⭕️ زندگینامه مختصری از علامه فیض کاتب هزاره(ره) علامه کاتب در سال ۱۲۷۹ قمری در دهکده ای به نام(زردسنگ) از توابع قره باغ غزنی، چشم به جهان گشود و تحصیلات اولیه را درهمان زادگاه خویش فراگرفت و سپس راهی نجف اشرف گردید و چندی در آن مرکز علمی به تحصیل پرداخت و مدتی در هند آن وقت، در شهرهای لاهور و پیشاور مشغول به تحصیل شد ونیز مدت کوتاهی در قندهار نزد علمای اهل سنت تحصیل نموده است، اما بیشتر معلومات او در سایه مطالعات دوام داری است که در کتابخانه های: عراق، ایران، هند و افغانستان انجام داده است و در ضمن گردش در کشورهای مذکور با فرهنگها و ملیتهای مختلف و همچنین به زبانهای: عربی ، انگلیسی، اردو و پشتو آشنا شد ه است. ایشان وقتی به وطن مراجعت میکند در شهر کابل سکونت اختیار کرده و به نویسندگی می پردازد. وبدین طریق حدود ۵۰ سال از عمر گرانبهای ایشان در خدمت علم و فرهنگ میگذرد و کتابهای ارزشمندی به یادگار می گذارد. علامه کاتب مدتی عضوی دارالتألیف وزارت معارف امانیه بود و در عین حال به تدریس تاریخ و ادبیات در لیسه حبیبیه می پرداخت واز طرف دیگر کتب درسی مدارس جدیده را تصحیح میکرد. علامه کاتب(ره) در چندین رشته از علوم متداول زمان خویش، مخصوصا در رشته های: حکمت، کلام، تاریخ، ادبیات عربی، فقه، اصول، منطق، لغت، هیت و نجوم، حساب و جبر، جغرافیاو..مهارت داشت.و این چیزیست که علامه کاتب شناسان به آن اعتراف دارند. پروفیسور ای .م.ریسنر روسی که علامه کاتب را درسال 1919 میلادی از نزدیک در کابل دیده است و تحت تأثیر دانش ایشان قرار گرفته، طی مقاله مفصلی می نویسد:( ملافیض محمد کاتب از تبار هزاره در کابل به مثابه دانشمند علوم اساسی شریعت و همچنان ستارهء شناسی شناخته می شدو پیشگویی با ((جفر)) را به اونسبت می دادند. او به برکت تبحر داشتن، سیمای منحصر به فرد و جهانگرد سرزمینهای دور و شخص خارق العاده کشور گردید ونه تنها تخصص مرموز ستاره شناسی بدومنسوب میگردید، بلکه او را به داشتن ارتباط با نیروی ماوراء الطبیعی متهم نموده بودند.) مجله غرجستان شماره ۱۳ص ۵۵الی۶۴. علامه ملا فیض محمد کاتب حقیقتا نویسنده ایست پرکار، آگاه و متعهد و مورخی است پرتلاش و امین و دقیق النظر و با آنکه در نوشته هایش از حقوق ضعفا دفاع کرده است اما واقعیت از همه چیز بیشتر برای ایشان مهم است و تاریخ را بی غرضانه می نویسد وحتی ازثبت جزئیات هم چشم پوشی نمی کند و به حق ایشان را(بیهقی)) زمانش لقب داده اند و هرکس سراج التواریخ را خوانده باشد میداند که ایشان چه خدمت بزرگی انجام داده است. علامه کاتب هزاره اندیشمندیست که نگاهش به افقهای دور وبه چند قرن آینده افغانستان دوخته شده است، ایشان میداند که درد اصلی ملت از بی دانشی و تبعیض و بی قانونی نشأت میگرد و در مان آن را در همگانی شدن دانش و احیاء قانون میداند و به سهم خویش تلاش میکند که مردم را با دانش آشتی دهدو یک تنه به جنگ جهل و ظلمت میرود و در ورق به ورق کتابهایش با استبدادو وحشیگری می رزمد و حکام جور و جهل را برای ابد رسوا میکند و شاید هیچ نویسنده ای به انداره او در این کار توفیق نیافته باشد. پروفیسور مریم هارونوا میگوید: امروزه هیچ مورخ افغانستان شناس بدون مراجعه به کتب ملا فیض محمد هزاره نمی تواند اثر خویش را یک اثر جدی و تحقیقی محسوب نماید.سیمنار بین المللی کاتب،چاپ کابل، ص۴۷ علامه در کنار بقیه هنر هایش، فقیهی است صاحب نظر که آثاری مانند اتحاد نظر مجتهدین و فقرات شرعیه نوشته است و امان الله خان به فتوای ایشان نظام بردگی را در افغانستان لغو کرد و در اثر لغو آن عده زیاد ی از اسرای مظلوم از مردم هزاره، تعدادی از بدخشانی ها و نورستانی ها از بردگی نجات یافتند. علامه کاتب مردی است آزادیخواه و آگاه به مسایل سیاسی و آگاه از آوضاع جهان. علامه کاتب در لویه جرگه پغمان حضور داشته است و آزادی عقیده و مذهب دفاع کرده و خواستار به رسمیت شناخته شدن مذهب تشیع می شود و استدلال میکند که اگر تشیع رسمیت یابد به نفع کشور وبه مثابه ختم اختلافات و نزاعهای بی حاصل مذهبی است. وحتی شخص امان الله نظر ملا را تأیید میکند اما عده ای متعصبین، سخت به مخالفت بر می خیزندو امان الله خان مجبور می شود که ملا فیض محمد کاتب(ره) را موقتا در پغمان زندانی کند و شبانه ایشان را به غزنی می فرستد تا تشنج فرومی نشیند. علامه کاتب انسانی است خود ساخته که در تاریک ترین دوران تاریخی کشور ظهور کرد و آثار ارزشمند از خود به یادگار گذاشت: ۱ تحفة الحبیب در۳ جلد. ۲سراج التواریخ این کتاب در اصل ۵ جلد بوده که ۳جلد آن چاپ شده و جلد۴و۵ آن مفقود است. ۳ تاریخ حکمای متقدم، در سال ۱۳۰۳ شمسی بعنوان کتاب درسی در کابل چاپ شده است.۴ تاریخ عصر امانیه ۵ تذکرة الانقلاب، که در مسکو بچاپ رسیده است۶ رساله/ ۷فقرات شرعیه در مسایل فقهی و اسلامی/ ۸ شرح اصول دین و... @KHURASANO_SISTAN