غلو جدید از واگرایی تا نقد
✍️ علی راد
جهل مقدس, منازعات مذهبی, تعصبات قومی, نژادی, تباری و زبانی, رقابت های جریانهای فکری با یکدیگر , دشمنی ریشه-دار و کینه ورزی دیرین و..., در پدیداری غلو در میان فرهنگ ها و ملت ها اثر گذار بوده و هم چنان این رویه ادامه دارد و این آفت فرهنگی و آسیب اعتقادی به هیچ دین , آیین , فرهنگ , نژاد و ملتی اختصاص ندارد . اگر اندیشه و تاریخ انسان پیشامدرن آمیخته به غلو و آلوده به اغراق بود , و تفکر انتقادی و رنسانس علمی به نقد و پیرایش غلو از اندیشه بشری کمک کرد لکن توفیق کامل نیافت , غلو به حیات تاریخی خود در لایه های پنهان اندیشه بشری به حیات خود ادامه داد , اسطوره گرایی و گزافه گویی در نگاه انسان معاصر درباره گذشته , حال و آینده خود هم چنان وجود دارد. امروزه غلو جدید از طریق رسانه های شنیداری و مکتوب هم چنان در بزرگ نمایی و اسطوره سازی از شخصیتها, جریانها, وقایع و حوادث, قدرتها به حیات خود ادامه میدهد و بیش از غلو قدیم در جذب و انحراف مخاطبان خود موفق است. به همان میزان که بخشی از تاریخ نگاری فرق و مذاهب , کتاب های تراجم و جرح و تعدیل , شعر و ادب آمیخته به غلو و اغراق , اسطوره و افسانه است, بخشی از میراث دوران مدرن نیز به اغراق و غلو آلوده است و این مهم , ضرورت نقّادی میراث گذشته, حال و آینده را بر پژوهش گران علوم انسانی و اجتماعی دو چندان می نماید.
در امتداد نگرش انتقادی قرآن و سنّت نبوی به غلو , مذهب امامیه از همان آغاز پدیداری انگاره غلو به تقابل و ستیز با آن برخاست, مواجه امامان شیعه با پدیده غلو و غالیان سخت و شکننده بود , جوانان شیعه را از همنشینی با غالیان برحذر می داشتند , به پیرایش میراث خود از نفوذ باورهای غلو همت ورزیدند و اصول آن را به شاگردان خود آموختند , سَران اندیشه غلو را طرد و نفرین نمودند, هم چنان نقد غلو و پیرایش میراث از انگاره های غالیانه نزد پژوهشیان امامی از اهمیت زیادی برخودار است , مطالعات غلوپژوهی و غلو زدایی دو دهه اخیر از ادوار مهم در تاریخ مذهب امامیه است زیرا در این بازه زمانی پژوهشهای متنوع و متعددی در بازشناسی جریان های غلو , نقد میراث غالیان , گونه شناسی غلو و غالیان , آثار و پیامدهای غلو در میراث امامیه , نقد و پیرایش میراث امامیه از خط غلو , بازتاب غلو در تفسیر , اخلاق , تصوف , ... انجام شده و در حال انجام است.
•┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈•
@OstadRad