جریان شناسی فکری، فرهنگی، سیاسی
📚 روشنفکری در غرب و ایران ✍🏼 قسمت ۱۲۲ 🔰 ادامه میرزا حسین خان سپهسالار... سپهسالار در ابتدای صدارت خود، میرزا ملکم خان ارمنی تبار را به ایران فراخواند و به عنوان مشاور عالی خود منصوب کرد و شروع به نوشتن قانون لایحه تشکیل دربار اعظم نمود. شورای دولت را از شش وزیر به نه وزارتخانه زیر نظر صدراعظم ارتقاء داد. قرارداد پرآوازه رویتر را با یک یهودی تبعه انگلیس منعقد ساخت و پس از آن نخستین سفر شاه را به سوی دیار فرنگ تدارک دید. ♦️دهه هشتاد که در اواخر آن سپهسالار صدارت یافت مصادف با قحطی های پی در پی در ایران بود. از آن میان، قحطی سال ۱۲۸۸ ه.ق موجی از مرگ و میرهای دسته جمعی را بدنبال داشت، تا جائیکه جمعیت ایران را به نصف تقلیل داد. در این دوران سپهسالار دارائی خزانه بی رونق کشور را در کیسه ریخت و صرف عیاشیهای شاه و درباریان در طی سفر پنج ماهه به دول اروپائی نمود. این موضوع اذهان توده ها را به سپهسالار بدبین کرد. همچنین امتیازنامه رویتر که برای مدت هفتاد سال تمام منابع ثروت ایران را در اختیار اجنبی گذاشت، هواخواهان استقلال و عزت کشور را به واکنش واداشت. هنگام بازگشت شاه از سفر فرنگ در پی فشار عناصر داخلی_ مخصوصا علماء _ میرزا حسین خان دربندر انزلی از صدارت خلع گردید و به حکومت گیلان منصوب شد. شاه به تنهایی راهی تهران شد و تدریجا اوضاع را آرام و سپس سپهسالار را به تهران طلبیده و امتیازات اولش را بتدریج به او باز گرداند. مورخان، در عزل میرزا حسین خان، تسلیم بودن بی قید و شرط او در قبال سیاستهای انگلیس و فشارهای ابرقدرت رقیب آن، یعنی روسیه را نیز دخیل دانسته اند. 🔹در سال ۱۲۹۰ ه.ق پس از سه ماه فترت به عنوان وزیر خارجه در سلک وزرای مختار در آمد. یک ماه بعد بار دیگر شاه مقام سرداری کل قشون ایران و لقب «سپهسالار اعظم» را به وی تفویض کرد. شاه در سال بعد به جای هیات مجتمعه، امورات کشور را میان میرزا حسین خان و مستوفی الممالک تقسیم کرد. اولی مسئول امور لشکری و دومی مسئول امور کشوری گردید. بدین سان دوباره سپهسالار همچون گذشته به قله اقتدار بازگشت؛ اما زخم انزلی را تا آخر در دل داشت. در سال ۱۲۹۵ میرزا حسین خان با زمینه چینی لازم برای دومین بار رضایت ناصرالدین شاه را برای سفر به اروپا به دست آورد. در این سفر که قریب پنج ماه به طول انجامید، همچون سفرگذشته، میرزا حسین خان شخص اول بود. 🔸پس از بازگشت از این سفر، ناصرالدین شاه به واسطه خدمات بی شائبه سپهسالار، دو قطعه طغرای مکلل به الماس برای نصب روی شانه ها( این اولین سردوشی نظامیان در ایران است) به وی بخشید. در همین سال باز هم بر دامنه اختیارات سپهسالار افزوده شد و امور سرحدی استانهای مرزنشین و مهم کشور، علاوه بر امور لشکری و وزارت خارجه به وی سپرده شد. از رهگذر این اختیارات کامل و یکه تازی در سیاست خارجی و امور لشکری و کشوری در طول یک دهه، میرزا حسین خان سپهسالار بنیان گذار آداب و رسومی شد که پایه گذاری سبک و روش اروپائی و غربی در ایران قلمداد می شود. ادامه دارد... 🆔 @Jarianshenasi
1.6هزار مشاهده