🔻بازخوانی سنت‌ها در نون خ/ بازیابی سنت‌ها در رسانه ملی یک راهبرد تعیین است
🔹طی دهه‌های گذشته سریال‌های صداوسیما اغلب در یک قالب تکراری و ماجراهایی که تنها اندکی با هم تفاوت دارند می‌کوشند مردم را «سرگرم» کنند.
🔹در این میان سریال «نون خ» با پردازش فضای بومی و توجه به گویش محلی و آداب و رسوم کوشیده است فضای جدیدی را در قاب تلویزیون به تصویر بکشد. هنرپیشه‌ها معمولا از لباس‌های زیبای بومی و محلی استفاده می‌کنند لباسهایی که بخش مهمی از تاریخ و فرهنگ ایران هستند و حاکی از روحیه شاد، پرنشاط و نجیب ایرانی دارد و در هر بخشی از این خاک پهناور گویای نکته‌ای ظریف و مهم درباره روانشناسی انسان‌هاست.
🔹 ظاهر افراد کاملا طبیعی و آشناست. همان افرادی که در اطراف خود میبینیم. کارگردان نخواسته از چهره‌های به اصطلاح امروزی استفاده کند. تلاش فیلم و سریال‌های متنوع برای ساختن چهره‌ای جذاب و البته کاذب از هنرپیشه ها آنقدر رواج پیدا کرده که قیافه‌های معمولی کوچه و محله در نظر عموم مخاطبان بیگانه جلوه می‌کند ولی چهره‌ها در این سریال مثل میوۀ ارگانیک، طبیعی و دوست داشتنی هستند.
🔹ماجراها و روابط بین افراد در سریال در حقیقت رخدادهای بین پدر، دختر، داماد، عمه، عمو و ... است.
🔹همین امر می‌تواند تأکیدی بر اهمیت خانواده باشد. امروزه تلاش پرحجمی برای کنار زدن خانواده و حتی شکستن حرمت ارکان خانواده در جریان است و حتی برخی کارگردان‌ها را باید «ضدخانواده» نامید. تلاش سریال برای روایت انواعی از رخدادهای متضاد و مطبوع در جمع خانواده و خاندان (طایفه) در حقیقت پاسخی به همه تحرکات ضدخانواده است.
🔹دکوراسیون فضای خانه در فیلم‌ها و سریال‌ها به شدت مدرن شده و رقابت فاجعه‌باری در مدگرایی بین آنها شکل گرفته است که همین امر به مصرف‌گرایی دامن زده و افزون بر آن فضای سنتی خانه‌های ایرانی از ذهن بسیاری افراد پاک شده است. در این سریال بار دیگر تصویر گلیم‌ها و قالی‌ها و ... چشم مخاطب را نواخت.
🔹بر این اساس می‌توان گفت استفاده سریال از مکان‌ها و فضاسازی های سنتی در خانواده‌های ایرانی جلوه‌های بصری سریال را دوچندان کرده بود.
🔹زبان فارسی طی دهه‌های گذشته در آثار سینمایی و تلویزیونی دچار تنزلی فاجعه‌بار شده است تا جایی که نوع گفتگوها بین شخصیت‌ها عاری از اصطلاحات رایج بین مردم است بلکه گاه اصطلاحات نامأنوس و جدید و حتی در مواردی فرنگی را بین مردم رواج می‌دهند.
🔹اگر چه همین سریال هم در مواردی از این آفت در امان نمانده است ولی در مجموع، با تکیه بر زبان اصیل کردی اصطلاحاتی چون باوَم، ممنون‌دار و ... باعث از بین بردن فاصله زبانی بین خود و مخاطب شده است.
🔹گاه در فضای مجازی مراسم‌های شادی و شیون ایرانی که پر از نکته و ظرافت است به ریشخند گرفته می‌شود چنین اقدامی از سوی غربی‌ها و غرب‌پرستان، باعث غربت سنت‌های کهن این مرز بوم بین مردم و به ویژه نسل جوان شده است. این سریال در موارد متعدد کوشیده است با نگاهی توأم با احترام و تعظیم به سنت‌های ایرانی بنگرد و آنها را برای مخاطب تبیین کند.
🔹اقدام قابل توجه این فصل به تصویر کشیدن اقوام مختلف کنار همدیگر و نشان دادن هنرهای آنها و لباس‌های زیبا و پرمعنایشان در یک قاب بود. نشان دادن مهمان‌نوازی، دوستی و محبت وافر اقوام مختلف نسبت به همدیگر در حقیقت بیانگر جلوه‌ای از اتحاد ملی هزاران ساله بین اقوام ایرانی است که امروز دشمنان سیه‌روی این مرز و بوم به دنبال زدودن این اتحاد هستند. افزون بر اینکه نشان داد دفاع در جنگ تحمیلی برای همه اقوام مقدس است و حتی در بلوچستان هم رزمندگان به مثابه قهرمانان ملی دارای شأن بالای اجتماعی هستند.
🔹با توجه به اینکه در سال‌های اخیر کلیدواژه «تحول» بارها از زبان مسئولان ارشد صداوسیما شنیده شده است ولی در عمل تغییر خاصی در راهبردها رخ نداده است. به نظر می‌رسد بازیابی «سنت‌ها» در رسانه ملی می‌تواند یک راهبرد تعیین کننده برای هویت‌بخشی به جامعه و شکل‌دهی «مقاومت فرهنگی» در برابر ناتوی فرهنگی باشد.
🔹ناتوی فرهنگی قصد دارد با سینمای جشنواره‌ای و استفاده ابزاری از هنرمندنماهایی که از تخریب فرهنگ کشور خود ابایی ندارند تار و پود فرهنگ جامعه ما و سایر ملت‌های ریشه‌دار را از هم بگسلد در این میان نهادهای هنری و فرهنگی از طریق بازنمایی سنت‌هایی پرمغز و اصیل به نسل جدید می‌توانند ضمن حفظ انسجام جامعه شکاف نسلی پدید آمده را نیز ترمیم کند چرا که امروز به واسطه هجوم پرحجم فضای مجازی و ماهواره‌ها نه تنها فاصله بین نسل‌ها در حال ازدیاد است که سرعت تغییر در فرهنگ و رسوم رایج جامعه به شدت فرونی گرفته است.
🇵🇸 @Roshangari_ir