آیا می دانستید که؟
درباره زبان عثمانی
آیا می دانستید که زبان امپراتوری عثمانی (1299 - 1922) تا اواسط قرن 19 اصلاً ترکی نبود؟ در این کشور عظیم که شامل کشورهای خاورمیانه، آفریقا و بخش هایی از اروپا می شد، زبان رسمی واحدی وجود نداشت.
برای مدت طولانی، مفهوم "ملت" برای تقسیم بین مردمان امپراتوری بر اساس دلایل ملی و مذهبی مورد استفاده قرار گرفت. چنین جوامعی دارای مؤسسات اداری خودمختار بودند که در مناطق ویژه (محله) شهرها قرار داشتند. ملتها از زبانهای خود، در میان چیزهای دیگر (دادگاههای خودشان، سیستم مالیاتی فردی) استفاده میکردند.
در قرن نوزدهم، فارسی زبان اصلی داستان و هنر در امپراتوری عثمانی شد، در حالی که عربی زبان دین حاکم (اسلام) شد. مخلوط آنها که "زبان عثمانی" نامیده می شود، در دوره تنظیمات (دوره اصلاحات مدرنیزاسیون 1839 - 1876) زبان رسمی امپراتوری اعلام شد.
اگرچه زبان عثمانی (یا عثمانی جدید - از 1839) بر پایه ترکی استوار بود، اما کلمات وام گرفته شده از عربی و فارسی در این زبان رواج داشت (کلمات وام گرفته شده 80-90٪ برخی از آثار ادبی آن زمان را تشکیل می داد).
در اواسط قرن نوزدهم، عثمانی با گویش های ترکی بسیار متفاوت بود و اساساً زبان اشراف بود. از الفبای عربی با تغییراتی استفاده می کرد (مخصوصاً از حرف «کاف» با سه نقطه بالای آن استفاده می شد.
اصلاحات تنظیمات به سادهسازی قابل توجه زبان عثمانی کمک کرد و آن را به زبان گفتاری نزدیکتر کرد و مقدار زیادی وامگیری از زبانهای اروپای غربی را معرفی کرد. پس از تأسیس جمهوری ترکیه (1924)، زبان ترکی مدرن مبتنی بر الفبای لاتین (1928) ایجاد شد. زبان عثمانی در نهایت از بین رفت.
در مقایسه با زبان عثمانی، بیشترین تغییرات در زبان ترکی بر واژگان تأثیر گذاشت: تعداد "کلمات ترکی اصلی" از 10-15٪ قبلی به 75-80٪ افزایش یافت. با این حال، محققان تأکید می کنند که بسیاری از کلماتی که در ترکی فعلی استفاده می کنیم، نوواژه هستند.
مرکز مطالعات آذربایجان