علاوه بر رویکرد تمدنی که یکی از نقطه‌های مشترک در همه گفتارهای موجود در این کتاب است، برخی از مبانی فهم تمدنی از قرآن نیز در گفتارهای مختلف، مشترک بوده است: اینکه موضع ما نسبت به قرآن چیست و جهت‌گیری کلان آیات قرآن و اساسا دین چه می‌باشد؟ اساسا هدف از رسالت چه بوده است، و در میان آموزه‌های دینی آیا ماده بر معنا غالب بوده یا معنا بر ماده؟ پاسخ به هر یک از این پرسش‌ها می‌تواند نگاه ما و تمدنی بودن آن را به قرآن و آموزه‌های قرآنی معلوم نماید. این پرسش مبنایی را آقای مهدوی راد هم در ارائه نخست‌شان در سال 1395 و هم در ارائه دیگرشان در سال 1397 مورد تأکید قرار داده‌اند و توضیح می‌دهند که اساسا نصوص دینی برای ساخت حیات آمده‌اند، و خداوند نصوص دینی را برای همین در اختیار بشر قرار داده است که یک حیات بسازند. وی این مبنا را در گفتار دومِ خود به گونه‌ای دیگر مورد تأکید قرار می‌دهد که «قرآن برنامه سلوک اجتماعی و فردی با نگاه انقلابی و واقعیت‌گرا و عینیت‌‌گرا است. اگر کسی در کشاکش مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و نظامی نباشد امکان ندارد قرآن را بفهمد؛ چون اصلا ذات قرآن این است، برنامه است و برنامه‌اش انقلابی است.» شبیه همین مبنا در بیان جناب استاد بهجت‌پور نیز اشاره شده است که «متن قرآن ناظر به واقعیات عینی است» و اساسا یکی از هنرهای قرآن این است که مسائل بسیار عمیق فکری را معطوف به واقعیات خارجی و نمونه‌های عینی پیاده و بیان کرده است.
مبنای دیگری که در این مجموعه مورد تأکید قرار گرفته است، مبانی مربوط به انسان و اشتراکات انسانی است. اینکه انسان‌ها فطرتا یکسان هستند (در بیان سعید بهمنی)، و اینکه انسان‌ها ذاتا تمدنی هستند و اساسا نمی‌توان انسان را بدون تمدن‌سازی در نظر گرفت (در بیان محمدعلی میرزایی) و اینکه زبان قرآن نیز زبان فطری و انسانی است (در بیان محمدعلی مهدوی‌راد به نقل از علامه طباطبایی).
دیگر مبنای متن‌شناختی که در هر دوگفتار استاد مهدوی‌راد و در بیان استاد بهمنی مورد تأکید قرار گرفته است، «توسعۀ معنایی» از یک طرف و «روح معنا» از طرف دیگر است. «روح معنا» به معنایی فرا زمانی و فرامکانی اشاره می‌کند، ولی توسعۀ معنایی به گستردگی و شمولیت معنای لفظ دلالت می‌کند. از این منظر الفاظ اولا به صورت لابشرط برای یک معنا وضع می‌شوند (معنا بسیار گسترده و فراگیر است)، و ثانیا آنجا هم که وضع صورت می‌گیرد دارای روح معناست و آن روح معنا می‌تواند همین معنای گسترده را فراتر از زمان و مکان تسری بدهد.
ادامه 👇👇
@Habibollah_Babai