ادامه فرسته قبل
3️⃣
اهمیت الهیات عهدی معبد و مادر مسیحا (سوره مریم آیات ۳۳-۱)
در فصل سوم، با ارجاع به چند منبع مهم باستان پسین نشان داده میشود چگونه مادر مسیحا، هم با معبد اورشلیم پیوند داشته و هم خودش نشانهای آخرالزمانی بوده است. اما قرآن همه این نمادها را از معنای تمثیلی و آخرالزمانیشان تهی میسازد. در ادامه به الهیات رحمت خدا در سورهٔ مریم تأ کید میکند. قرآن در اینجا الهیات رحمت را از فرجامشناسی مبتنی بر امپراتوری در آغاز قرن هفتم میلادی خالی میکند، به گونهای که واژهٔ رحمت دیگر یادآور مسیح نیست و تنها یادآور فاعلیت خدا در جهان است.
4️⃣
داوود و سلیمان پادشاهی ابدی و اجداد مسیحایی؟ (سوره ص آیات۴۰-۱۷)
فصل چهارم بـه پادشاهی داود و سلیمان در آیات ۱۷-۴۰ سوره ص میپردازد. با توجه به الـواح داودی نهگانه، در تبلیغـات امپراتوری بیزانسی، هراکلیوس خود را کسی مانند داود و دارای پادشاهی ابدی میدانسته است. قرآن با نفی پادشاهی ابدی داود، با این تبلیغات سیاسی مخالفت میکند و سروری را تنها متعلق به خدا میداند.
5️⃣
فرمانروای آخرالزمان و فرمانروای ایمانی : سلیمان، ملکه سبا و اسکندر (سوره نمل آیات ۳۷-۱۵)
فصل پنجم درباره سروری و نیاکان مسیحایی در آیات ۴۰-۱۷ سوره نمل است. با توجه به متون معاصر قرآن درباره پادشاهی هراکلیوس میتوان فهمید قرآن میخواهد بگوید سروری واقعی به خدا تعلق دارد نه پادشاهی بزرگ سلیمان یا هراکلیوس و در پی این است که بگوید افساد کار پادشاهان زمینی و اهلاک که در ادامه سوره نمل آمده است، کار خداست. از آنجا که در میانۀ سوره نمل «بسم الله الرحمن الرحیم» ذکر شده است، نویسنده بخش قابلتوجهی را بـه فهم ایـن بیان اختصاص میدهد.
6️⃣
دانش فرجامشناسانه و زمان فرجامشناسانه (سوره کهف)
در فصل ششم، غفار با بررسی اپیزودهای گوناگون (اصحاب کهف، صاحب باغ، موسی و عبد صالح، ذوالقرنین) نشان میدهد سورهٔ کهف مجموعهای از تمثیلها (و نه رخدادهای واقعی) برای سخنگفتن از نوع خاصی از شناخت و دانش است. او این کار را با ارجاع به متون فلسفی و دینی باستان پسین و واکنشهای قرآن به آنها نشان میدهد.
7️⃣
فرجامشناسی پادشاهی وعده داده شده (سوره روم آیات ۷-۲)
در فصل هفتم نویسنده با ارائه شواهدی نشان می دهد که آیات ۷-۲ سورهٔ روم به قبل از پیروزی رومیان تعلق دارند و در پی این هستند که نشان دهند پیروزی واقعی از آن خداست و همو به رومیان کمک خواهد کرد تا پیروز شوند.
8️⃣
الهیات وعدههای الهی (سوره انبیا)
نویسنده فصل هشتم را با بررسی مصحفها و قرائات آغاز میکند. سپس قسمتهای مربوط به انبیای گوناگون را شرح میدهد و بعضی از کلیدواژهها را به دقت بررسی میکند. سپس نشان میدهد قرآن ضمن تأکید بر روایتهای انبیای پیشین، بسیاری از عناصر آن را نرمالسازی میکند؛ بهگونهای که بسیاری از نمادهایی که در یهودیت و مسیحیت فرجامشناسانه قلمداد میشوند، در ادبیات قرآنی چیزی صرفاً عادی و بدون معناهای رهاییبخش هستند.
9️⃣
محمد و هراکلیوس به عنوان تایپ و آنتیتایپ و چرخش تعالیم در مدینه
فصل نهم در مقام نتیجهگیری مقایسهای میان حضرت محمد (ص) و هراکلیوس طبق تصورات مخاطبان قرآن است. در سور مدنی، پیامبر به هراکلیوس شبیه میشود. ترجمه این بخش که خلاصهای از ایدههای اصلی کتاب است، در معرفی فاطمه توفیقی آمده است.
غفار در آخر کتاب اشاره میکند خشونت متأثر از باورهای آخرالزمانی گروههایی چون داعش هیچ ربطی به سورههای مکی ندارند؛ زیرا فرجامشناسی قرآن دقیقاً مخالف ساخت پادشاهیهای زمینی برای ساخت آخرالزمان است.
اصل مقاله در 👇
@QuranHadithresearches