⭕️
ادامهٔ مطلب مصاحبهٔ حجتالاسلام والمسلمین علیاکبر مظاهری با خبرگزاری مهر
زمان پیغمبر اکرم (ص) مردم بیسواد بودند به جز عدهای. امّا زمان امیرالمؤمنین (ع) و امامان دیگر، خیلی از مردم باسواد شده بودند. پیغمبر اکرم (ص) سادهتر از امیرالمؤمنین (ع) سخن میگفتند. یعنی نهجالفصاحه از نهجالبلاغه، بسیار سادهتر است.
چون مردمان زمان پیغمبر اکرم (ص) با مردمان زمان امیرالمؤمنین (ع) متفاوت بودند، بنابراین پیغمبر اکرم (ص) به اندازهٔ عقل مردم با آنها سخن میگفتند و با آنها معاشرت میکردند. سخنان پیغمبر اکرم (ص) ساده و جامع هست. یعنی الفاظ، الفاظِ سادهای هست، معانی، معانیِ عمیقی است.
پیامبر در یکی از سخنان خود میفرمایند: «اوتیت جوامع الحکم» به من حکمتهای جامع داده شده. پیغمبر اکرم (ص) سخنان شأن حکیمانه و عمیق اما ساده و مختصر و به فراخور فرهنگ و دانش مردمان زمان خودشان بوده است؛ اما زمان امیرالمؤمنین (ع) مردم باسواد شده بودند، فلسفه میفهمیدند، زمانِ امامهای بعد، فرهنگ اسلامی، تمدن اسلامی گسترش پیدا کرده بود، با کشورهای دیگر رابطه برقرار شده بود، عالمانی از کشورهایی به کشور اسلامی و خدمت معصومان میآمدند. بنابراین؛ سخنان پیغمبر اکرم (ص) از نظر محتوا و عمق معنا، بسیار عمیق است. اما از نظر لفظ، آسانفهم است.
🔹
یکسوال کمی فنی! حضور قرآن در سخنان پیامبر پررنگتر از ائمه اطهار (ع) است؟
ببینید، همه امامان ما شاگردان پیامبر اکرم (ص) هستند. خداوند دربارهٔ سخنان پیامبر (ص) میفرماید: «لاینطق عن الهوا ان هو الا وحیٌ یوحی» بنابراین پیغمبر اکرم (ص) از خودشان سخن نمیگویند، بلکه همه گفتههایشان وحی است که بر ایشان نازل شده است.
درست است که همه سخنان پیامبر (ص) در قرآن نیامده، اما آنهایی که در قرآن ذکر شده، مستقیماً از جانب خداوند بر پیامبر نازل شده و مصداق آیه ذکر شده هستند، پس سخنان پیامبر (ص) سخنان الاهی است که ریشه در وحی دارد. سخنان سایر امامان ما نیز مصداق این آیه هستند و آنها نیز از خداوند مطالب را دریافت کردند اما نباید فراموش کرد که همگی آنان شاگردان پیامبر اکرم (ص) بودند.
🔹
به نظر شما مخاطب عام هم میتواند با کتاب و ترجمهٔ شما ارتباط بگیرد؟
بله. مثل نهجالبلاغه، قرآن، مکارمالاخلاق، اصول کافی مخاطب عام نیز میتواند با این کتاب ارتباط برقرار کند اما عالمان ما باید این سخنان را شرح دهند.
🔹
چهطور؟
بعضی از روایات نهجالفصاحه ممکن است برای مخاطب عام سبب ایجاد سوءتفاهم شود اما این مسأله درباره نهجالبلاغه هم هست و نباید مخاطب را از نهجالفصاحه دور کرد بلکه باید عادیسازی شکل گیرد و تا جای ممکن شبهات و یا سوء تفاهمات شفاف شود.
هیچکدام از کتب وحیانی ما از این قاعده خارج نیستند اما این دلیلی برای دور نگه داشتن مخاطب عام از این کتابها نیست و این وظیفه عالمان است که آنها را تفسیر کنند. این موضوع درباره احادیث هم صدق میکند و بسیاری از روایات و آیات وجود دارند که نیاز به تفسیر دارند، نهجالفصاحه هم مشمول همین قاعده است و باید موارد شبهه برانگیز آن توضیح داده شود.
🔹
اشاره کردید روایات هم نیاز به تفسیر دارند. کمی اینحرفتان را تشریح کنیم!
بله. روایات ما امروز نیاز به تفسیر و مستندسازی دارند به بیان دیگر برای مخاطب عام باید به شکل آسانی بیان شود. تا به امروز کسی را مانند آیتالله جوادی آملی ندیدم که به نهجالفصاحه بسیار تأکید کرده باشد چراکه نفس این کار و جمعآوری سخنان پیامبر در یک کتاب بسیار پسندیده است. به نظرم باید یک بنیاد به نام نهجالفصاحه تشکیل شود و عالمانی توانا، حدیثشناس و قرآنشناس بر روی احادیث آن کار کنند و آنها را برای مخاطب عام سادهسازی کنند. نباید چیزی از نهجالفصاحه کم و زیاد کنیم اما باید بر روی مستندسازی و سادهسازی آن کار کرد و دربارهٔ احادیث توضیح بدهیم.
۲۹ دی ۱۴۰۲
ما را در رسانههایمان دنبال کنید 👇
🌐
http://zil.ink/mazaheriesfahani?v=1
مطلب را در خبرگزاری مهر بخوانید 👇
🌐
mehrnews.com/x33YjH