🔻 چند نکته درباره‌ی انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم
✍ امیرحسین ثابتی
🔹این انتخابات از یک جهت بی‌نظیر بود؛ از این جهت که هر فرد منصفی که شاید هنوز هم درباره سلامت انتخابات تردید داشت، حالا بهتر فهمید که جمهوری اسلامی از تک تک آرای مردمش حفاظت میکند، حتی اگر فاصله رأی پزشکیان با جلیلی کمتر از 3 میلیون باشد. (این فاصله کم، رکورددار کمترین فاصله آرای نامزد پیروز و رقیبش در تمام ادوار انتخابات ریاست جمهوری است)
علاوه بر آن، جمهوریت نظام ما که در سایه‌ی ولایت فقیه معنا پیدا میکند حتی حاضر نیست مشارکت 49.8 درصدی را 50 درصد اعلام کند! این صداقت و سلامت در انتخابات را اگر کسی هنوز هم متوجه نمی‌شود، فقط در زمان فقدان چنین نعمتی قدر آن را خواهد دانست.
🔸با انتشار آمار رأی‌های جلیلی و پزشکیان به تفکیک هر استان، نتیجه جالبی به دست آمد. اینکه طرفین تقریبا به صورت برابر فاتح استانها شده‌اند (در 16 استان پزشکیان رأی اول را آورده و در 15 استان جلیلی) اما به خاطر رأی قومیتی پررنگ در ۴ استان اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان، پزشکیان توانست با فاصله کمتر از ۳ میلیون رأی رئیس جمهور شود.
نکته جالب اینجاست که فاصله رأی پزشکیان با جلیلی فقط در همین 4 استان 2 میلیون و 956 هزار رای بوده و فاصله کل آرای او با جلیلی در تمام 31 استان نیز حدود 2 میلیون و 850 هزار رای بوده است! یعنی مزیت اصلی و تمام کننده پزشکیان در این انتخابات نه گفتمان یا رویکرد سیاسی او یا حتی بعضی از دو قطبی های سیاسی، فرهنگی بلکه رأی قومیتی او در 4 استان بوده که باعث شده در یک رقابت بسیار نزدیک، با همان میزان رأی بیشتر در استانهای شمال غربی، انتخابات را نیز ببرد.
فهم این مساله از این جهت مهم است که اگر به این موضوع توجه نشود، در دام تحلیل‌‌های تخیلی و غلطی خواهیم افتاد که باعث می شود اساسا صورت مساله و واقعیت انتخاباتی که گذشت را متوجه نشویم. این یعنی اگر به جای جلیلی هر فرد دیگری نیز با پزشکیان رقابت می‌کرد، نمی‌توانست بر آرای قومیتی او غلبه کند، ضمن اینکه شاید انتشار خبر اردبیلی بودن مادر جلیلی و فیلمی که او به زبان آذری سخن می‌گوید نیز کمی در تلطیف این وضعیت کمک کرده باشد در حالی که بقیه نامزدهای رقیب پزشکیان فاقد همین مزیت (ترک بودن مادر) بودند.
🔹بعد از شمارش آرا، بعضی از هواداران آقای قالیباف، مدعی شدند اگر دور اول جلیلی به نفع قالیباف کنار میرفت، در دور دوم او می‌توانست پزشکیان را شکست دهد. اما این تحلیل از چند جهت غلط است؛ اول اینکه بر اساس شاخص مقبولیت، جلیلی رای بیشتری داشت و طبیعتا باید در صحنه باقی می‌ماند و بعد از پایان دور اول نیز معلوم شد که رأی او حدود سه برابر قالیباف بوده و از این جهت، شاید اگر برعکس بود و ایشان به نفع جلیلی کنار میرفت جلیلی می‌توانست همان دور اول کار را تمام کند.
ثانیا؛ رأی منفی بالای آقای قالیباف به خاطر موضوعات مختلف که در انتخابات اخیر مجلس در تهران نیز خود را نشان داده بود، نشان میداد که او در دور دوم نیز رقیب ساده‌تری برای پزشکیان بود. در واقع وقتی آقای قالیباف در انتخابات اخیر مجلس نتوانست در شهری که 12 سال شهردارش بود رأی اول باشد، طبیعی بود که در کل کشور نیز نمی‌توانست رأی اول را بیاورد و بدیهی است که در دوگانه قالیباف و پزشکیان نیز پزشکیان پیروز بود با این تفاوت که حتما رأی قالیباف به اندازه جلیلی نیز نبود. ضمن اینکه برخلاف برخی نظرسازی ها، واقعیت نیز نشان داد تمام آرای جلیلی سیاسی و ایدئولوژیک نبود بلکه بخش زیادی از رأی او شامل آرای خاکستری بود که در صورت کناره گیری او، به سبد دیگری منتقل نمیشد.
🔸اما جلیلی با افزایش رأی ۴ میلیونی خود در سال ۹۲ به حدود ۱۴ میلیون در سال ۱۴۰۳ نشان داد که جدای از خلق یک سرمایه سیاسی اجتماعی جدید و فعال، توانسته با نوع جدیدی از سیاست ورزی که جنسش با گعده‌های سیاسی پشت پرده تفاوت دارد، حاصل یک دهه تلاش مستمرش در میدان را در صندوق های رأی به رخ بکشد. او امروز با این میزان رأی، بعد شهید رییسی که در سال ۹۶ با بیش از ۱۵ ملیون رای نفر دوم شد، دارنده بیشترین رأی از سوی رقیب یک رئیس جمهور است. جلیلی با این سرمایه سیاسی چه خواهد کرد؟ گذر زمان پاسخ را مشخص میکند...
——————
📚 «گاه‌نوشته‌های من» ♨️