در جوابِ سوال دوست عزیزمان که پرسیدند موضوع علم‌ منطق را بیان کنید عرض می‌کنم: موضوع علم منطق چیزی است که اگر معین کنیم هم صحیح گفته‌ایم هم غلط. اما صحیح است چون هر علمی دارای چیزی(معقول ثانوی) است که مسائل آن علم درباره آن و در بیان احوال و محمولات حقیقی آن است، و اما غلط گفته‌ایم چون موضوع علم را نیز خودِ منطق بیان می‌کند یعنی منطق درباره آنچنان چیزی بحث میکند که شاملِ موضوع هر علم نیز میشود به این دلیل که شما در جمله؛ موضوع کل علم ما یبحث فیه عن عوارضه الذاتیه، دارید موضوع هر علم را تعریف میکنید و تعریف، همان بیان معقولات ثانویِ موضوع است، که جزیی از رسالتِ علم منطق است. در حقیقت وقتی میخواهیم موضوع علم منطق را توضیح دهیم ناخودآگاه گرفتار نوعی پاراداکس می‌شویم؛ از یکطرف موضوع علم منطق را باید تبیین ‌کنیم از طرف دیگر اینکه اصل موضوع هر علم چیست هم یکی از مسائل علم منطق است، و در این علم است که موضوع هر علم مشخص می‌شود. Eitaa.com/Manteq