#پرسش_و_پاسخ: 🔷 سلام بر استاد گرامی، یکی از دانشجویان سوالی پرسیده و تقاضای راهنمایی دارند؛ بر اساس دیدگاه روانشناسان و انسان مدارانِ مادی گرا، ما باید اعتماد به نفس داشته باشیم، اما بر اساس دیدگاه خدامحوران، ما نباید به خود تکیه و اعتماد کنیم، و باید تنها به خداوند اعتماد نماییم، حال بنظر جنابعالی آیا ما باید اعتماد به نفس داشته باشیم یا نه؟ با سلام: یوم الله سوم خرداد، فتح خداییِ خرمشهر، توسط سربازان روح الله، بر آزادگان جهان مبارک باد. 1️⃣ پاسخ سؤال شما کمی دقیق است پس خواهشمندم درصورت نیاز چند بار پاسخ را مطالعه بفرمایید. 2️⃣ اگر قبول کنیم، خداوند عزیز و مهربان که انسان را با تمام پیچیدگی ها و اسرار عجیب و غریب ساخته است، در قرآن عظیمش تاکید کرده است که نفس آدمى داراى شؤون و مراتبى است و در طول عمر به مرور، رشد می کند و در این مسیر، 3 مرحله تربیت و رشد را به شرح زیر پشت سر می گذارد: ▫️نفس اماره: اولین و ضعیف ترین مرحله رشد نفس انسان، که جز بدی و پلیدی چیزی ندارد و جز بدی و پلیدی کاری انجام نمی دهد.(تعدادشان بسیار بسیار زیاد است) ▫️نفس لوامه: در میان مرحله تربیت و رشد قراردارد، چنین انسانی نه کاملا تربیت شده و نه اصلا تربیت نشده است و معمولا یک روز خوب است و کار خوب انجام می دهد و روزِ دیگر آدم بدی است و کار ناروا انجام می دهد.(تعدادشان نه کم است و نه زیاد) ▫️نفس مطمئنه: بالاترین و با ارزش ترین مرحله تربیت و رشد نفس انسان است. چنین انسانی جز خوبی چیزی ندارد و جز کارخوب کاری انجام نمی دهد و نشانه اش این است که در هر حال از خداوند رضایت مطلق دارد.(تعدادشان بسیار بسیار اندک است) 3️⃣ پس باید بپذیریم، کلمه اعتماد به نفس، یک کلمه عام است و نمی تواند منظور دقیق ما را مشخص کند و نسبت به نوع و محل استعمال آن معانی متفاتی دارد. 4️⃣ لذا پاسخ دقیق این حقیر به سؤال جنابعالی چنین است: 🔺اگر منظور از اعتماد به نفس، تکیه کردن به داشته های نفس اماره و نفس لوامه باشد، این اعتماد، اعتمادی نابجا و نابود کننده است. 🔺اگر منظور از اعتماد به نفس، تکیه کردن به داشته های نفس مطمئنه باشد یعنی نفسی که هم تربیت و هم رشدش کامل است و همه وجود خود را خرج خدا میکند و مطیعِ مطلق ذات الهی است، این اعتماد، اعتمادی بسیار بجا، سازنده و متعالیست. البته اگر کسی چنین نفسی داشته باشد!!! که تقریبا محال است.(اگرچه انسانهای نادان در تخیلی جاهلانه، نفس خود را کاملترین و تربیت یافته ترین نفس و قابل اتکا ترین نفس می دانند، که البته روی سخن ما با آنها نیست) 🔺اگر منظور از واژهِ اعتماد به نفس، حفظ و حراست از کرامت نفس خدادادی باشد، بسیار امر پسندیده ای است چرا که نفس انسان ساخته خداوند عزیز ومهربان است و حفظِ حرمت آن نیز حفظ حرمت خداوند است. 🔺اگر منظور از اعتماد به نفس، توکل به نفس(خود برتربینی، خودکامگی و باارزش دانستن خود، خود محوری) و تکیه کردن به برتری های شخصیتی و قومی و قبیله ای خود باشد، امری مضموم، نکوهیده و عامل شکست و خسران در دنیا و آخرت خواهد بود. 5️⃣ کلام آخر اینکه نفسِ انسان، بدلیل خِلقتش توسط خداوند عزیز ومهربان، محترم است، اما بدلیل نقص در ذاتش قابل تکیه گاه قراردادن و توکل و اعتماد کردن نیست. لذا، تنها حقیقتی که لایق و قابل توکل کردن است، فقط ذات بی نقص خداوند عزیز و مهربان است و بس. 🔺اعتماد به نفس، اگر تلاش در حفظ احترام و کرامت نفس انسان باشد، صحیح است. 🔺اعتماد به نفس، اگر تکیه گاه قراردادن شخصیت و داشته های نفسِ ناقصِ انسان باشد، غلط است. 🔺توکل، اگر تکیه گاه قرار دادن و کمک خواستن از ذات بی نقص خداوند عزیز ومهربان باشد، صحیح است. ـــــــــ...ـــــــــ...ـــــــــ...ـــــــــ ▫️إنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّي(يوسف : 53). نفْسِ اماره شدیداً به بدی فرمان می دهد، مگر زمانی که پروردگارم رحم کند. ▫️ولَا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ ﴿قیامه : ٢﴾. و به نفْس لوامه قسم نمیخورم. ▫️يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ، ارْجِعِي إِلَىٰ رَبِّكِ رَاضِيَةً مَرْضِيَّةً ﴿فجر : ٢8-٢7﴾. ای نفس مطمئنه، بسوی پروردگارت بازگرد! درحالی که تو از او خشنودی و او هم باعث خشنود توست. ▫️ويَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ عَلَىٰ شَيْءٍ (مجادله : 18). انسانهای جاهل و بی ایمان، نفس ناقص و داشته های فانی خود را تکیه گاه خیالی خود قرار می دهند. ▫️وعَلَی اللَّهِ فَلْیتَوَکلِ الْمُؤْمِنُونَ (آل‏عمران : 122 و 160). انسانهای عاقل و با ایمان فقط خداوند عزیز و مهربان را تکیه گاه محکم خود قرار می دهند. وَالسَّلَامُ عَلَى مَنِ اتَّبَعَ الْهُدَى 🍁🌳 @khaneomid 🌳🍁 .