که مقابله با آن سختتر است، تغییر داده است. راهکار مواجهه با این تغییر استراتژی این است که خلأ هویتیِ انسان مسلمان معاصر، با الگوهای بدیل و متفاوتی پاسخ داده شود.
به گفتۀ دکتر شیخحسینی، در جهان اسلامی معاصر سه جریان پرچمدار هویتبخشی هستند: 1- جریان سلفی جهادی، 2-جریان تجددگرا یا سکولار، و 3- جریان اصلاح که حد وسط دو جریان مذکور است. «جریان حد وسط، با سید جمال و محمد عبده شروع شد و ادامۀ آن را میتوانیم در بخش شیعی با انقلاب مشروطه و در ادامه انقلاب اسلامی بدانیم. ایدۀ مرکزی این جریان برای هویتبخشی این است که پیوند بزند بین اینکه ما دل در تراث و سنتمان داشته باشیم و به پرسشهای امروزمان هم بتوانیم پاسخ بدهیم. لذا در بخش هویتبخشی، باید با نگاه ایجابی و راه حل، این ایدۀ جریان وسط را تقویت کنیم.» نکتۀ پایانی بحث ایشان این بود که ما در جهان اسلام ما با بحران گفتگو مواجه هستیم و مراودههای فکری و فرهنگی نداریم. دهههای آینده، بستر فضای مجازی در صورت تقویت احتمالاً میتواند کمک کند که ما حداقل در آشنایی با یکدیگر بتوانیم به یک تفاهم بهتری برسیم.
@Habibollah_Babai