❌ شبهه چند ساله به این فکر میکنم که شیطان چطوری بعد از اخراج از بهشت دوباره وارد بهشت شد و آدم را فریب داد؟ 🆔 @shobhe_shenasi ✅ پاسخ ✍ حجت‌الاسلام دکتر قربانی مقدم 🔹 اولاً امکان ارتباط شیطان با انسان و وسوسه‌گری او، نیازی به حضور فیزیکی او نزد انسان ندارد (در نظر داشته باشید که به تصریح قرآن کریم، شیطان از همان زمان اخراج، مجوز ارتباط با انسان را از پروردگار عالم داشته است ؛ اعراف آیه ۲۷) و بر این اساس، این امکان وجود دارد که او بدون ورود به بهشت، وسوسه خود را انجام داده باشد. 🔹 ولی آنچه مهم‌تر است اینکه شیطان از جایگاه و مقام خود رانده شد نه از بهشت. زیرا اساساً وی در بهشت موعود قرار نداشته تا از آن رانده شود، چون بهشت موعود اولا محل امر و نهی و تکلیف نیست بلکه نتیجه اعمال انسان است و ثانیاً جاودانی است و کسی از آن، خارج یا اخراج نمی‌شود. با این توضیح معلوم می‌شود که حضرت آدم نیز در بهشت موعود زندگی نکرده است، بلکه طبق نظر مفسران، آن بهشتی که از آن صحبت شده باغی از باغ‌های دنیا یا در آسمان (مثلاً کرات دیگر) بوده است. (المیزان ج۱، ص ۲۰۲). این مکان به نحوی بوده که آدم و حوا در آنجا زندگی پر نعمت و بی‌دردسری داشته است اما به دلیل نافرمانی از آن آسایش‌گاه و آرامش‌گاه محروم گردید. بنابراین دسترسی شیطان به ایشان، پس از نافرمانی و سجده نکردن و رانده شدن از جایگاه ویژه‌اش، کاملا ممکن بوده است. 🆔 @shobhe_shenasi 🌏 ghorbanimoghadam.ir