🚩 جلسه درس الاهیات اجتماعی اسلام/ تشیع روز پنج شنبه ۱۴ دیماه در محل موسسه شیعه شناسی برگزار شد که گزارش اجمالی آن به شرح زیر است:
🔸استاد تقی زاده داوری درس این هفته را به ارزیابی نظریات نوآورانه مرحوم علامه اختصاص دادند. ابتدا متن المیزان در باره هستی و حیات جامعه در ذیل آیه ۲۰۰ سوره آل عمران را مجددا خواندند و شرح کردند و سپس عبارت جلد دوم کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم، بحث ادراکات اعتباری، بخش اعتبار استخدام و اجتماع را خواندند و شرح دادند و به نقل از عبارت مذکور گفتند: آقای علامه می فرمایند انسان در ابتدا استخدام را اعتبار می کند، سپس مدنی بالطبع است یعنی اجتماع را اعتبار داده است و سرانجام عدالت اجتماعی را خوب و ظلم را بد تلقی می کند.
🔸استاد داوری این دو متن را متنافی، ناهمخوان و ناسازگار ملاحظه کرده و در توجیه و جمع آن گفته اند: ممکن است مرحوم علامه کتاب اصول فلسفه را در ابتدا نوشته باشند و بعدا این بخش تفسیر را به نگارش درآورده باشند. و نیز ممکن است گفته شود ایشان در نوشته فلسفی خود به برهان و استدلال عقلی و فلسفی پرداخته اند در حالیکه در نوشته تفسیری خود به توضیح و شرح آیات قرآنی پرداخته و به واقعیت فلسفی نظر نداشته اند.
اگرچه استاد داوری این توجیهات و وجوه جمع را چندان قانع کننده و موجه ندانسته اند.
🔸 ایشان همچنین ناهمخوانی و ناسازگاری عبارات مرحوم علامه در باره اصل استخدام و اصل اجتماع، در آثار مختلف ایشان و گاه حتی در یک تالیف ایشان را مطرح کرده و گفته اند باید بنا بر این بگذاریم که از نظر مرحوم علامه اصل اولی، همان اصل استخدام است و انسان اولا و بالذات موجودی استخدام کننده از منافع و ثمرات دیگران است، و ثانیا و بالعرض، و بالتطبع و بالعاده اجتماعی است یعنی تشکیل اجتماع میدهد و به اجتماع می پیوندد تا از منافع دیگران بطور بهتر و بیشتر بهره ببرد و الا اجتماع را ضروری و مطابق ذات خود نمی بیند. استاد سپس لوازم اجتماعی، سیاسی، حقوقی و اخلاقی هر یک از دو نظریه مذکور را شرح داده اند.