💠 راهکار انتخاب شعر کاربردی
برای انتخاب شعر کاربردی،
1️⃣ در گام اول،
لازم است شعر را به دقت بخوانیم؛
2️⃣ گام دوم،
بتوانیم از نظر حسی و مفهومی ارتباط ایجاد کنیم؛
یعنی بدانیم شعر چه حسی انتقال میدهد و چه فضایی دارد؟
3️⃣ گام سوم،
بر شعر تسلط بیابیم؛
یعنی مفاهیم پنهان شعر را تحلیل کنیم؛ زیباییهای شعر را بهخوبی درک کرده، از آن لذت ببریم.
پس از آن میتوانیم درباره انتخاب آن برای اجرا تصمیم بگیریم.
4️⃣ گام چهارم و پایانی این است که بتوانیم به این سؤالات پاسخ بدهیم:
الف) آیا شعر فضایی متناسب با اجرای من دارد؟
ب) چه کلیدواژههایی در شعر هست که میتواند مرا به فضایی که در نظر دارم رهنمون باشد؟
🔸مثلاً در این شعر،
واژگان «بيدل و خسته»، «شهر»، «غمخوار»، و...
کلیدواژههایی است که غربت حضرت مسلم(علیهالسلام) را در ذهن تداعی میکند.
فضای شعر هم سراسر غربت و اندوه است...
پس این شعر میتواند به عنوان شعر کاربردی اول مجلس انتخاب شود:
بيدل و خسته در اين شهرم و دلدارى نيست
غم دل با كه توان گفت كه غمخوارى نيست
شب به بالين من خسته به غير از غم دوست
ز آشنايان كهن، يار و پرستارى نيست
يارب اين شهر چه شهرىست كه صد يوسف دل
به كلافى بفروشند و خريدارى نيست؟
بهجز از بخت تو و ديدۀ من در غم تو
شب در اين شهر به بالين، سرِ بيدارى نيست!
هماى شيرازى
یا:
کلیدواژههایی مثل «سیل»، «فتنه»، «حوادث»، «خصم» در این شعر که فضایی حماسی نیز دارد:
بگو که سنگ حوادث از آسمان بارد
بگو که سیل بلا رو به این دیار آرد
بگو به فتنهگری، خصم لحظه بشمارد
به حقِّ حق که به جز خویش را نیازارد
شکست خوردۀ بیدادگر چه پندارد
بگو که کشور ما ثامن الحجج دارد
بگو که پادشه کشور قضا اینجاست
بگو که مملکت حضرت رضا اینجاست
🔹نکته جالب اینکه
بزرگترین تشویش برخی مداحان در موضوعات اجتماعی (مثل موضوع سیل در تعدادی از استانها) یا سیاسی (مثل جریان فتنه) انتخاب شعر است،
و از شاعران انتظار دارند دائم شعر تازه بسرایند!
در حالی که
اگر مداح به این توانایی برسد که بتواند به هر شعر، نگاه کاربردی داشته باشد،
فضای آن را تشخیص دهد
و بزنگاههای آن را بشناسد،
به راحتی میتواند در بسیاری از موضوعات، با شعر کاربردی به مطالبات هیأت و نیاز مستمع پاسخ گوید.
همانگونه که مشاهده فرمودید، مداح خوشذوقی با این شیوه اثبات نمود، حتی از میان مدیحه امام رضا(علیهالسلام) ابیاتی متناسب با فضای روز اجتماعی-سیاسی میتوان کشف و ارائه نمود!
🔸 مشکل بزرگ امروز برخی مداحان،
عدم انس با اشعار است؛
به همین جهت احساس فقر شعر دارند و دائم به دنبال شعر هستند!
در حالی که بزرگترین ثروت مداحان
گنجینه عظیم و ارزشمند شعر پارسی از گذشته تا امروز است...
مدعی در همه احوال خدا با او بود
او نمیدیدش و از دور، خدایا میکرد!
حافظ
▫️