✨ ✅ادامه تفسیر سوره آل عمران 🌷آیه ۴۲ 🍃مریم بانوى برگزیده الهى این آیات، بار دیگر، به داستان مریم باز مى گردد، از دوران شکوفایى و برومندى او سخن مى گوید، و مقامات والاى او را بر مى شمرد. نخست از گفتگوى فرشتگان با مریم، بحث مى کند، مى فرماید: به یاد آور: هنگامى را که فرشتگان گفتند: اى مریم! خدا تو را برگزیده و پاک ساخته و بر تمام زنان جهان برترى داده است (وَ إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَةُ یا مَرْیَمُ إِنَّ اللّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصْطَفاکِ عَلى نِساءِ الْعالَمینَ).(۱) چه افتخارى از این برتر که انسانى با فرشتگان هم سخن شود، آن هم سخنى که بشارت برگزیدگى او از سوى خدا و طهارت و برترى او بر تمام زنان جهان باشد، و این نبود، جز در سایه تقوا و پرهیزگارى و ایمان و عبادت او، آرى، او برگزیده شد تا پیامبرى همچون عیسى مسیح(علیه السلام) را به دنیا آورد. جالب توجه این که جمله اِصْطَفیکِ در آیه تکرار شده، یک بار براى بیان برگزیدگى او به طور مطلق، و بار دوم براى برگزیدگى او نسبت به تمام زنان جهان. این آیه گواه بر این است که مریم بزرگ ترین شخصیت زن در جهان خود بوده است. و این موضوع با آنچه درباره بانوى بزرگ اسلام فاطمه(علیها السلام) رسیده است که او برترین بانوى جهان است، منافات ندارد; زیرا در روایات متعددى از پیغمبر اسلام(صلى الله علیه وآله) و امام صادق(علیه السلام) نقل شده: اِنَّ مَرْیَمُ کانَتْ سَیِّدَةَ نِساءِ عالَمِها وَ اَنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ جَعَلَکِ سَیِّدَةِ نِساءِ عالَمِکَ وَ عالَمِها وَ سَیِّدَةُ نِساءِ الأَوَّلِیْنَ وَ الآخِرِیْنَ: مریم بانوى زنان زمان خود بود، و خداوند عزوجل تو را بانوى زنان زمان خودت و زنان زمان مریم از اولین و آخرین قرار داده است .(۲) کلمه العالَمِین هیچگونه منافات با این سخن ندارد; زیرا این کلمه در قرآن و عبارات معمولى به معنى مردمى که در یک عصر و زمان زندگى مى کنند آمده است چنان که درباره بنى اسرائیل مى خوانیم: وَ أَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَى الْعالَمینَ: و من شما را بر جهانیان برترى بخشیدم .(۳) بدیهى است منظور، برترى مؤمنان بنى اسرائیل بر مردم عصر خود بوده است. در آیه بعد، سخن از خطاب دیگرى از فرشتگان به مریم است، مى گویند: اى مریم! (به شکرانه این نعمت هاى بزرگ، که از سوى خداوند برگزیده شده اى و بر زنان جهان عصر خود برترى یافته اى، و از هر نظر پاک و پاکیزه گشته اى) براى پروردگارت خضوع و سجده کن و همراه رکوع کنندگان رکوع نما ! (یا مَرْیَمُ اقْنُتی لِرَبِّکِ وَ اسْجُدی وَ ارْکَعی مَعَ الرّاکِعینَ). در اینجا سه دستور از طرف فرشتگان به مریم داده شده: نخست، قنوت در برابر پروردگار و این واژه همان طور که سابقاً اشاره کردیم به معنى خضوع و دوام اطاعت است. دیگر، سجود که آن نیز نوعى از خضوع کامل در برابر خدا است. و سوم، رکوع که آن هم نوع دیگرى از خضوع و تواضع مى باشد. جمله وَ ارْکَعی مَعَ الرّاکِعینَ: با رکوع کنندگان رکوع کن ! ممکن است اشاره به نماز جماعت بوده باشد، و نیز ممکن است اشاره به پیوستن به جمعیت نمازگزاران و خاضعان در برابر خدا باشد. یعنى همان طور که دیگر بندگان خالص خدا براى او رکوع به جا مى آورند، تو نیز رکوع کن! در این آیه، نخست اشاره به سجده و سپس اشاره به رکوع شده است، و این نه به خاطر آن است که در نماز آنها سجده قبل از رکوع انجام مى گرفته، بلکه، منظور انجام هر دو عبادت است و نظرى به ترتیب آنها نیست، مثل این است که بگوییم: نماز بخوان و وضو بگیر و پاکیزه باش، یعنى همه این وظایف را انجام بده; زیرا عطف کردن با واو دلالتى بر ترتیب ندارد. به علاوه، رکوع و سجود در اصل به معنى تواضع و خضوع است و رکوع و سجود معمولى یکى از مصادیق آن محسوب مى شود. 📚۱ ـ منظور از پاکى مریم، یا پاکى از عادت ماهانه است که به او اجازه مى داد همواره خدمت بیت المقدس کند و یا پاکى از هرگونه آلودگى اخلاقى و معنوى و گناه. ۲ ـ نور الثقلین ، جلد ۱، صفحه ۳۳۷ و ۳۳۸، مؤسسه اسماعیلیان، طبع چهارم، ۱۴۱۲ هـ ق ـ بحار الانوار ، جلد ۳۷، صفحه ۸۵ و جلد ۴۳، صفحه ۲۱، ۲۴، ۳۷ و ۷۸ و جلد ۱۴، صفحه ۲٠۶ و جلد ۲۹، صفحه ۳۴۵ (برخى با تفاوت). ۳ ـ بقره، آیات ۴۷ و ۱۲۲. تفسیر‌سوره‌آل‌عمران