به نام خدا 🟡 مقام نهاوند در شیوه استاد عبدالفتاح شعشاعی و تفاوت های آن با نهاوند شیخ مصطفی اسماعیل در نظرسنجی ابتکاری سالهای قبل که در کانال قاریان و فنون تلاوت انجام شد (زمانیکه پنج هزار نفر عضو داشت) 522 نفر از اعضاء در نظرسنجی محبوبیت مقامات شرکت کرده و مقام نهاوند به عنوان دومین مقام محبوب بین مخاطبین انتخاب گردید. اصولا نغمات و فرعیات مختلف این مقام جزو محبوب ترین الحان تلاوت هستند. اجرای آن تقریبا ساده و الحان آن بسیار متنوع و بر روی مخاطب تاثیرگذار است بنابراین اگر رویکرد آماری روی رایج ترین مقامات در تلاوت همه قراء (مصری، ایرانی و ...) انجام شود، قطعا جزو کاربردی ترین مقامات در کنار بیات، حجاز و رست انتخاب خواهد شد. معهذا این مقام جزو معدود گام های موسیقایی است که دست قاریان خلاق را برای ایجاد ابتکار و خلاقیت باز گذاشته و الحان کاملا مبتکرانه ای از قاریان بزرگی همچون شیخ علی محمود، شیخ محمد رفعت، شیخ محمد عکاشه، شیخ عبدالفتاح شعشاعی، شیخ مصطفی اسماعیل، شیخ کامل یوسف بهتیمی، شیخ محمود علی البناء، شیخ محمد عمران و ... در تلاوت قابل احصاء و گردآوری است. یکی از اسالیب مهم تلاوت مصری که در آن مقام نهاوند تمایزات زیادی با دیگر شیوه های مهم داشته و کاملا در آن جذب و شخصی سازی شده، سبک تلاوت استاد شعشاعی است. اصولا در سبک عبدالفتاح شعشاعی بدلایل گوناگون مانند سبک مصطفی اسماعیل برای درک و دریافت هر چه بیشتر قدرت خلاقیت و استادی قاری، باید به « تلاوت های خاص » ایشان که اهل فن معرفی می نمایند، مراجعه نمود و هر اثری از این دو قاری، واجد « ویژه » بودن نیست (بخصوص تلاوت های دوره بالاتر از میانسالی). اولین تمایز خاص نهاوند در سبک عبدالفتاح شروع معمول آن پس از مقام بیات است (در دیگر سبک ها بخصوص سبک مصطفی معمولا پس از صبا و ... است و پس از بیات کمتر استفاده شده است) دومین ویژگی نهاوند در این شیوه شروع مقام از نغمه میانی (رو به بالا) یعنی درجه نوای اصطلاحی نهاوند است. (در سبک مصطفی معمولا از نغمه آغازین مقام است) سومین ویژگی، خلاصه بودن اجرای این مقام در این سبک است (اصولا نهاوند برخلاف ذات متنوع و پر نغمه آن، مقام کوتاهی در تلاوت محسوب می شود، برخلاف مقام راست؛ با وجود اینکه اگر نهاوند بلحاظ تعدد الحان آن از راست بیشتر نباشد، قطعا کمتر نیز نیست). ویژگی دیگر این مقام در اسلوب شعشاعی، اجرای گام اصلی نهاوند (ترکیب نهاوند + حجاز / منفصل) در اوج است که این مورد در سبک مصطفی، بهتیمی، منشاوی، علی البناء، شحات و ... دیده نمی شود و بطور موردی در شیوه علی محمود، شیخ نقشبندی و احتمالا حصان دیده می شود. ویژگی مهم بعدی در لحن نهاوند، ملودی های ابتکاری شیخ عبدالفتاح شعشاعی در نهاوند اصلی و فرعیات آن بخصوص نهاوند کردی و نیز عشاق مصری، سلطانی، فرحفزا و ... است. تزئینات و آرایه های لحنی این مقام نیز ثلاثی بیات و ثلاثی مستعار زیر قرار مقام هستند که اولی در سبک مصطفی معروف، ولی دومی کاملا نادر است. و البته تزیین با نکریز چندان مسبوق به سابقه نیست. اما در مجموع و با این حال جذابیت و تاثیرگذاری اجرای عبدالفتاح برخلاف بکر و شخصی بودن بسیاری از الحان و جملات لحنی وی، به علت سطح صوتی (زیرایی) پائین تر تلاوتش نسبت به اساتیدی همچون منشاوی، مصطفی و بخصوص بهتیمی، کمتر احساس می شود (آیتم جذابیت و تاثیرگذاری تلاوت) معهذا هنرمندی وی در ارائه الحان بکر را در آثاری همچون فصلت انفطار، فاطر بینه، کهف 17 تا 34، نجم قصار و برخی دیگر از تلاوت های ویژه وی سراغ داریم. در نهایت و نتیجه گیری، مخلص کلام اینکه قطعا تنوع و جذابیت اجرا در نهاوند شیخ مصطفی اسماعیل علیرغم استقلال نسبتا کمتر ملودی های آن نسبت به شیوه عبدالفتاح، کاملا افزونتر است بخصوص اینکه لحن وی با همراهی صوت هنرمندانه اش در بیان قسمت های اوج داستان های قرآنی در لحن نهاوند، مخاطب عام و خاص را راضی تر نموده و شکوه پابرجا و ماندگاری را در ذهن مخاطب از خود باقی می گذارد. ✍ امضاء | احسان اعتباریان @QTelavat