🔰ویژگی‌های خوارج در نهج‌البلاغه و کتب تاریخی
🔺مطالعه تاریخ و بررسی شرایط سیاسی صدر اسلام بسیار مهم است. بسیاری از انحرافات سیاسی و تقابل عملی با جریان حق، بر اثر انحرافات #فکری و #اعتقادی صورت گرفته است.
🔺برخی شعارها و عملکردها در ظاهر بسیار جذاب و در مسیر حق قرار دارند اما در باطن، بسیار گمراه و در مسیر طاغوت هستند. در صدر اسلام از این نوع شعارهای فریبنده توسط برخی افراد یا جریانها بسیار مطرح می‌شد تا جامعه را از صراط مستقیم منحرف سازند. به عنوان مثال معاویه برای پذیرش حکومتش از سوی مردم، تفکر #جبریه و #مُرجئه را ترویج می‌کرد.
🔺همچنین خوارج با کج‌فهمی، شعار «لا حکمَ الا للّه» را مطرح می‌کردند تا امیرالمونین(ع) را از صحنه امامت و ولایتِ جامعه کنار بگذارند. ریشه انحراف خوارج کوته‌بین، انحراف در مبانی فکری و فهم نادرست از دین و اعتقادات نادرست بود که در عمل منجر به #انحراف_سیاسی شد لذا با اتهام #کفر و خروج از دین به حضرت، در مقابل ایشان صف‌آرایی کردند.
🔺خوارج در ظاهر بسیار پایبند به دین بودند، بسیاری از این گروهِ چند هزار نفری، #قاری و #حافظ_قرآن بودند و اثر عبادت بر پیشانی آنها آشکار بود اما علی‌رغم این ظاهر فریبنده، انحرافات عمیقی داشتند. هیچ کس جز حضرت علی(ع) نمی‌توانست انحرافات آنها را عیان کند و با آنها به مبارزه بپردازد.
🔺ویژگی‌های مختلف و گاه متضادی برای خوارج در کتب تاریخی و همچنین آثار مرتبط با گروه‌ها و فرقه‌های اسلامی ذکر شده است. این ویژگی‌های بیشتر مذموم، خوارج را دارای فهم نادرست از قرآن کریم، جاهل و تنگ‌نظر، اهل غرور و خودبرتربینی و نیز ستیزه‌جو و اهل تعصب تصویر کرده است. فهرستی از این ویژگی‌ها که در آثار مختلف اسلامی و از جمله در نهج البلاغه ذکر شده، عبارتند از:
1. عبادت بسیار بدون ایمان
2. گرایش و تظاهر به زهد
3. ناآشنایی به سنت پیامبر(ص) و احکام دین
4. فهم نادرست از قرآن کریم و تطبیق نادرست آیات بر مقاصد خویش، همراه با سادگی و سطحی‌نگری
5. غرور و خودبرتربینی، و کافر و گمراه دانستن عموم مسلمانان جز خویش
6. تمایل به جدل و مناظره و ضعف در احتجاج
7. ستیزه‌جویی و لجاجت و تعصب و تندروی در آرا و عقاید
8. نیک‌سخنی به‌همراه بدکرداری توأم با خشونت
9. عدم دخالت منطق در کارها بالاخص در امر به معروف و نهی از منکر
10. فضیلت شمردن جهاد با اهل قبله و اسیر کردن یا کشتن کودکان و زنان آنها و نرمش با اهل ذمه و مشرکان
11. نظم‌ناپذیری و انشعابات پیاپی
12. دشمنی با امام علی(ع) و کینه نسبت به وی حتی پس از شهادت
13. جنگاوری و دلیری و شکیبایی بر سختی‌ها و انضباط نظامی
14. جهالت، جمود، غرور، تنگ‌نظری و تلوّن عقیده
🔺رهبر معظم انقلاب با اشاره به اینکه حاکمیت امام علی(ع) در طول حاکمیت خداوند بود، به برخورد قاطع حضرت با این گروه منحرف اشاره می‌کنند: «حاکمیت علی(ع) حاکمیتی در عرض حاکمیت خدا نبود، محو در حاکمیت خدا بود، در طول حاکمیت خدا بود، سرچشمه گرفتهٔ از حاکمیت الله بود و امیرالمؤمنین این مسئله را روشن می‌کند. در یک اجتماع اگر حکومتی با این وضع یعنی منشأ گرفته از حاکمیت الله وجود داشته باشد آن وقت است که هر حرکتی که نشان‌دهندهٔ مفهوم انحرافی «لا حُکمَ اِلّا لِلّه» باشد یک حرکت ضد علوی است، یک حرکت ضد الهی است و امیرالمؤمنین با حرکات ضد علوی و ضد الهی آن روز با قاطعیت تمام برخورد کرد. خوارج را امیرالمؤمنین به شدت کوبید.»
🔺حضرت علی(ع) با این گروه خشک‌مغز بسیار مدارا کرد و آنها را راهنمایی نمود، عده‌ای از آنها برگشتند اما بقیه نپذیرفتند و در مقابل حکومت اسلامی شمشیر کشیدند لذا حضرت با آنها با قدرت جنگید و از آن جمع چند هزار نفری، تنها چند نفر زنده ماندند و توانستند فرار کنند.
1403/8/22
✍️ محسن رضایی
🆔 @MohsenRezaei