یادداشتهای آمریکا، قسمت ۲۹، (خود و ناخود)
دانشجویان مسیحی و اساتید آمریکایی در دانشگاه ویرجینیا بیش از آنکه راغب باشند نکته و مطلبی از مدرنیته از ما غیرمسیحیها و غیرغربیها بشنوند، راغب بودند سخنی از سنت و میراث خودمان بشنوند. یک بار پیتر اوکس همین را صریحا به من گفت که ما به اندازه کافی از خودمان و درباره خودمان شنیدهایم، اکنون ما نیاز داریم صدایی و اندیشهای از بیرون مدرنیته بشنویم. او همین مضمون را در جای دیگر و به گونهای دیگر در باره روش تطبیقی گفت و گفت که شما چقدر میتوانید به اندازه من یهودی از یهودیت بدانید، و من یهودی چه مقدار میتوانم به اندازه شمای مسلمان از اسلام بدانم. بنابراین برای کار تطبیقی بهتر است ما مسئلۀ مشترک بین خود را معلوم کنیم و آنگاه هر کسی پاسخهای برآمده از سنت خود را ارائه کند و آن را به اشتراک بگذارد. بدین صورت به خودی خود کار تطبیقی شکل خواهد گرفت. اوکس خودش این کار را هر ساله در گفتگوهای SR (Scripture Reasoning) با تعیین موضوعات مشترک در تورات، انجیل، و قرآن (مثلا «نور» در متون مقدس) با حضور مسلمانان و یهودیان و مسیحیان انجام میداد.
یکی از دانشجویان دکتری دانشگاه ویرجینیا (اسمش را الان فراموش کردهام) نیز همین نکته را متذکر شد. با ایشان در مورد پروژهام، مقایسه بین «تأویل» علامه طباطبایی و «اسطورهزدایی» بولتمان، صحبت میکردم. او به من گفت که از بولتمان به ما نگویید. ما بولتمان را با نقدهای فراواناش مکرر خواندهایم. شما از علامه طباطبایی بگوئید که ما از ایشان چیزی نمیدانیم. وقتی من کتاب «قرآن در اسلام» علامه را که به انگلیسی ترجمه شده بود به ایشان معرفی کردم، در گفتگوی بعدی دیدم که کتاب «قرآن در اسلام» را از کتابخانه گرفته و محورها و عناوینی از کتاب علامه را به من نشان میدهد و میگوید امروزه این عناوین بحثی علامه طباطبایی در جامعۀ آکادمیک ما راهگشاست.
همین نگاه را من در کنفرانس «اسلام و ژیرارد» در اینسبورگ اتریش دیدم. در ارائه مقالهام در پی آن بودم که با استفاده از بیان استاد مطهری در بارۀ «خود مجازی و خود حقیقی»، «نظریه محبت» و دوست مشترک را در برابر «نظریه نفرت» و دشمن مشترک برجسته کنم و آن را در مواجهه با وضعیت هابزی جامعه کنونی مهم معرفی کنم. در این کنفرانس آنچه از من مورد استقبال قرار گرفت و برخی از اساتید آن را بسیار مهم ارزیابی میکردند، نه خوانش من از ژیرارد و یا حتی نقد من از او، بلکه ارائه نکتههای ایجابی از اندیشمندان اسلامی در تفکیک «من عِلوی» از «من سِفلی» بود.
@Habibollah_Babai