📝 شرح و تفسیر خطبه ۱۰۳ بخش ۴
↩️ نشانه هاى چنين زمانى در عصر ما ظاهر شده; بسيارى از مسلمانان تنها به نام آن قناعت کرده اند; نه اثرى از اخلاق اسلامى در آن ديده مى شود، نه تقواى الهى، نه توکّل بر پروردگار! نه آشنا به معارف قرآنند و نه آگاه از حقايق سنّت; در ميان شهوات غوطه ورند و جز مال و مقام و لذّات مادّى و شهوات حيوانى چيزى را به رسميّت نمى شناسند.
يکى از عوامل مهمّ اين بدبختى «تفسير رأى» و قرائت هاى دروغين و انحرافى از اسلام است; کسانى براى فريب خود، يا ديگران، با تفسيرهاى نادرست از حقايق مسلّم اسلام، آنها را با هوا و هوس هاى خويش تطبيق مى دهند و در نتيجه، اسلام به شکل قطعه مومى مى شود در دست آنها، که به هر شکل بخواهند آن را در مى آورند! و سرانجام، اسلام از ديدگاه آنها مجموعه اى از هوا و هوس هاى سرکش مى شود.
در حديثى از پيامبر اکرم (صلى الله عليه وآله) خطاب به اميرمؤمنان على(عليه السلام) مى خوانيم: «يَسْتَحِلُّونَ حَرَامَهُ بِالشُّبُهَاتِ الْکَاذِبَةِ، وَ الأَهْواءِ السَّاهِيَةِ; زمانى فرا مى رسد که مردم حرام خدا را با شبهات دروغين و هوا و هوس هاى فراموشى آور، حلال مى شمرند!». (4)
در پايان اين سخن، به پاسخ سؤال مقدّرى مى پردازد و آن سؤال اين است که چرا خداوند مردم مسلمان را گرفتار اين گونه زمان ها و حوادث ناهنجار آن مى کند؟ مى فرمايد: «اى مردم! خداوند به شما تأمين داده که هرگز بر شما ظلم روا ندارد، ولى هرگز تأمين نداده است که شما را آزمايش نکند، حال آن که خداوند متعال (در قرآن) فرموده: «در اين ماجرا (ماجراى حضرت نوح) نشانه هايى است (از حق) و ما به يقين، همگان را مى آزماييم!». (أَيُّهَا النَّاسُ! إِنَّ اللهَ قَدْ أَعَاذَکُمْ مِنْ أَنْ يَجُورَ عَلَيْکُمْ، وَ لَمْ يُعِذْکُمْ مِنْ أَنْ يَبْتَلِيکُمْ، وَ قَدْ قَالَ جَلَّ مِنْ قَائِل: «إِنَّ في ذلِکَ لآيَات وَ إِنْ کُنَّا لَمُبْتَلِينَ»).(5)
اشاره به اينکه اين گونه زمان ها، دوران آزمايش و امتحان مردم است و همه بدون استثنا - از انبياى بزرگ الهى گرفته تا افراد عادى - بايد در آزمون بزرگ الهى شرکت کنند! آزمون هايى که گاهى جنبه فردى و گاه جنبه جمعى دارد; مانند آنچه در جمله هاى بالا که خداوند همگان را در يک آزمون سراسرى شرکت مى دهد، تا صادقان از کاذبان و مؤمنان از منافقان شناخته شوند.
کلام سيّد رضى:
قال السيّد الشرّيف الرّضى: أَمَّا قَوْلُهُ(عليه السلام): «کُلُّ مُؤْمِن نُوَمَة» فَإِنَّمَا أَرَادَ بِهِ الْخَامِلَ الذِّکْرِ، الْقَلِيلَ الشَّرِّ. وَ «الْمَسَايِيحُ» جَمْعُ «مِسْيَاحِ» وَ هُوَ الَّذِي يَسيِحُ بَيْنَ النَّاسِ بِالْفِسادِ وَالنَّمَائِم. وَ «الْمَذَايِيعُ» جَمْعُ «مِذْيَاع» وَ هُؤَ الَّذِي إِذَا سَمِعَ لِغَيْرِهِ بِفَاحِشَة أَذَاعَهَا، وَ نَوَّهَ بِهَا. وَ «الْبُذُرُ» جَمْعُ «بَذُور» وَ هُوَ الَّذِي يَکْثُرُ سَفَهُهُ وَ يَلْغُو مَنْطِقُهُ; سيّد شريف رضى مى فرمايد: «امّا تعبير آن حضرت «کُلُّ مُؤْمِن نُوَمَة» (هر مؤمن پر خواب) اشاره به افراد گمنام و بى آزار است و «أَلْمَسَايِيح» جمع «مِسْياح» به معناى کسى است که در بين مردم به نمّامى و شرّ و فساد رفت و آمد دارد. و «أَلْمَذَايِيع» جمع «مِذْياع» کسى است که چون کار زشتى را بشنود، اشاعه دهد. و «بُذُر» (بر وزن دهل) جمع «بَذُور» (بر وزن قبول) به کسى گفته مى شود که بسيار سفيه و بيهوده گو است».
****
نکته:
سرچشمه هاى فساد در آخرالزّمان:
در بسيارى از روايات نکوهش هايى از وضع آخرالزّمان مى بينيم که معمولا آخرالزّمان را به زمان هاى نزديک قيام حضرت مهدى(عليه السلام) تفسير کرده اند; و در واقع، مفاسدى است که به مضمون «کَمَآ مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً» صحنه جهان را فرا مى گيرد و دل هاى مشتاقان را براى پذيرش وجود مهدى(عليه السلام) که مظهر عدل و صلاح است، آماده مى سازد.
عواملى که سبب بروز و گسترش فساد در آخر زمان است، بسيار است; از جمله امور زير است:
1- دور ماندن از تعليمات انبيا و اوصيا(عليهم السلام).
2- فزونى وسايل فساد و هوسرانى و هواپرستى.
3- گسترش وسايل تبليغاتى، که اجازه مى دهد هر فسادى در گوشه اى از دنيا باشد، به وسيله آنها به همه جاى دنيا کشيده شود.
4- فزونى شبهات در مبانى دين و اخلاق، از طريق تفسير به رأى و قرائات مختلف از معارف دينى و برنامه هاى عملى و اخلاقى.
5- سلطه حاکمان جبّار و فاسد و مفسد، که هيچ چيز جز منافع مادّى خويش را به رسميّت نمى شناسد و با سرگرم ساختن مردم - مخصوصاً جوانان - به انواع فساد، راه را براى نيل به مقاصد خود هموار مى سازند.
به راستى، ديندارى و دين باورى در چنين عصر و زمانهايى بسيار مشکل و طاقت فرساست و در واقع، اين دوران، سخت ترين دوران آزمون هاى الهى براى بندگان است. و هيچ کس جز پاکان و نيکانى که دست توسّل به دامان لطف الهى مى زنند، از عهده چنين امتحان طاقت فرسايى بر نمى آيند!
✔️ پایان
@Nahjolbalaghe2