🔷 زمینه های غیبت و بدگویی 🔹چرا برخی پشت سر دیگران بدگویی (غیبت) می کنند؟! زیاده شنیده ایم که لازم است پشت سر دیگران بدگویی نکنیم، اما شاید در این باره که افراد چرا غیبت می کنند، کمتر سخن گفته شده است. مرحوم نراقی در معراج السعاده، دلایلی را برای غیبت کردن برمیشمرد که بسیار قابل تأمل و راهگشاست. برخی از این دلایل (که با بیانی جدیدتر آنها را بازنویسی کرده ام) عبارتند از: ۱. خشم و آزردگی: گاه، فرد به خاطر آزرده بودن از دیگران و عدم حضور آن افراد، به مقتضای طبع می خواهد خشم خود را تخلیه کند. ۲. کینه و دشمنی: دشمنی با دیگران، می تواند زمینه ساز ذکر بدی آنها نزد افراد دیگر باشد. ۳. حسد: حسادت تاب آوری و تحمل افراد را کم می کند، و ممکن است بدین سبب زبان به سرزنش و آشکارسازی بدی های دیگری داشته باشند. ۴. شوخی و مزاح نامناسب: برخی برای گذراندن اوقات به خنده و شوخی، به این اقدام مبادرت می ورزند. ۵. تمسخر دیگران: برخی به قصد تمسخر دیگران، ممکن است پشت سرشان بدگویی نمایند. ۶. خودبرتربینی و خودبرترنمایی: برخی به خیال اینکه خود را با کوچک کردن دیگران دیگران، نزد دیگران بزرگ می کنند، پشت سر دیگران بدگویی می کنند. ۷. دور کردن نسبت اتهام از خود: برخی برای اینکه نسبت دادن کاری ناپسند به آنها (که نکرده اند) را از خود دور کنند، بیان می کنند که من فلان کار را نکرده ام و فلانی آن را انجام داده! ۸. مکانیزم های خودتبرئه ساز: گاه، افراد برای اینکه کار ناپسند خود را توجیه نمایند، با بیان اینکه دیگری هم فلان کار را کرده، سعی می کنند خود را تبرئه نمایند. ۹. ناتوانی در مخالفت با همنشینان: گاه، به دلیل همراهی با رفقا و نگرانی از طرد شدن از جمع دوستان، فرد در بدگویی دیگران با ایشان همراه می شود. ۱۰. بدگمانی: گاه فرد گمان می کند شخصی قصد دارد نزد فردی محترم به سرزنش آنها بپردازد؛ بنابراین پیش دستی می کند تا کلام احتمالی او را (که در گمان خودش حاضر می دیده) خنثی نماید! ۱۱. ترحم کردن: گاهی فرد از روی ناراحتی برای دیگران، بدی ها و عیوب آنها را پشت سرشان نزد دیگران بازگو می کند. ۱۲. گمان انجام کار نیک: گاه از فردی خطایی سر میزند و فرد دیگر به خاطر اینکه از این خطا خشم گرفته، به گمان خود با افشا کردن فرد کار خیری انجام می دهد [توجه شود که این مورد با افشای قانونی_شرعی مرتبط با مسائلی که به حقوق اجتماعی بازمی‌گردد اشتباه نشود]. ان شاء الله آگاهی از دلایل بدگویی کردن پشت سر دیگران (غیبت) به ما کمک کند تا در دور شدن از این امر ناپسند اخلاقی توفیق یابیم. برای مطالعه بیشتر، نک: ملا احمد نراقی، ۱۴۰۰، معراج السعاده، صص ۵۶۳-۵۶۰ 🖌دکتر محسن عزیزی ابرقوئی، روانشناس https://eitaa.com/joinchat/4203216913C592b78c231