🌷 نکته تفسیری صفحه ۵۰۵🌷 عقل و جهل: همه‏ ی ما با دو واژه‏ ی «عالم» و «جاهل» آشنا هستیم و می دانیم که این دو با هم متضاد هستند؛ ولی بهتر است بدانیم که در زبان قرآن و روایات، جاهل در برابر عالم قرار ندارد؛ بلکه در برابر «عاقل» قرار دارد. آری، از نظر آموزه های دین، مهم ترین ابزار رسیدن به سعادت،«عقل» است، و به کار نگرفتن آن، «جهل» است. عقل، نیرویی است که انسان با آن، خوب و بد را از یکدیگر تشخیص می دهد و خوب را انتخاب و بد را رها می کند . اگر انسان از این موهبت ارزشمند به خوبی استفاده کند، عاقل شمرده می شود، و اگر آن را به درستی به کار نبندد، جاهل است. از این رو، از نظر قرآن و روایات، ممکن است کسی عالم یا عابد باشد؛ ولی عاقل نباشد. مثلاً ابلیس که به سبب عبادت های فراوانش به مقام فرشتگان رسیده بود، به خوبی از حقیقت خبر داشت و می دانست که با سرپیچی از فرمان خدا، بدبختی جاودان را برای خود رقم می زند؛ ولی غرور و تکبّر، جلوی عقل او را گرفت و او را دچار جهالت کرد. یا مردم کوفه که امام حسین را کشتند، به خوبی آن حضرت را می شناختند و سال ها با او زندگی کرده بودند؛ ولی دنیاپرستی و هوسرانی چنان بر عقل هایشان پرده افکنده بود که علمِ قطعیِ خود را زیر پا گذاشتند. به همین علت، برخی از دانشمندان بزرگ اسلامی، کتاب های مهم حدیثی خود را با فصلی به نام «عقل و جهل» آغاز کرده اند و پیش از آن که در باره‏ی توحید، نبوّت، معاد، امامت و موضوعات دیگر سخن بگویند، روایات مهمّی را از اهل بیت در مورد اهمّیّت عقل و خطر رها کردن آن نقل کرده¬اند. برای مثال، در حدیثی از امام باقر می خوانیم که هیچ پدیده ای نزد خدا محبوب تر از عقل نیست. امام صادق نیز فرموده است: «هر کس عاقل باشد، دیندار هم هست، و هر کس دیندار باشد، وارد بهشت می شود.» همچنین در روایت دیگری از پیامبر می خوانیم: «خدا چیزی برتر از عقل به بندگانش تقسیم نکرده است، و خواب عاقل، از شب زنده داری جاهل بهتر است.» از آنچه گفته شد، و برخی روایات دیگر می توان نتیجه گرفت که علم و دانش و حتّی عبادت، هنگامی ارزشمند است که در کنار عقل قرار گیرد و باعث رشد و کمال حقیقی انسان شود. در غیر این صورت، با «عالمی جاهل» یا «عابدی جاهل» روبه رو خواهیم بود! 🕊👇 🆔 https://eitaa.com/joinchat/2021851139Cd560dd7e3d