بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِمِ
موضوع:
اختلاف در روز عید فطر؟!
تاریخ: ١٣٩٩/٠٣/٠۴
📖 إنَّما هُوَ عيدٌ لِمَن قَبِلَ اللّهُ صِيامَهُ وشَكَرَ قِيامَهُ، وكُلُّ يَومٍ لا يُعصَى اللّهُ فيهِ فَهُوَ عيدٌ .
امام علی (ع): عید فطر، عيد كسى است كه خداوند، روزه او را پذيرفته و عبادتش را قبول كرده است و هر روزى كه در آن، خدا معصيت نشود، آن روز عيد است. (نهج البلاغة، حكمت٤٢٨)
💐عید رمضان آمد و ماه رمضان رفت
صدشکرکه این آمدوصدحیف که آن رفت!
✍️ امروز، روز اول ماه شوال و از مهمترین اعیاد مسلمانان است و در تمامی کشورهای اسلامی تعطیل رسمی است.
✨ در این روز، روزه حرام است و مسلمانان نماز عید برگزار میکنند و پرداخت زکات فطره بر آنها واجب میشود.
✨در روز عید، اهمیت پیوندهای اجتماعی در اسلام بیش از پیش نمایان میگردد و جامعه در جهت عاری شدن از فضای دو قطبی فقیر و غنی پیشروی میکند که پرداخت زکات فطره در این راستا میباشد؛
👈 عید فطر از شادمانه ترین اعیاد مسلمانان است اما در برخی از سالها، این شادی عیدانه، با تلخی و اضطرابی برای مؤمنین همراه میگردد، چون رؤیت هلال اول ماه و اثبات روز عید فطر برای شخص آنها میسر نمیشود! و نظر مراجع عظام تقلید نیز درباره روز عید متفاوت میگردد!
👈 لذا این سؤال برای مؤمنین مطرح میگردد که اگر قوانین و احکام فقهی در این مسئله، مشترک است، پس چرا در نظر فقها و مراجع، وحدت رویه وجود ندارد و یک روز واحد را عید سعید فطر اعلام نمیکنند؟
✍️ در پاسخ به این سؤال، باید توجه داشت که اختلافی که بعضاً در مورد تعیین روز عید فطر پدید می آید، دو منشأ می تواند داشته باشد:
١. اختلاف در مبنای فقهی: به این معنی که برخی از مراجع در تعیین اوّل ماه، اختلاف افق را قبول ندارند و رؤیت هلال در دوردستها را نیز قبول میکنند ولی مراجع دیگری، آنرا قبول نمیکنند، و یا مرجعی تنها رؤیت ماه از طریق چشم غیر مسلح را مِلاک میداند اما مرجع دیگر، یقین به حلول ماه از هر طریقی ولو با چشم مسلح را کافی میداند!
👈 بنابراین ثبوت رؤیت هلال برای یک مرجع تقلید، دلیل آن نیست که برای مرجع دیگری نیز ثابت شده باشد، چرا که چه بسا، همانطور که گفتیم، فتاوای آن دو در مورد ثبوت هلال، متفاوت باشد!
٢. اختلاف در شهادت بَیّنه: به این معنا که همه مراجع، اتفاق نظر دارند که شهادت دو مرد عادل، برای ثبوت هلال، کافی است اما باید توجه داشت که:
👈 اولاً: با عنایت به اختلاف مبنای فقهی که بیان شد، معتبر بودن شهادت دو بَیّنه عادل نزد یک مرجع، به آن معنا نیست که لزوماً شهادت آن دوفرد، نزد مرجع دیگر نیز معتبر باشد! زیرا ممکن است مثلاً آن دو نفر، ماه را با تلسکوپ دیده باشند در حالی که مرجعی، دیدن با چشم مسلح را، برای ثبوت ماه، کافی نمیداند!
👈 ثانیاً: عدالت افراد برای پذیرش قولشان شرط است، لذا عدالت هر یک از دو بَیّنه، باید برای مرجعی که می خواهد به حرف آنها اتکاء کند، ثابت شده باشد!
✨ضمناً در بسیاری از موارد، معتمدان یک منطقه، رؤیت خود را تنها به اطلاع یکی از مراجع می رسانند که آن مرجع نیز به استناد حرف آنها، حکم به عید فطر می کند اما مراجع دیگر که از این شهود، اطلاع نیافته است، چنین حکمی صادر نمیکند!
✨بنا بر این در مواردی که در تعيين روز عید فطر اختلاف پیش می آید، این اختلاف براساسِ سلیقه و انگیزههای شخصی نیست، بلکه کاملاً ریشه در مبانی و مسائل فقهی دارد!
✍️ ضمناً باید بدانیم که این اختلاف و بعضاً اشتباه در اول و آخر ماه، چیز عجیب و جدیدی نیست و در طول تاریخ و حتی در عهد حضرات معصومین علیهم السلام، نیز رخ داده است که به یک نمونه از آن، اشاره می نماییم:
👈 شیخ طوسى(ره) در تهذیب نقل کرده است که در دوران حکومت امیرالمؤمنین (ع)، مردم پس از بیست و هشت روز روزه، هلال عید فطر را مشاهده کردند!
پس امام(ع) به مُنادى، دستور دادند که به مردم اعلام کند که ماه رمضان حداقل 29 روز است و مسلمانان باید یک روز بعد از عید فطر، روزه قضا بگیرند! «تهذیب الاحکام، ج 4، ص 158، ح 444؛ الوافى، ج 11، ص 132، ح 10549.».
✨احتمالاً در اوّل ماه رمضان آن سال به دلیلی مثلاً ابری بودن هوا، دیدن ماه میسر نگردیده است! از این رو مردم ماه شعبان را کامل و سى روزه حساب کرده اند و در پایان ماه رمضان با رؤیت هلال در شب ٢٨، معلوم شده است که ماه شعبان ٢٩ روز بوده و مردم یک روز از آغاز ماه رمضان را روزه نگرفتهاند! از این رو، حضرت امیر(ع) دستور دادند یک روز، روزه قضا به جا آورده شود.
✨این ماجرا را ابوریحان بیرونى (ره) نیز در «الآثار الباقیة، ص 75» نقل کرده است.
ادامه دارد... 👇👇👇
@ROOZBARG