🔷 «وَادْعُواْ شُهَدَاءكُم مِّن دُونِ اللّهِ» كسانی كه می پندارید بر حقانیت شما و همانندی كلامتان با كلام محمّد صلی الله علیه و آله، گواهی می دهند و گواهان شما آنانند كه می پندارید نزد پروردگار جهانیان به عبادت‌های شما گواهی می دهند و نزد او برای شما شفیع می گردند «إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِینَ» در سخن خود كه می گویید محمّد صلی الله علیه و آله، آن كتاب را از خود درآورده است.
🔷 سپس خداوند عز و جل فرمود: «فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ» كاری كه شما را در آن به مبارزه طلبیدم «وَلَن تَفْعَلُواْ» یعنی هرگز آن كار از شما بر نمی آید و توان آن را ندارید؛ پس بدانید كه شما یاوه گویید و محمّد راستگوی امانت داری است كه برای پیام آوری پروردگار جهانیان برگزیده شده و توسط «جبرئیل» روح الامین و برادر خویش، امیر مؤمنان و سرور اوصیا علی علیه السلام تأیید شده است. آن چه را كه از امر و نهی خدای متعال، برایتان باز می گوید و آن چه را كه در فضیلت علی علیه السلام وصی و برادر خود، نزدتان بیان می كند تأیید كنید.
🔷 «فَاتَّقُواْ» از آن عذاب «النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا- یعنی هیزم آن- النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ» سنگ زاج كه داغ ترین چیزهاست «أُعِدَّتْ» آن آتش «لِلْكَافِرِینَ» به محمّد صلی الله علیه و آله و گله مندان به پیامبری وی و آنان كه علی علیه السلام را از رسیدن به حقش باز می دارند و از پذیرفتن امامت او سرباز می زنند.
🔷 سپس فرمود: «وَبَشِّرِ الَّذِین آمَنُواْ» به خدا و آنان كه پیامبریت را تأیید كردند و تو را امام خویش گرفتند و كلامت را تأیید كردند و در كردارت با تو همساز شدند و پس از تو برادرت علی را امام خویش گرفتند و او را وصی شایسته تو برشمردند و به فرمان او گردن نهادند و به راهی كه ایشان را رهنمون شد روی آوردند و به هر آن چه در مورد تو ایمان دارند در مورد او نیز بدان ایمان آوردند، به جز مقام پیامبریت كه در آن یگانه هستی. آنان فرجامشان به بهشت نیانجامد، مگر آن كه او را دوست داشته باشند و كسانی را كه خداوند در میان فرزندان او برایشان مشخص كرده دوست بدارند و دوستدار دیگر پیروان ولایت او باشند و با دشمنان و ستیزه جویانش دشمنی ورزند و آتش دوزخ، آنان را وانگذارد و از عذاب رهایی نبخشد، مگر آن كه از دوستی با مخالفان علی و خاندان او و پیروانش پرهیز كرده و از یاری كینه توزان ایشان دوری كنند.
🔷 «وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ» و به آن چه كه خداوند برایشان واجب كرده عمل كنند و از آن چه برایشان حرام دانسته بپرهیزند و همانند آنان كه به تو كفر ورزیدند نباشند؛ پس آنان را نوید ده «أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ» بوستان هایی كه «تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ» از زیر درختانش و سراهایش «كُلَّمَا رُزِقُواْ مِنْهَا» از آن بهشت «مِن ثَمَرَةٍ» از میوه های آن «رِّزْقًا» برایشان غذا آورند «قَالُواْ هَذَا الَّذِی رُزِقْنَا مِن قَبْلُ» در دنیا و اسم هایشان همان اسم هایی است كه در دنیا داشتند مانند سیب و به و فلان و فلان و تفاوتشان با آن چه در دنیا بود در این است كه این جا در نهایت دلپذیری هستند و همچون میوه های دنیا به نجاست و دیگر چیزهای نفرت‌انگیز مثل زرداب و چركاب و خون تبدیل نشوند و تنها پس از خورده شدن، عرقی بر اندام مؤمنان روان سازند كه بویی دلپذیرتر از بوی مشك دارد.
🔷 «وَأُتُواْ بِهِ» نعمت هایی از میوه های آن بوستان‌ها «مُتَشَابِهًا» همه همانند هم، گزیده و بی عیب و از هر گونه ای در نهایت دلپذیری و گوارایی باشند و نه همچون میوه های دنیا كه برخی نارسیده و برخی دگر رسیدگی را درگذرانده رو به گندیدگی و ترشی و تلخی و دیگر اوصاف ناخوشایند گذارده باشند و نیز در رنگ و آب همچون یكدیگر اما در طعم گوناگونند.
🔷 «وَلَهُمْ فِیهَا» در آن باغ ها «أَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ» از هر گونه ناپاكی و ناپسندی پاك باشند و از حیله گری و پنهان كاری و نیرنگ بازی و حسودی به دور باشند و شوهرستیز و درشت صدا و پلیدزبان و زشت گوی نباشند و هیچ عیب و هیچ خلق ناپسندی در آنها راه نیافته باشد. «وَهُمْ فِیهَا خَالِدُونَ» در آن بوستان ها و باغ های بهشتی جاودان سكنی گزینند.
📚 تفسیر منسوب به امام حسن عسكری (ع) / ص200 / ح92